Mereja.Forum

[Meleket]

ጻውዒት ንደቂ ኤርትራ! መጠራ ትጽውዕ ኣላ!

እዚ ኣብ ምስሊ ትርእይዎ ዘለኹም ብርቂ ቅርሲ፡ ብ1959 ኣብ መጠራ ኣብ ዝተገብረ ናይ ተመራመርቲ ዳሕሳስ ዝተረኽበ ቅርሲ ኢዩ። ጌጋ ይኽልኣልና እምበር ሕጂ ኣብ ሃገራዊ ቤተመዘክር ኢትዮጵያ ኣብ ኣዲስ ኣበባ ይርከብ። እሞከ ደኣ ቅርስታትና ብዲፕሎማሲያዊ ስራሕ ክንእክብ ኣይግባእን’ዶ? ምእንቲ ርእሱ ባህሊን ቅርሲን ዚምልከቶ ኣካል ሃገርና ብዲፕሎማት ኢዩ ዚምራህ ብኣምባሳደር ዘመደ ተኽለ። https://shabait.com/2012/10/12/metera-historical/

እስከ በሉ ዓወል ስዒድ ኮንካ ወዲ ጣባ ወዘተ “ቅርሲ መጠራ ምለሱኒ” ይብል ኣሎ’ሞ፡ ዕትብ ኢልና ንህዝብናን ንዝምልከቶም ሰብ መዚን ንጎስጉሶም እስከ። መራኸቢ ብዙሓን እትውንኑ ደቂ ሃገረ ኤርትራ፡ ነዚን ካልእን ቅርሲ ሃገረ ኤርትራ ንምምላስ እስከ እጃምኩም ግበሩ። ብውሕዱ በዚ ቅርስና ናብ ዋናኡን ናብ ሰፈሩን ናብ ሃገሩን ናይምምላስ ዕዮ ኪበጋገስ ጻውዒት ነቕርበልኩም ኣሎና ንሕና ኤርትራውያን ደያኑ ማእከልን መስመርን ብኤርትራዊ ጭዉነት ሓበንን ፍናንን።

ሰላምን ሰሰናዩን ተመነናልኩም!

Detail of a stunningly beautiful bronze oil lamp depicting a dog hunting an ibex. First century BCE or earlier, Matara (now in Eritrea).

In the year 1959, a mission was established to conduct excavations at the site of Metera. These excavations revealed the finding of useful and priceless archeological objects and features, including earthen ovens, vases and oblong mill stones. One of the most significant and precious findings of this site is a bronze lamp weighing 6,500 Kegs and 41 centimeters high. It is surmounted by a motif of a round bump representing a bouncing Ibex and a dog grasping it while running: its teeth planted in the rear-legs. This bronze Ibex belongs to the Pre-Axumite period and currently it is found in Addis Ababa museum. Architecture in Metera is not different from that of Adulis. Substructures of entire constructions are kept at a height over two meters.
https://shabait.com/2012/10/12/metera-historical/

[Meleket]

ካብ ሃገረ ኤርትራ ወጻኢ ዚርከባ ቅርስታት ሃገረ ኤርትራ መኣስ’ኮን ኢዩ ናብ ሃገረን ብወግዒ ዚምለሳ፧

ናብ ንቡር ቦታኣን ኣብ ምምላስ ኣዬናይ መንግስታዊ ኣካል ኢዩ’ከ ዚምልከቶ፡ መን’ከ ኢዩ ኪጣበቐለን፧ መኣስ’ከ ኢዩ ኪጣበቐለን፧

ጀጋኑ ደቂ ኤርትራ ንጽባሕ ዛይዀነስ ንሎሚ ቅርስታትና ናብ ሃገርና ንክትመልሱ ትጽውዑ ኣሎኹም። ሓንቲ ካብተን ብርቂ ቅርስታትና እዛ ኣብ መጠራ ዝተረኽበት ብርቂ ቅርሲ ብሽም ኩለን አብ ካልእ ሃገር ዚርከባ ቅርስታት ኤርትራ “ናብ ቀንዲ ስፍራና ምለሱና” ቢላ ትኣዉይ ኣላ። ይስማዕ’ዶ ኣሎ ኣምባሳደር ቢንያም ይስማዕ’ዶ ኣሎ ኣምባሳደር ዘመደ፧

[Axumezana]

እንኳን ቅርሲ ደብተራ እውን ኢትዮጵያዊ እዩ፤

[Meleket]

ወዳጃችን አዅሱመጫላ የተዘረፈ የኤርትራ ታሪካዊ ቅርስ፡ ከአዲአ አበባ ብቻ ሳይሆን ኣኵሱም ውስጥም የደበቃችሁት ካለ፡ ከማንኛውም የዓለም ክፍል ወደ ታሪካዊ ስፍራው፡ መመለሱ አይቀሬ መሆኑን፡ እኛ ኤርትራዉያን የመሃልና የመስመር ዳኞች፡ በኤርትራዊ ጭዋነት ኩራትና ትህትና ጭምር፡ ልናረጋግጥላችሁ እንወዳለን።

[Meleket]

ጻውዒት ንደቂ ኤርትራ! መጠራ ትጽውዕ ኣላ!

እዚ ኣብ ምስሊ ትርእይዎ ዘለኹም ብርቂ ቅርሲ፡ ብ1959 ኣብ መጠራ ኣብ ዝተገብረ ናይ ተመራመርቲ ዳሕሳስ ዝተረኽበ ቅርሲ ኢዩ። ጌጋ ይኽልኣልና እምበር ሕጂ ኣብ ሃገራዊ ቤተመዘክር ኢትዮጵያ ኣብ ኣዲስ ኣበባ ይርከብ። እሞከ ደኣ ቅርስታትና ብዲፕሎማሲያዊ ስራሕ ክንእክብ ኣይግባእን’ዶ? ምእንቲ ርእሱ ባህሊን ቅርሲን ዚምልከቶ ኣካል ሃገርና ብዲፕሎማት ኢዩ ዚምራህ ብኣምባሳደር ዘመደ ተኽለ። https://shabait.com/2012/10/12/metera-historical/

እስከ በሉ ዓወል ስዒድ ኮንካ ወዲ ጣባ ወዘተ “ቅርሲ መጠራ ምለሱኒ” ይብል ኣሎ’ሞ፡ ዕትብ ኢልና ንህዝብናን ንዝምልከቶም ሰብ መዚን ንጎስጉሶም እስከ። መራኸቢ ብዙሓን እትውንኑ ደቂ ሃገረ ኤርትራ፡ ነዚን ካልእን ቅርሲ ሃገረ ኤርትራ ንምምላስ እስከ እጃምኩም ግበሩ። ብውሕዱ በዚ ቅርስና ናብ ዋናኡን ናብ ሰፈሩን ናብ ሃገሩን ናይምምላስ ዕዮ ኪበጋገስ ጻውዒት ነቕርበልኩም ኣሎና ንሕና ኤርትራውያን ደያኑ ማእከልን መስመርን ብኤርትራዊ ጭዉነት ሓበንን ፍናንን።

ሰላምን ሰሰናዩን ተመነናልኩም!

Detail of a stunningly beautiful bronze oil lamp depicting a dog hunting an ibex. First century BCE or earlier, Matara (now in Eritrea).

In the year 1959, a mission was established to conduct excavations at the site of Metera. These excavations revealed the finding of useful and priceless archeological objects and features, including earthen ovens, vases and oblong mill stones. One of the most significant and precious findings of this site is a bronze lamp weighing 6,500 Kegs and 41 centimeters high. It is surmounted by a motif of a round bump representing a bouncing Ibex and a dog grasping it while running: its teeth planted in the rear-legs. This bronze Ibex belongs to the Pre-Axumite period and currently it is found in Addis Ababa museum. Architecture in Metera is not different from that of Adulis. Substructures of entire constructions are kept at a height over two meters.
https://shabait.com/2012/10/12/metera-historical/

[Fiyameta]

[Meleket]

ካብ ሃገረ ኤርትራ ወጻኢ ዚርከባ ቅርስታት ሃገረ ኤርትራ መኣስ’ኮን ኢዩ ናብ ሃገረን ብወግዒ ዚምለሳ፧

ናብ ንቡር ቦታኣን ኣብ ምምላስ ኣዬናይ መንግስታዊ ኣካል ኢዩ’ከ ዚምልከቶ፡ መን’ከ ኢዩ ኪጣበቐለን፧ መኣስ’ከ ኢዩ ኪጣበቐለን፧

ጀጋኑ ደቂ ኤርትራ ንጽባሕ ዛይዀነስ ንሎሚ ቅርስታትና ናብ ሃገርና ንክትመልሱ ትጽውዑ ኣሎኹም። ሓንቲ ካብተን ብርቂ ቅርስታትና እዛ ኣብ መጠራ ዝተረኽበት ብርቂ ቅርሲ ብሽም ኩለን አብ ካልእ ሃገር ዚርከባ ቅርስታት ኤርትራ “ናብ ቀንዲ ስፍራና ምለሱና” ቢላ ትኣዉይ ኣላ። ይስማዕ’ዶ ኣሎ ኣምባሳደር ቢንያም ይስማዕ’ዶ ኣሎ ኣምባሳደር ዘመደ፧

[Meleket]

"ኣምባሳደር’የ" ምባል

ቅድሚት እንተዘይሰራዕካ ረብሓ ናይ ሃገርካ፡
ቅርስካ ንምምላስ እንተዘይተጊህካ፡
ምልከት ይሃሉካ ምልከት ናይ ሽሕ ቋንቋ፡
ዊስኪ እናንቓዕረርካ ረሲዕኻ ንድቋ፡
"ኣምባሳደር’የ" ምባል የብሉን ጣቋ።

ትጽውዕ ኢያ ዘላ ቅርሲ ናይ መጠራ፡
ታሪካዊት ንብረት ናይ ህዝቢ ኤርትራ፡
ዓዳ ንክትኣቱ ናብ ምድሪ ባሕራ፡
እንታይ ጻዕሪ ጌሩ እቲ ኣምባሳደራ፧
እንታይ ጻዕሪ ጌራ እታ ኣምባሳደራ፧

[Meleket]

ኣብ ማዕከናት ዜና ሃገረ ኤርትራ ከምዝሰማዕናዮ፡ ኮሚሽን ባህልን ስፖርትን ኤርትራ፡ ኣብ ባህላዊ ውርሻን መንነትን ኣመልኪቱ፡ ብ18 ነሓሰ 2025 ኣብ ኣስመራ ንልዕሊ 150 ኣባላት ጉጅለ ያታዊ ትልሂትን ሙዚቃን ዞባ ደቡብ ኣስተምህሮ ወዲቡ። ነቲ ኣስተምህሮ ሓላፊ ጨንፈር ምርምር ስነጥንታዊ ውርሻ ዶ/ር ጸጋይ መዲን ኣካይድዎ። ኣብ ኣስተምህሮኡ ቅርስታት ብሓፈሻ ኣብ ምህናጽ ሃገራዊ መንነት ኣገዳሲ ተራ ከምዘለዎ ገሊጹ። ግሩም ትምህርቲ ቢልና ኣሎና!

ተሳተፍቲ ኣብ ርእይቶኦም “ኣብ ዘበነ መግዛእቲ ተዘሚቶም ኣብ ዝተፈላለያ ሃገራት ዝርከቡ ቅርስታት ኤርትራ ንኽምለሱ ጻዕርታት ክካየድ” ካብ ለበዋኦም ሓደ ነቢሩ ሰሚዕና ተሓጕሽና! ዋና ዳይረክተር ክፍሊ ባህልን ስፖርትን ዞባ ደቡብ ኣቶ ኣብርሃም ዮውሃንስ (እብር) ንጉዳይ እዛ ኣብ ሃገረ ኢትዮጵያ ኣብ ከተማ ኣዲስ ኣበባ እትርከብ ቅርስና፡ ተገዲሹ ተበግሶ ብምውሳድ፡ ምስ ዝምልከቶም ኣካላት ከም እኒ ኣምባሳደር ቢንያም በርሀ ወዘተ ብምልዛብ፡ ጻዕርታቱ ኣዛይዱ እዛ ቅርሲ ንክትምለስ ታሪኻዊ ሓላፍነቱ ኪዋጻእ ንላበዎ። እዛ መልእኽትና ንክትበጽሖ ኤርትራውያን ሃገራዉያን እጃምኩም ክትገብሩዉን ንላበው።

ብተመሳሳሊ ብመገዲ ኣብዛ ካብ ኤርትራና ዚበቖለ ብርቂ ተመራማሪ ታሪኽ ዶ/ር ተወልደ ትኩእ ዝተጻሕፈት ድንቂ ታሪካዊት መጽሓፍ ከምዝተዓዘብናዮ፡ ኣባ ጁሰፐ ሳፔቶ ድሒሩውን ፕሮፌሰር ዝተባህለ ኢጣሊያዊ ፈላሲ፡ ኣብ ዓሰብ ብ13 ኖቨምበር 1869ዓ.ም እግሩ ቅድሚ ምንባሩን፡ ምስ መራሕቲ ቀቢላታት ብዛዕባ መሬት ውዕል ምእሳሩ፤ ኣቐዲሙ ብ1838ዓ.ም ብመገዲ ምጽዋዕ ክሳብ ዓድዋን ኪንዩኡን በጪሑ ነቢሩ ያኢ። ደራሲ ካብ ገጽ 190-200 ግሩም ትንታነ ብዛዕባ ግደ ሳፔቶ ኣቕሪቦምልና ኣለዉ።

ኣባ ጁሰፔ ሳፔቶ ኣብ ቀዳማይ እግሩ፡ ኣብ ገጽ 200 ኣብዛ ድንቂ መጽሓፍ ታሪኽ ከም እተገልጸ፡ ክንጠቅስ

“ሳፔቶ ብዙሕ ጥንታዉያን መጻሕፍቲ ረኺቡሎ፤ ኣብ ኢትዮጵያ ኣዚዮ ጥንታዊ ዚበሃል “ጸሎት” ዚበሃል ቁሸት ኣብ ምድሪ ሓማሴን ነበረ። ሳፔቶ ኣብዚ ቁሸት፡ ኣብ ብመበል 11 ክፍለዘመን ከምእተጻሕፈ ዚግመት፡ ኣዚዩ ዝገደመ ጥንታዊ መጸሐፍ ረኺቡ ናብ ዓዱ ተማሊእዎ ኢዩ። እዚ መጽሓፍ ብ1878 ኣብ ናይ ስልጣኔ ሃገራት ምብራቕ ብዚግደሱ ምሁራት ኣብ ፊሬንሴ ኣብ ዝተካየደ ጉባኤ ንምርኢት ቀሪቡ ነበረ።”

ዚብል ብርቂ ሓቂ ንረኽበሉ።

ንሕና ኤርትራዉያን ደያኑ ማእከልን መስመርን ድማ ኣስዕብ ኣቢልና፡ ንኣምባሳደር ዘመደ ተኽለን ኣምባሳደር ፍስሓጽዮን ጴጥሮስን ኣመት ናይ’ዚ ዚበሃል ዛሎ መጸሓፍ ኪገብሩ ብዓቢ ኣኽብሮትን ኤርትራዊ ጭዉነትን ሃበንን ፍናንን ነመልክተሎም። እቱይ መጽሓፍ እንታይ ዓይነት ትሕዝቶ ነቢርዎ፡ እንተተካእለ ብህየቱ፡ ኣይኾነን ድማ “ሶፍትኮፒ” ወይ ቅዳሕ ናይቲ ጽሑፍ ዚርከበሉ ጻዕሪ ኪገብሩ እንተተላበና፡ እቲ ኣብ ላዕሊ ዘመልከተናዮ ናይ መጠራ ቅርስና እዉን ኣመቱ ኪግበረሉ ንመኣል ዶ/ር ጸጋይ መዲንን ኣብርሃም ዮሃንስን ኣምባሳደር ቢንያም በርሀን ደጋጊምና ብምልባዉ ኢዩ!

መወከሲ ሓበሬታና እዙይ ብዶር ተወልደ ትኩእ ዝተጻሕፈ ብርቂ መጽሓፍ ታሪኽ ኢዩ። https://debretsioneotc.org/YeEthiopia%20Andinet.pdf ንኣንፍናዉን ነዞም ተባዕ ኣቦ ክንድዚ ዝዕምቖቱ ትንታነ ታሪኽ ዞባና ኪጽሕፉ ክንዲ ዝተግሑ፡ ደጋጊምና እናመስገንና ኢና!



ወትሩ ሰሰናዩ እናተመነናልኩም!