Mereja.Forum

[Dama]

Adventure companion of priest Guragew Dejazmach Gebremariam Gari of the Lyce French School fame was an Eritrean. He accompanied the Dejachmatch in the perilous exploration of the Ogaden for Menelick II. Give credit to those it's due to. Eritreans have become absurd idiots these days, but they retain positive pages in Ethiopian history nevertheless. I am not kidding.

[Mesob]

The first Ethiopian journalist who was handwriting the paper "Aemero" in Melelik's place was Blata Gebrezgiabher Gilay from Tsada Kristian, Hamasien, and later the first technical hands running Berhan 'na Selam printing press and the main editor of the newspaper at the time under HIM Haile Selassie were Eritreans. The Eritreans printing technical experts in Berhan ena Selam, two cousins from Shima Negus, Hamasien, learned the technique from the Swedish Missionary publishing house in Emkulu, near Massawa.

[Dama]

A deserving tribute to a historical part of Ethiopia who were part of us as legs and hands, which is now suffering in the iron hands of a man as sad as it is also an Eritrean.

[Zmeselo]

The new track "The Color of My Eyes" just dropped!
.
During Ethiopia's invasion of Eritrea in (1998-2000), around 80,000 Eritreans and Ethiopians of Eritrean descent were forcibly deported from Ethiopia. Ethiopian authorities conducted door-to-door raids, arresting people at homes and workplaces, stripping them of their property, and expelling them with little to no belongings. Many families were separated, and deportees suffered harsh conditions, including detention, physical abuse, and economic loss.

Eritrea, despite being at war, had to absorb thousands of displaced people. The deportations were condemned internationally, as a violation of human rights. This painful chapter in Eritrean history stands as a monument of resilience, and we will never forget the sacrifices and struggles endured by our people.

[Zmeselo]

ዝኽሪ ህልቂት ጸላም ሰንበት ኣብ 50 ዓመቱ

ቀዳዊ ተወልደ (ኣ/ዜ/ኤ - ጋሽ ባርካ)

ህዝቢ ኤርትራ ኣንጻር ተኸታተልቲ መግዛእታዊ ስርዓታት ነዊሕን መሪርን ፖለቲካውን ዕጥቃውን ቃልሲ ብምክያድ ናጽነቱ ብደሙን ኣዕጽምቱን ዘረጋገጸ ኣብነት ውጹዓት ህዝብታት ዓለም ምዃኑ መስካሪ ዘየድልዮ ሓቂ እዩ። ኣብቲ ዝሓለፈ ናይ ቃልሲ መዋእል ድማ ገዛእቲ ሓይልታት፡ ኤርትራ መሬታ እምበር ህዝባ ከምዘየድልዮም ብጋህዲ ዘንጸባረቑሉ ተግባራትን ኣረሜናዊ ግፍዕታትን ፈጺሞም እዮም። ሕንሕነ ናይቲ ኣብ ፖለቲካዊ መድረኽን ዓውደ ውግእን ዝገጥሞም ዝነበረ ክሳራታት ነቲ እንትርፎ ኤርትራውነት ካልእ ኣበሳ ዘይብሉ ንጹህ ዜጋ ብጃምላ ጨፍጪፎሙዎ። እዚ ከኣ ስንብራቱ ዘይሃሰሰ ናይ ትማሊ ዝኽሪ እዩ።

ጸላም ሰንበት ኣብ 1975 ኣብ ልዕሊ ንጹሃት ዜጋታት ብገዛእቲ ስርዓት ኢትዮጵያ ዘስካሕክሕ ህልቂት ዝተፈጸመላን ሓንቲ ካብተን ንጹህ ደም ኤርትራውያን ዜጋታት ዝተኻዕወለን፡ ካብ ዝኽሪ ኤርትራዊ ዘይሃስሳ ዕለታት እያ። እታ ዕለት’ቲኣ፡ ሓንቲ ካብተን ይቕረ ዘይበሃሎም ግፍዕታት ጸላኢ ዝተፈጸመላ ክትከውን እንከላ፡ ኣቑርደት ድማ ነቲ ዘስካሕክሕ ግፍዒ ዝሰነደት ከተማ እያ።

ኣቑርደት፡ ኣብ ገምገም ሩባ ባርካ ኣብ 1935 ዓ.ም ዝተደኮነት ምጭውቲ ከተማ እያ። ኣብቲ ዝተመስረተትሉ እዋን፡ ጠቕላላ ስፍሓታ ኣስታት 293 ሄክታር ወይ ድማ ኣስታት 3 ትርብዒት ኪሎሜትር ጥራይ ዝግመት ከምዝነበረ ኣብ መዛግብቲ ምምሕዳር ሰፊሩ ይርከብ። ኣቑርደት፡ ከም ካልኦት ዓድታትን ከተማታትን ኤርትራ ኩሎም ተኸታተልቲ ገዛእቲ ሓይልታት እግሮም ዘንበሩላ ብምዃና ገሊኦም ንረብሓኦም ክብሉ ህንጻታት ዝሃነጹላ፡ ከም ደርግ ዝኣመሰሉ ህዝቢ ዘይንታዮም ስርዓታት ኢትዮጵያ ድማ ንዘንተእለት ዘይሃስስ ስንብራት ዝገደፉላ ከተማ እያ።

ብፍላይ 9 መጋቢት 1975 ሰንበት መዓልቲ ድማ፡ ኣብታ ከተማ፡ ኣረሜንነት ስርዓት ኢትዮጵያ ዝተጋህደላ ዕለት እያ። ኣብታ ዕለት፡ ይትረፍ ብኣዒንትኻ ክትርእዮ እንክትሰምዖ’ውን ዘስካሕክሕ ጨፍጫፍ ኣብ ልዕሊ ንጹሃት ዜጋታት ተፈጺሙ። እቲ ፍጻመ ሓደ ክልተ እናበለ ዓመታት ኣቑጺሩስ ድሮ 50 ዓመቱ ኣብ ዝመልኣሉ ድማ ብ9 መጋቢት 2025 ዝኽሪ ናይታ ጸላም ዕለት ተኻይዱ። ኣብቲ ናይ ዝኽሪ ዕለት፡ ኣመሓዳሪ ዞባ ጋሽ ባርካ ኣምባሳደር ማሕሙድ ዓሊ ሕሩይን ጸሓፊ ህግደፍ ዞባ ጋሽ ባርካ ኣምባሳደር ማሕሙድ ዓሊ ጃብራን ዝርከብዎም ሓለፍቲ፡ ኣባላት ሰራዊት፡ ብኣሽሓት ዝቑጸሩ ነበርትን ውጻእ መዓት ናይቲ ፍጻመን ክርከቡ እንከለዉ ነቲ ናይ ዝኽሪ ዕለት ዘንጸባርቑ ዝተፈላለዩ ስነ-ጥበባዊ መሰናድኦታት ድማ ቀሪቦም። ወግዓዊ ናይ ዝኽሪ መደብ ብዝክረ ሰማእታት ምስ ተኸፍተ፡ ኣመሓዳሪ ንኡስ ዞባ ኣቑርደት ኣቶ ኢሳቕ ጥዑም፡ ጸላም ሰንበት ነቲ ኣብ ልዕሊ ንጹሃት ነበርቲ ኣቑርደት ኣብ 1975 ዝተፈጸመ ህልቂት ዝውክል ስም ኮይኑ ካብን ናብን ዘይበላለጹ ተመሳሰልቲ ኣረሜናዊ ግፍዕታት ኣብ ብዙሓት ዓድታታትን ከተማታትን ኤርትራ ከምእተፈጸሙን ዝኽሮም ብዝተፈላለዩ መሰናድኦታት ከምዝካየድን ጠቒሱ፡ ኣስከሬን ግዳያት ጸላም ሰንበት ዓሪፉሉ ዘሎ ቦታ ብዝተመሓየሸን ንዝኽሮም ብዝምጥንን ኣገባብ ናይ ምህናጽ መደብ ተታሒዙ ብምህላዉ ተሳትፎ ሕብረተሰብ ክዓቢ፡ መንእሰያት ድማ እቲ ኣብ ልዕሊ ንጹሃት ኤርትራውያን ዝተፈጸመ ግፍዒ ኣካል ናይቲ ምእንቲ ናጽነት ዝተኸፍለ ረዚን ዋጋ ምዃኑ ተገንዚቦም ሕድሮም ንምፍጻም ወትሩ ቅሩባት ክኾኑ ኣተሓሳሲቡ።

ኣማሓዳሪ ዞባ ጋሽ ባርካ ኣምባሳደር ማሕሙድ ዓሊ ሕሩይ ብወገኑ፡ ኣብታ ዕለት 467 ንጹሃት ነበርቲ ኣቑርደት ብተመልከተለይ ብጥይትን ብኻራን ክቕተሉ እንከለዉ፡ ካልኦት 130 ድማ ከምእተወግኡ ጠቒሱ፡ እቲ ናይ ዝኽሪ መደብ፡ ሕሉፍ ግፍዕታት ስርዓታት ኢትዮጵያን ካልኦት ገዛእቲ ሓይልታትን ብምዝካር ጽልእን ቅርሕንትን ንምቕስቃስ ዘይኮነስ፡ ርዝነት ናይቲ ህዝቢ ኤርትራ ዘሕለፎ መሪር መዋእልን ዝተኸፍለ ረዚን ዋጋን ብምንጻር፡ መንእሰያት ኣብ ምውሓስ ናይታ ብከቢድ ዋጋ ዝተረኽበትን ዝተዓቀበትን ናጽነት ክጻወትዎ ብዛዕባ ዝግብኦም ተራ ሓላፍነት ንምስካም ዝዓለመ ምዃኑ ገሊጹ።

ሓደ ኣካል ናይቶም ኣብ መበል 50 ዓመት ዝኽሪ ጸላም ሰንበት ዝቐረቡ ትሕዝቶታት፡ ውጻእ መዓት ናይቲ ፍጻመ ነቲ ዝነበረ ሃዋህው ኣመልኪቶም ናይ ቃል ምስክርነቶምን ዝኽሮምን ዘካፈልሉ ኣጋጣሚ ኮይኑ፡ ካብቲ ኣረሜናዊ ጨፍጫፍ ንስክላ ዘምለጡን ብዕድል ዝተረፉን ነበርቲ ኣቑርደት ገለ ካብቲ ካብ ኣእምሮኦም ዘይሃስስ ዝኽሪ ኣብ ዘካፈሉሉ፡ ኣቑርደት ቅድሚ’ቲ ዘስካሕክሕ ፍጻመ ዓዲ ጸባን ጠስምን፡ ዓዲ ሕርሻን ስራሕን ከምዝነበረትን ካብ ዝተፈላለዩ ከባቢታት ዝመጽኡ ዜጋታት ብፍቕርን ስኒትን ዝነብሩላ ሰላም ዝሰፈና ዓዲ ምንባራን ይዝክሩ።

ኣቑርደት ከም ኩሎም ካልኦት ከባቢታት፡ ተጋድሎ ሓርነት ድሒሩ’ውን ህዝባዊ ሓይልታት ዝንቀሳቐስሉን ዝተፈላለዩ ስርሒታት ዝፍጸመሉን ከባቢ ብምንባሩ፡ ብዓይኒ ጸላእቲ፡ ነበርታ

ንሰውራን ተጋደልትን ዝሕብሕቡ ኣንጻር ኣብዮት ዝቖሙን ካብቶም ብረት ኣልዒሎም ዝቃለሱ ዝነበሩ ፈሊኻ ዘይረኣዩ ሸፋቱን

ዝብል ጥብቆ ለጊብዎም ብምንባሩ፡ ኣብ መወዳእታ ቀዳማይ ሰሙን ወርሒ መጋቢት 1975 ኣብ ሰዓታት ድሕሪ ቀትሪ ህልቂት ተፈጺሙ።

እዚ ድማ ደይ መደይ ኢልካ ህዝቢ ርዒዱ ንሰውራ ኤርትራ ዝገብሮ ዝነበረ ኣበርክቶ ንምኹላፍ ዝዓለመ ምዃኑ እቶም ነቲ ዘስካሕክሕ ፍጻመ ብዓይኖም ዝተዓዘቡን ብጥይት ተወጊኦም ካብ ሞት ዝተረፉን ይጠቕሱ።



ታሪኽ ብረታዊ ቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ ብሓፈሻ ታሪኽን ኣመዓባብላን ከተማታትን ዓድታትን ድማ ብፍላይ፡ ምስ ሕሉፍ መግዛእታዊ ስርዓታት ብቐጥታ ዝተሓሓዝ ብምዃኑ፡ ከተማ ኣቑርደት’ውን ነቲ 50 ዓመቱ ዘቑጸረ ዝኽሪ ጸላም ሰንበት ደሚርካ ዝተፈላለዩ ግፍዕታት ርእያ። እዚ ሓሊፋ ኣብዚ ሕጂ በጺሓቶ ዘላ ደረጃ ዝበጽሐት ሓንቲ ካብ ውቁባት ከተማታትን ዓድታትን ጋሽ ባርካ ድማ እያ። እቲ ኣብ ልዕሊ ነበርቲ ኣቑርደትን ከባቢኡን ዝወረደ ኣረሜናዊ ግፍዒ፡ ብረዚን ዋጋ ብዝተረኽበ ናጽነት ተደቢሱ፡ በሰላ መግዛእቲ ተሰኪሞም ተበታቲኖም ዝነበሩ ነበርቲ ኣቑርደትን ከባቢኣን እውን፡ ናብ ዓዶም ክምለሱ ግዜ ኣይወሰዱን።

ድሕሪ’ዚ ኣቑርደት፡ ከም ካልኦት ከባቢታት ቅልጡፍ ምዕባለን ለውጥን ከተመዝግብ ጀሚራ። ተዳኺሙ ዝነበረ ኣብ ገማግም ባርካ ዝካየድ መለለዪኣ ዝኾነ ልምዓት ጀራዲን ብምብርባሩ ድማ፡ ብዙሓት ምስቲ ዓውዲ ቅርበት ዘለዎም ብሕርሻ ክነባበሩ ዝመርጹ ሓረስቶትን ኣብ መስኖኣዊ ሕርሻ ጉልበቶም ወፍዮም መነባብሮኦም ክመርሑ ዝደልዩን ዜጋታት ብብዝሒ ናብታ ከተማ ክውሕዙ ስለዝጀመሩ፡ ቁጽሪ ነበርታን ስፍሓታን ብቕጽበት’ዩ ወሲኹ።

ኣቑርደት ኣብ’ዚ እዋን’ዚ፡ ማእከል ምምሕዳር ናይቲ ብስማ ዝጽዋዕ 16 ምምሕዳር ከባቢታትን 114 ዓድታትን ዝሓቖፈ ንኡስ ዞባ ኮይና፡ ጠቕላላ ስፍሓታ ድማ 936 ሄክታር ወይ ድማ 9.3 ትርብዒት ኪሎሜትር በጺሑ ይርከብ። ብዘይካ’ቶም ኣብ ውሽጣ ዘለዉ መንግስታዊ ትካላት፡ ልዕሊ 1700 ንግዳዊ ትካላት ኣለዉዋ። እዞም ንግዳዊ ትካላት፡ ኣብ ምምሕያሽ መነባብሮ ነበርቲ ኣቑርደትን ከባቢኣን ዝጻወትዎ ተራ ኣቃሊልካ ዝርአ ኣይኮነን። ክንዲ ዝኾነ ድማ ሕጋዊ መስርሕ ተኸቲሎም ዝሰፍሑሉ ባይታ ተፈጢሩ ንዕብየቶም ብዕቱብ ይስራሕ ኣሎ።

ልምዓት ጀራዲን፡ እታ ታሪኽ ይቕረ ዘይብሎ ኣረሜናዊ ግፍዒ ስርዓታት ኢትዮጵያ ዝሰነደት ከተማ ኣቑርደት ትልለየሉ ሕርሻዊ ንጥፈት ኮይኑ፡ ኣብ ገማግም ናይቲ ተቐኒትዋ ዝሓልፍ ሩባ ባርካ ዝለምዑ ኣስታት 1400 ሄክታር ዝስፍሓቶም ጀራዲን ክህልዉ እንከለዉ፡ 187 ብማሕበር ተጠርኒፎም ኣሕምልትን ፍረታትን ዘልምዑ ሓረስቶት ድማ ይሓቁፍ። ካብዞም ብመስኖ ዝለምዑ ጀራዲን ዓመታዊ ዝሕፈስ ምህርቲ ኣብ ዕዳጋታት ቀሪቡ ኣብ ምምላእ ጠለባት ዝገብሮ ዘሎ ኣበርክቶ ድማ ልዑል እዩ።

ኣብዚ ግዜ’ዚ ኣቑርደት ሰላምን ርግኣትን ዝሰፈና፡ ኣብ ጎደና ምዕባለ እትግስግስ ዘላ ከተማ ኮይና፡ ህዝባ ድማ ነቲ ብኽቡር መስዋእቲ ዝተጎናጸፎ ሰላምን ርግኣትን እናስተማቐረ፡ ምስ መንግስቱ ኢድን ጓንትን ኮይኑ፡ ንዕብየት ከተማኡ ዝሕተቶ እናማልአን ምእንቲ ናጽነት ንስተሰውኡን ኣብ ቤቶም ክቡር ሂወቶም ንዝኸፈሉን ሰማእታቱ ብሓበን እናዘከረን፡ ልምዓታዊ መደባቱ ንምዕዋት ተጊሁ ይሰርሕ ኣሎ። ኮም ማእከል ዝገበረ ልምዓታዊ መደባት ኣብ ዓወት በጺሑ፡ ህዝቢ ጻማ ዝሓለፈ መሪር ተጋድሎኡን ዝሓልፎም ዘሎ ናይ መኸተ መድረኻትን ዝረኽበሉ ግዜ ርሑቕ ስለዘይከውን ድማ፡ ከተማ ኣቑርደትን ነበርታን’ውን ኣካል ናይቲ ብሩህ መጻኢ ኮይኖም፡ ከም ጸላም ሰንበት ዝኣመሰሉ ታሪኻዊ ፍጻመታት እናዘከሩ ሓዲድ ምዕባለ ረጊጾም ብተስፋ ይግስግሱ ኣለዉ። ዘልኣለማዊ ዝኽሪ ነቶም ምእንቲ ናጽነት ክቡር ሂወቶም ዝኸፈሉ ሰማእታት።

[Odie]

Ethiopians never deported Eritreans. People of Ethiopia lost their neighbors, friends and spouse because of the deportation. It was not an Ethiopian idea. It was Shabiya puppy TPLF/EPRDF. Shabiy did the same when it captured Asmara. Mass deported Ethiopians, killed POWS and extracted teeth. We remember we were heard all about that. TPLF even did not want to treat the returnee from Eritrea humanliy. They were left homeless in the road, we remember. Still Ethiopians don't/did not hold much grudge with civilian Eritreans. It is OLF/OPDO/PP your own product, directly or indirectly trying to annoy you back. That is why we hate shabiy and all liberation fronts in Ethiopia. You, including the liberation fronts are the ones who broke or burnt the bridge that connects the two neighbors. No administration either in Eritrea or Ethiopia worked to resolve the issues of the two neighbors in civility and amicably. Shabiya deliberately broke the bridge connecting the two countries so that normalization will never occur during shabiya regime. In fact, from shabiya perspective Egyptians and Arabs are closer to them. That is why every time there is altercation between the two countries, shabiya runs to Arabs or Egypt.
Shabiya does not appear to have any positive attitude to the country called Ethiopia. Each time the shabiyans have issue with the ruling dictators in Ethiopia, there sentiment is for the whole country. They are not able to see the country and the people separately from the ruling dictator. When they have trouble with TPLF, they talk about to disintegrate Ethiopia, and they call Ethiopians names. They incite hate. The boast supporting one liberation front following another wishing to break the country. They behave as if they are incapable of differentiating one thing from another. No surprises, if they mistreat their own people how could they identify the difference among the people of Ethiopia, the person in palace and the whole country at large.
Remembering their past connection with Ethiopia and their historical contribution is useless to Shabiyats because that re-establishes connection between the two neighbors which incites their anxiety.