ሪፖርታዥ
ማ.ሕ.ደ.ኤ፡ ሕልፍን ትርፍን ሽሻይ ዝተቐረቦ ቅርዓት
መርሃዊ ገብረሚካኤል
ፍርያት ዝተፈላለያ ትካላት መንግስቲ፡ ማሕበራትን ውልቃውያን ኣካላትን ኣብ ምእንጋድ ተጸሚዱ ዝቐነየ ፈስቲቫል ኤርትራ 2025 ዝሓለፈ ሰንበት መጋረጃኡ ብወግዒ ምዕጻዉ ዝፍለጥ እዩ።
ቀጽሪ ኤክስፖ ካብ ጻት ናብ ጻት ብኣሻሓት ዝቝጸር ህዝቢ ኣብ ምእንጋድ እዩ ተጸሚዱ ቀንዩ። እትው ክትብል ብዓበይቲ መጉልሒ ድምጺ ዝተሰነየ ንትሕዝቶ ፍርያቶም ዘላልዩ ወሃብቲ ትካላት፡ ተኣንገድቲ ንምርካብ ብዓውታ ዝገብርዎ ናይ እንካን ሃባን መቓልሕ ንፈስቲቫል ዝያዳ ማዕርግ ክፈጥር ካብ ዝተራእየ ኣጋጣሚ እዩ ነይሩ።
ህዝቢ’ውን እንተኾነ ንትሕዝቶ ናይ’ተን ትካላት ንምዕዛብ ኮነ ንምዕዳግ ናብ ዘድልዮ ብምትኳር፡ ተቛደስቲ ሽሻይ ፈስቲቫል ኤርትራ ክኾኑ እንክትዕዘብ፡ ምልኣት ጽባቐ ፈስቲቫልና መመሊስካ ክትነግዶ ዝድርኽ ስምዒት ይፈጥረልካ።
ኣብ ከምዚ ሃዋሁው ድማ ኢና ኣብ ቀጽሪ ኤክስፖ ፍርያተን ሒዘን ብምምጽእ፡ ትሕዝቶአን ንህዝቢ ከላልያን ክሸጣን ምስ ዝጸንሓና ብደቂ ኣንስትዮ ዝቖመ ማሕበር ዝተራኸብና። ኣባላት ናይ’ቲ ማሕበር ሓፈሻዊ ንጥፈታተን፡ ኩነታተንን ትሕዝቶአንን፡ ዘላሊ ምርኢት ኣቕሪበን ነይረን። ንገለ ኣባላት ተወኪስና ዝረኸብናዮ ሓበሬታ እነሆ ናብ ትሕዝቶኡ።
ፈለማ ዝረኸብናያ ኣደ መንበር ናይቲ ማሕበር ወይዘሮ
ሰናይት ተስፋልደት እያ። ወ/ሮ ሰናይት ብዛዕባ’ቲ ትካል ኣብ ዝሃበትና መብርሂ።
እዚ፡ ማሕበር ሕርሻዊ ንግዲ ደቂ- ኣንስትዮ ኤርትራ (ማ.ሕ.ደ.ኤ) ወይ’ውን ኤዋ (EWAA) ተባሂሉ ይጽዋዕ። እዚ ብደቂ-ኣንስትዮ ዝቖመ ማሕበር ኣብ 2003 እዩ ብመንገዲ ሃገራዊ ቤት ምኽሪ ንግዲ ኤርትራ ተመስሪቱ። ቀንዲ ዕላማኡ ድማ ደቂ ኣንስትዮ ኣብ ሕርሻዊ ንግዲ ኣፍልጦአን ብምብራኽ፡ ደረጃ መነባብሮአን ኣመሓይሽካ ኣፍረይቲ ዝኾናሉ ባይታ ምጥጣሕ እዩ።
እዚ ማሕበር፡ ብኸምዚ ኣገባብ ክቕጽል ድሕሪ ምጽናሕ ኣብ 2013 ኣብ ትሕቲ ጽላል ሚኒስትሪ ሕርሻ ብምዃን ንጥፈታቱ ክቕጽል ጸኒሑን ኣሎን። ዝርጋሐኡን ኣባላቱን ንምዕባይ ከኣ ኣብ መላእ ሃገር ንዝርከባ ኣፍረይቲ ሕርሻ ደቂ ኣንስትዮ ንምጥርናፍ ዝብል መደብ ሒዙ ተበጊሱ። እንተኾነ ንኹለን ክጥርንፍ ኣይከኣለን። ቀንዲ ጸገም ናይዚ ከኣ ኣፍልጦ ዘይምህላው እዩ። ብዘይካ’ዚ ኣባላት ክኾና ዝጠልባ ደቂ ኣንስትዮ ካብዚ ማሕበር ገለ ሓገዝ ስለ ዝጽበያ፡ ነቲ እግሪ ኣብ ምትካል ዝነበረ ማሕበር፡ ብደሆ እዩ ኮይኑዎ። ብሰንኪ’ዚ ጸገማት ሃገራዊ ማሕበር ክንገብሮ ዝነበረና ራኢ ኣብ ውሱናት ዞባታት ጥራይ ተሓጺሩ ክተርፍ ክኢሉ።
ኣብ ውሽጢ’ዚ 10 ዓመታት ግና ማሕበር ተፈላጥነቱ እናዓበየ ስለ ዝኸደ፡ ናብዚ ማሕበር ክጥርነፋ ዝደልያ ደቂ ኣንስትዮ እናበዝሓ ይመጽኣ ኣለዋ። ኣብዚ ግዜ’ዚ ቊጽሪ ኣባላት ናይዚ ማሕበር ናብ
80 በጺሑ ይርከብ።
ብመሰረት ቅዋም ማ.ሕ.ደ.ኤ ኣብ ትሕቲ’ዚ ማሕበር ዝጥርነፋ ደቂ ኣንስትዮ ከማልአኦ ዝለወን ረቛሒታት ኣሎ። ቀዳማይ ካብ ጓል 18 ዓመት ንላዕሊ ምስ እትኸውን። ካልኣይ ኣብ ሕርሻዊ ንግዲ ብውሑዱ ናይ ሓደ ዓመት ተመኩሮ ዘለዋ። ሳልሳይ፡ ናይ
50 ሽሕ ርእሰ-ማላ እዩ። እዚ ብገንዘብ ጥራይ ዝልካዕ ኣይኮነን። እኳ ደኣ ብመንጽር’ቲ ሕርሻዊ ንጥፈታት ንምክያድ ዝሕግዝ ወኒናቶ ዘላ ንብረት ዝትመን እዩ።
ክሳብ 2022 ዝበዝሓ ኣባላት ናይዚ ማሕበር ኣብ ሕርሻዊ ንጥፈታት ጥራይ’የን ዘተኩራ ነይረን። ደሓር ግን፡ ብፍላይ መንእሰያት ኣባላት ክጥርንፍ ካብ ዝጀመረሉ ግዜ ብውሽጣዊ ዓቕሚ ኣባላቱ ጥረ ነገር ናብ ናይ መወዳእታ መልክዕ ንምምስራሕ ዘኽእል ደረጃ ብቕዓት ከጥሪ ክኢሉ ኣሎ። ካብ ጥረ ነገር ምቕራብ ሓሊፉ ዝተመስረሐ ፍርያት ብገዛእ ርእሱ ከቕርብ በቒዑ ይርከብ።
ብሓፈሻ እዚ ማሕበር ሕርሻዊ ንግዲ ከም ምፍራይ ደርሁ፡ ንህቢ፡ ከብቲ፡ ፍረታት፡ ኣሕምልቲ፡ ቀመማ ቀመምን ጸባን ውጽኢቱን ኣፍርዩን መስሪሑን ንኣገልግሎት ድሉው ዝገብር ማሕበር እዩ። ብኹሉ መዳይ ምስ ትርእዮ፡ እዚ ማሕበር ዘተኵረሎም ስርሓት ብዙሓት እዮም።
ኣባላት ናይ’ዚ ማሕበር ገለ ጥረ ነገር ኣብ ምቕራብ ክነጥፋ እንከለዋ፡ ገለ ከኣ ከኣ ክምስርሓ ይኽእላ። ብዘይካ’ዚ ካልኦት ኣባላት ብውጽኢት ናይቲ ዘተኩራሉ ንጥፈት ተሓጊዘን ዳግማይ መስሪሐን ወሰኽ ክብሪ ብምሃብ (value added) ናብ ጥቕሚ ዘውዕላሉ መንገዲ ኣብ ምፍጣር ዝርከባ ሓያላት ደቂ ኣንስትዮ ኣለዋ።
ማሕበር ንኣባላቱ ኣብ ምጥርናፍ ጥራይ ዘይኮነ፡ ኣብ ዝለዓለ ደረጃ ንክበጽሓ ኣፍልጠአን ኮነ ንቕሓተን ንምብራኽ ዝተፈላለየ ደረጃታት ስልጠና እዩ ዝህብ። ቀንዲ ኣተኩሮኡ ድማ ኣብቲ ሞያዊ ሕርሻ እዩ። ንህቢ፡ ደርሁ፡ ከብቲ፡ ፍረታትን ኣሕምልቲን ካልኦትን ብኸመይ ክትሕዞምን እንታይ ክንክንን ዕቃበታትን ክገብራን ከም ዘለወንን ዝሕግዝ ኣስተምህሮ ዝህብ እዩ።
ኣብ ሕርሻዊ ንግዲ፡ ሓንቲ ጓል ኣንስተይቲ ፍርያታ ንቐለብ ጥራይ ክተውዕሎ ዘይኮነስ፡ ንመሸጣ ዕላማ ዝገበረ ንጥፈታት ምስ እተሰላስል እያ ኣብዚ ማሕበር ቀጻልነታ ክተውሕስ ትኽእል። እዚ ክትገብር ምስ ዘይ ትኽእል እቶታን ደረጃኣን እናኣንቆልቆለ ናይ ምኻድ ተኽእሎ ኣዝዩ’ዩ ዝዓቢ። ስለዚ ድማ እየን ኣባላት ናይዚ ማሕበር ካብ ፍርያተን ተወሳኺ ፍርያት ብምርካብ ርእሰ ማለን ንምዕባይ ኣበርቲዐን ክሰርሓ ዝሕተታ። ንኣብነት፡ ናይ ንህቢ እተፍሪ እንተ ኾይና፡ ንፍርያታ ተወሳኺ ክብሪ ብምሃብ (value added) ክንዮ መዓር ብሰንፈፍ ዝተመስርሐ መግቢ ክተዳሉ ናብ ትኽእለሉ ባይታ ክትሰጋገር ዝድለ።
መግቢ፡ ጥዕናኡ ዝተሓለወ ውሑስ ንክኸውን ጽሬቱ ዝተማልአ ክኸውን ኣለዎ። ኣብዚ ግዜ’ዚ በዚ ማሕበር ዝቐርቡ ፍርያት ኣብ ምምስራሕ ኮነ ኣብ ምዕሻግ ካብቲ ቀደም ዝሰላሰሉሉ ዝነበሩ ንጥፈታት ዝተፈልየ እዩ።
ማ.ሕ.ደ.ኤ መብዛሕትኡ ስልጠና ብሚኒስትሪ ሕርሻን ከም ስማፕን፡ ናይ ቀደም ኖበል ኢንተር ፕራይዝን ካልኦትን መሻርኽቲ ኣካላትን’ዩ ዝወሃቦ። ቤት ምኽሪ ንግዲ ኤርትራ’ውን ንትካላዊ ምሕደራ ዝምልከት ኣስተምህሮ ከም ዝህብዎ ኣደ መንበር ወ/ሮ ሰናይት ትሕብር።
ወ/ሮ ሰናይት ኣብ መወዳእታ፡ ኣብ ኮምሳርያቶ ሓማሴን ኣብ ዘላ መናፈሻ፡ ፍርያት ናይዚ ማሕበር ወትሩ ዓርቢ ንህዝቢ ዝቕርበሉ ዕድል ኣሎ። እዚ፡ ንማ.ሓ.ደ.ኤ ንምትብባዕ ኣዝዩ ሓጋዚ እዩ። እዚ ዕድል’ዚ ኣባላት ምስ ህዝቢ ክላለያን ፍርያተን ናብ ዕዳጋ ክዝርግሓን ስለ ዘኽእለን፡ ነዚ ዕድል ኣብ ምፍጣር ንዝተሓጋገዘን ምምሕዳር ዞባ ማእከል ኣመስጊና።
ኣባላት ማ.ሕ.ደ.ኤ ካብዚ ማሕበር ብዙሕ ከም ዝኸሰባ እየን ዝገልጻ።
ኣዜብ ተስፋማርያም ካብ ዞባ ማእከል ንኡስ ዞባ ቲራቮሎ ሓንቲ ካብ ኣባላት ናይቲ ማሕበር እያ። ንሳ ቅድሚ ናብ ማ.ሕ.ደ.ኤ ምጽንባራ ኣብ ምርባሕ ደርሁ’ያ ክትነጥፍ ጸኒሓ። ድሕሪ’ዚ ኣብ 2022 ኣባል ናይ’ዚ ማሕበር ብምዃን፡ ንህቢ ኣብ ምፍራይ ክተተኵር መሪጻ። ብውሑድ ዓቕሚ ዝተጠርነፈት ወ/ሮ ኣዜብ፡ ብመንገዲ ማ.ሕ.ደ.ኤ ኣቢላ ብሃኮሰኤ ዝረኸበቶ ስልጠናን ልቓሕን ተሓጊዛ ደረጀኣን መነባብሮኣን ክብ ኣብ ምባል፡ እዚ ማሕበር ልዑል ኣስተዋጸኦ ከም ዝገበረ ትሕብር።
ኣብዚ ግዜ’ዚ መዓር እናሸጠት፡ ካብቲ መዓር ዝርከብ ሰንፈፍ’ውን ሚኒስትሪ ሕርሻ ብዝሃቡዋ ስልጠና ተሓጊዛ ክትምስርሕ ናብ ትኽእለሉ ባይታ ተሰጋጊራላ ምህላዋ ትገልጽ። ንኣብነት፡ ብመዓር ዝተደለወ ባህሪያዊ መለስለሲ ቆርበት (natural Vaseline) ንመዐገሲ ቃንዛን ፈጸጋን ዝሕግዝ፡ ብመዓር ዝተስርሐ ብሽኮቲ ሒዛ ንነጋድያን ፈስቲቫል 2025 ከምዘአንገደት ተረድእ።
ወ/ሮ ኣዜብ ኣብ ፈስቲቫል 2025 ንምርኢትን ንመሸጠን ሒዘነኦ ቀሪበን ዝነበራ ፍርያት ካብ ህዝቢ ጽቡቕ ተቐባልነት ከም ዝረኸባ ብምጥቃስ፡ ህዝቢ ካብ ብከሚካላት ዝተመስርሑ መጸባበቒ፡ ባህሪያዊ ፍርያት ሃገረን ክግልገሉሉ ኣተሓሳሲባ።
ኣባል ቀዳማይ ዙርያ ሃገራዊ ኣግልግሎት ዝኾነት
ምግላስ ነማርያም’ውን ኣብቲ ማሕበር ተጠርኒፋ ፍርያታ ምስ ህዝቢ ኣብ ምልላይ እያ ጸኒሓትና። ምግላስ ዝያዳ ብ “
ማጊ” ዝብል ቅጽል ትፍለጥ ኮይና፡ ኣብዚ ማሕበር ድሕሪ ምጥርናፋ ብዙሕ ረብሓ ከም ዝረኸበት’ያ ትጠቅስ። ብ “
ማጊ ዲኤምከይ” ዝብል ሕላገት ዝፍለጥ ፍርያት ምግላስ፡ ንዕብየት ህጻናት ልዑል ኣስተዋጸኦ ከም ዘለዎን ብክኢላታት ዝተረጋገጸ ምዃኑን እያ ትሕብር።
ዘቢብ እያሱ ቅድሚ ሓደ ዓመት እያ ኣባል ናይዚ ማሕበር ኮይና። ፍርያታ ኣብ ቅብኢ ኣዝርእቲ ዘተኮረ እዩ። ኣብ ትሕቲ ጽላል ማ.ሕ.ደ.ኤ ክትነጥፍ ካብ ትጅምር ንደሓር፡ ናይ ስራሕን ተመኩሮ ናይ ምልውዋጥ ባይታን፡ ንሞያኣ ዘዕቢ ሰፊሕ ስልጠና ከምኡ’ውን ፍርያታ ናብ ህዝቢ ተላልየሉ ዕድል ክትረክብ ከም ዘኽኣላ ድማ ትገልጽ።
ካብ ከባቢ ጎዳይፍ ዝመጸት ኣባል ማ.ሕ.ደ.ኤ
ኤልሳ በርሀ’ውን ብወገና ንጻዕራ ዘንጸባርቕ ፍርያት’ያ ሒዛ ቀሪባ። ወ/ሮ ኤልሳ ኣብ መፍረ ንህዝቢን ውጽኢቱን ብምትኳር ስርሓ ተሰላስል። ንሰለስተ ዓመት ምስ ማሕደኤ ብምዃን ዘካየደቶ ንጥፈታት ድማ ኣዕጋቢ ውጽኢት ከም ዝረኸበትሉ ተመልክት። ብውጽኢት መዓር ዝተሰርሑ መለስለሲ ከንፈር ቻፒስቲክ፡ ዘይቲ ርእሲ፡ ፈውሲ ተውሳስ፡ ማዳን ቅርጥማትን ካልኦት ሕማማት ከሕዊ ዝኽእል ፍርያት ሒዛ ከም ዝቐረበት ብዝርዝር ተረድእ። ማሕደኤ ካብዚ ዘለዎ ንላዕሊ በሪኹን በልጺጉን ንኽወጽእ ቆላሕታ ሚኒስትሪታትን መሻርኽትን ብዝለዓለ መልክዑ ክዓዝዝ ብምዝኽካር፡ ናብቲ ፍርያት’ቲ ማሕበር ዝጠልብ ዝነበረ ህዝቢ ተፋንያትና።
ናይ ሸውዓተ ዓመት ኣባልነት ናይዚ ማሕበር ዘለዋ ወ/ሮ
ንግስቲ ኣውዓሎም’ውን ኣብ ቀጽሪ ኤክስፖ ካብተን ፍርያተን ብትግሃት ንህዝቢ ክሸጣ ዝረኸብናየን ኣባላት ሓንቲ እያ። ፈለማ ኣብ ሕርሻን መፍረ ደርሆን’ያ ክትነጥፍ ጸኒሓ። ኣባላት ናይ’ዚ ማሕበር ተዓጻጺፍካ ናይ ምስራሕ ባህሪ ስለ ዘለወን፡ ንኹሉ’ውን ስልጠና ወሲደናሉ ስለ ዝጸንሓ ኣብ ዝገጠመን ሕርሻዊ ንግዲ ኣተኲረን ክሰርሓ ኣይጽገማን እየን። በዚ መሰረት እቲ ሓደ ክዝሕለካ እንከሎ ናብቲ ካልእ ትቕይረሉ መንገዲ ዝቐለለ ምዃኑ እያ ትገልጽ። በዚ ምኽንያት ኣብ ፈስቲቫል ብዝተፈላለዩ ጥረ-ነገራት ዝተመስርሑ ዕሹግ ጥሕኒ፡ ቆሎ፡ ሕልበት፡ ኣዋዘ፡ ኣባዕኸ ሒዛ ከም ዝቐረበት ትሕብር።
ኣብ ኢዋ ምጥርናፍ መኽሰብ’ዩ
ዝበለት ወ/ሮ ንግስቲ፡ ኩሉ ሸነኻት ሕርሻዊ ንግዲ ክትፈልጥ፡ ብሚኒስትሪታትን ትካላትን ንዝወሃብ ስልጠና ብቐሊሉ ኣብ ምስታፍ፡ ተራ ናይ’ዚ ማሕበር ክንዮ’ቲ ሰባት ዝግምትዎ ኣኽሳቢ ብምዃኑን ኩለን ኣብ ተመሳሳሊ ስርሓት ዝነጥፋ ደቂ ኣንስትዮ ክጽንበረኦን ተላብያ’ያ ተፋንያትና።
ገለ ካብ’ቲ ኣብ ፈስቲቫል 2025 ቀሪቡ ዝነበረ ፍርያት ማሕበር ሕርሻዊ ንግዲ ደቂ- ኣንስትዮ ኤርትራ እምበኣር ሽሮ፡ በርበረ፡ እንቋቝሖን ብእንቋቝሑ ዝተመስርሑ ፍርያትን፡ ብመዓርን ሰንፈፍን ዝተመስርሑ ብሽኮቲታት፡ ባህሪያዊ መለስለሲ ቆርበት፡ ዲኤምከይ፡ ሓይሊ ዝህብ ጥሕኒ፡ ፒናት፡ ንዝተፈላለዩ መዓላ ዘገልግሉ ክሬማትን፡ ቀመማ ቀመም ናይ ሻሂ፡ ኣበሱዳ፡ ንሕባ፡ ህሩድ፡ ጸባን ውጽኢቱን ዝኾኑ ጠስሚ፡ ርግኦን ካልኦት ዝተፈላለዩ ሕርሻዊ ምህርቲን ዘጠቓለለ ትሕዝቶ እዩ ነይሩ።
330,000L of organic fertilizer produced
Resilience. Innovation. Inclusion. #