Mereja.Forum

[Selam/]

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

አጭቤው፣ ዙሪያ ዙሪያውን አትቆልመም። አቶ አክሱም ወንድምህ ነውና በጥምዝምዝ መንገድ ሄደህ በአማርኛ ከምትፅፍለት፣ በእናታችሁ ቋንቋ አነጋግረው።

እኔ የማውቀው ኢሳያስ አፈወርቄ የሚባለውን አንድ ሃሙስ የቀረውን የክፍለ ሃገርህን ጥርብ ንጉስ እንጂ አፈወርቅ ገብረየሱስ የሚባለውን አላውቀውም፣ ለማወቅም አልፈልግም።

እታለም ብለሽ ብለሽ ለነ አጤ ዮሃንስ የወላጅ እናታቸውን ቋንቋ ያለሽን ጥላቻ መግለጥ ጀመርሽ ማለት ነውን? መቼም የልዑልሽ የራስ መንገሻ እናት ቋንቋን ኣትጠይውም ኣይደል። የልዑልሽ የራስ መንገሻ እናትን ቋንቋ መላእኽት ይወዱታል ኣይደል?

ለመሆኑ ለኣፈወርቅ ገብረኢየሱስ ዝምድናሽ እንዴት ነው ባባት ወይስ በናት። እሳቸው መቼም የትግርኛ ቋንቋን የወፍ ቋንቋ ምናምን እያሉ ያጠለሹ ነበር በግዚያቸው። ኣንቺ ደግሞ ጥላቻ በመስበክ አደራቸውን እንደተቀበልሽ ስራሽ ስለሚመሰክር ማረጋገጫ ኣያስፈልግም። መላዕክት ቋንቋቸው ግዕዝ ነበር የሚሉ የብጽእት ኢትዮጵያ ልጆች ብዙ ናቸው፡ ታዲያ መላእኽት የሻዕብያንና የወያኔን ቋንቋም ይሰማሉ ማለት ነውን?

ኣማርኛ እንደ ትግርኛና ከግእዝ የተወለደ ይበልጥ ደግሞ ከኩሽ ቋንቋ ጋር የተዳቀለ ልክ እንዳንቺ መሆኑ ይታወቃል። ታዲያ በምን ሂሳብ ነው መላእኽት አማርኛን ኣዳንቀው የሻዕብያንና የወያኔን ቋንቋ የተጠየፉት እታለም። ሻዕብያንና ወያኔን ብትጠይ እንዲያው በደፈናው ትግርኛ ቋንቋን መጥላት ምን ይባላል፡ ስንትና ስንት ሚሊየን ህዝቦች የሚናገሩትን የጀግኖች ቋንቋ፡ ብለናል እኛ ኤርትራውያን የመሃልና የመስመር ዳኞች በኤርትራዊ ጭዋነት ኩራትና ትህትና ጭምር። ይመችሽ ደግሞ።

ፈጣሪ ትግርኛና አማርኛ ቋንቋ ተናጋሪ ወንድማማቾችን ኣብዝቶ ይባርክ።

ፈጣሪ ኢትዮጵያዉያንና ኤርትራዉያንን ዓለምንም ጭምር ኣብዝቶ ይባርክ።

ግልግል!

በመጨረሻ ሻዕቢያና ወያኔ በወላጅ እናታቸው ቋንቋ መነጋገር ጀመሩ። የአማርኛን ቋንቋ በቅጥፈት፣ በስድብና በክፋት እያጠለሹት መላዕክትን ሲያስከፉ ነበር። ድሮሞ እኮ ወንድማማቾች ስለሆናችሁ እኛን በመሃከል ሳታስገቡ በቀጥታ እርስ በራሳችሁ የልባችሁን ተጨዋወቱ ብያለሁ። ግን ክፉ ሰው ሁልጊዜ አጨብጫቢና አዳማቂ ስለሚፈልግ ሶስተኛ ሰው ከሌለ ዓይንአፋር ነው።

[Meleket]

አየ እታለም አንቺ ያጣዬዋ እመቤት ሆንሽ የኣኽሱሙ ወፈፌም ጭምር ኢትዮጵያዉያኖች እስከሆናችሁ ድረስ በብሄራዊ ቋንቋችሁ ነው እየነገርናችሁ ያለነው እኮ። እንዲያው በደፈናው ኣንቺም በኣጤ መለስኛ “አማርኛ ለኣክሱመኛው ምኑ ነው” ልትይን ፈልገሽ ከሆነ መብትሽ ነው።

አፈወርቅ ገብረኢየሱስ ማለት “የትግሬ ወታደር በዚያ ጉረሮ በሚፍቅ ቋንቋው ኩሪ ኩሪ እያለ እርጉዝ አስወረዳት እምጫት ጡቷ ደረቀባት” ብሎ የተረከ፡ ያንቺና የወያኔዎች ቢጤ ቋንቋን የሰው ልጆችን ለእኩይና ርካሽ ቦተሊካዊ ጥቅም ሲል ለመከፋፈል ትውከቱን ዘፍዝፎ ያሸለበ የ"ብጽእት" ኢትዮጵያ ልጅና የስጋም የግብርም ዘመድሽ ነው። ይመችሽ እቴዋ፡ ብለናል እኛ ኤርትራዉያን የመሃልና የመስመር ዳኞች በኤርትራዊ ጭዋነት ኩራትና ትህትና ጭምር።

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

አጭቤው፣ ዙሪያ ዙሪያውን አትቆልመም። አቶ አክሱም ወንድምህ ነውና በጥምዝምዝ መንገድ ሄደህ በአማርኛ ከምትፅፍለት፣ በእናታችሁ ቋንቋ አነጋግረው።

እኔ የማውቀው ኢሳያስ አፈወርቄ የሚባለውን አንድ ሃሙስ የቀረውን የክፍለ ሃገርህን ጥርብ ንጉስ እንጂ አፈወርቅ ገብረየሱስ የሚባለውን አላውቀውም፣ ለማወቅም አልፈልግም።

እታለም ብለሽ ብለሽ ለነ አጤ ዮሃንስ የወላጅ እናታቸውን ቋንቋ ያለሽን ጥላቻ መግለጥ ጀመርሽ ማለት ነውን? መቼም የልዑልሽ የራስ መንገሻ እናት ቋንቋን ኣትጠይውም ኣይደል። የልዑልሽ የራስ መንገሻ እናትን ቋንቋ መላእኽት ይወዱታል ኣይደል?

ለመሆኑ ለኣፈወርቅ ገብረኢየሱስ ዝምድናሽ እንዴት ነው ባባት ወይስ በናት። እሳቸው መቼም የትግርኛ ቋንቋን የወፍ ቋንቋ ምናምን እያሉ ያጠለሹ ነበር በግዚያቸው። ኣንቺ ደግሞ ጥላቻ በመስበክ አደራቸውን እንደተቀበልሽ ስራሽ ስለሚመሰክር ማረጋገጫ ኣያስፈልግም። መላዕክት ቋንቋቸው ግዕዝ ነበር የሚሉ የብጽእት ኢትዮጵያ ልጆች ብዙ ናቸው፡ ታዲያ መላእኽት የሻዕብያንና የወያኔን ቋንቋም ይሰማሉ ማለት ነውን?

ኣማርኛ እንደ ትግርኛና ከግእዝ የተወለደ ይበልጥ ደግሞ ከኩሽ ቋንቋ ጋር የተዳቀለ ልክ እንዳንቺ መሆኑ ይታወቃል። ታዲያ በምን ሂሳብ ነው መላእኽት አማርኛን ኣዳንቀው የሻዕብያንና የወያኔን ቋንቋ የተጠየፉት እታለም። ሻዕብያንና ወያኔን ብትጠይ እንዲያው በደፈናው ትግርኛ ቋንቋን መጥላት ምን ይባላል፡ ስንትና ስንት ሚሊየን ህዝቦች የሚናገሩትን የጀግኖች ቋንቋ፡ ብለናል እኛ ኤርትራውያን የመሃልና የመስመር ዳኞች በኤርትራዊ ጭዋነት ኩራትና ትህትና ጭምር። ይመችሽ ደግሞ።

ፈጣሪ ትግርኛና አማርኛ ቋንቋ ተናጋሪ ወንድማማቾችን ኣብዝቶ ይባርክ።

ፈጣሪ ኢትዮጵያዉያንና ኤርትራዉያንን ዓለምንም ጭምር ኣብዝቶ ይባርክ።

ግልግል!

በመጨረሻ ሻዕቢያና ወያኔ በወላጅ እናታቸው ቋንቋ መነጋገር ጀመሩ። የአማርኛን ቋንቋ በቅጥፈት፣ በስድብና በክፋት እያጠለሹት መላዕክትን ሲያስከፉ ነበር። ድሮሞ እኮ ወንድማማቾች ስለሆናችሁ እኛን በመሃከል ሳታስገቡ በቀጥታ እርስ በራሳችሁ የልባችሁን ተጨዋወቱ ብያለሁ። ግን ክፉ ሰው ሁልጊዜ አጨብጫቢና አዳማቂ ስለሚፈልግ ሶስተኛ ሰው ከሌለ ዓይንአፋር ነው።

[Selam/]

ቅድስት ትግራይን ያረከሳችሁ ዕርጉሞች - ለሸሌዋ ደብረፅዮን ማኅሌትም ተቀኝተውላት ነበር፥

አያያዙን፥ አይተው ጭብጦውን ቀሙት፤
ወሬውን ሲሰልቅ ጡጦውንም ደገሙት
መምራቱን ባይችል ስልኩንም ዘጉበት
መናገር፥ እንዳይችል መንግስቱ ሲፈርስበት
ሃሎ አሜሪካ ሃሎ ደቡብ አፍሪካ
መልስ አልተገኘም ደብርፄ ቢያንዃዃ
ስልጣኑን ነጥቀው ሰጡት ለወዲ ረዳ
ደብርፄ ተንቀዋለለ በአውላላ ሜዳ
ስብሰባ አበዛ ቢወግጡት እምቦጭ
አለቀ ዘመኑ ገፉት ወደ ውጭ
መንገድ ነው ብሎ እርሱ የሄደበት
አየሁት፥ ባህር፥ ገብቶ ሲንቦራጨቅበት
ወይ ወደፊት አይሄድ አይመለስ፥ ሃላ
ደብርፄ ግራ ገባው በብልጦች ተበላ

[Selam/]

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

እንጥልም ፋቀ ጉሮሮም ፋቀ አንድ ዓይነት ቋንቋ ነውና እዛው ራሳችሁን ቻሉ፣ ከፈለጋችሁም እንጥላችሁን አስቆርጡት ወይንም ጉሮሯችሁን አስቧጡት። እኔ ምን አገባኝ የጥላቻ ዛር በሚያንደፋድፋቸው ሁለት ከይሶ ወንድማማቾች መሃል የምገባው?

አቶ ገብረ ቅብርጥሶ ያልከው፣ ዛፍ እንደሰረቁት፣ ሞተር እንደነቀሉት፣ የወርቅ ጥርስ እንዳወለቁትና ድልድይ እንዳፈረሱት ወንድሞቹ ጨካኝ ይመስላል። ዘር ከልጓም ይስባል፣ ዕርጉም ወያኔና ሻዕቢያ የአንድ ሳንቲም ሁለት ገፅታዎች ናቸው።

አየ እታለም አንቺ ያጣዬዋ እመቤት ሆንሽ የኣኽሱሙ ወፈፌም ጭምር ኢትዮጵያዉያኖች እስከሆናችሁ ድረስ በብሄራዊ ቋንቋችሁ ነው እየነገርናችሁ ያለነው እኮ። እንዲያው በደፈናው ኣንቺም በኣጤ መለስኛ “አማርኛ ለኣክሱመኛው ምኑ ነው” ልትይን ፈልገሽ ከሆነ መብትሽ ነው።

አፈወርቅ ገብረኢየሱስ ማለት “የትግሬ ወታደር በዚያ ጉረሮ በሚፍቅ ቋንቋው ኩሪ ኩሪ እያለ እርጉዝ አስወረዳት እምጫት ጡቷ ደረቀባት” ብሎ የተረከ፡ ያንቺና የወያኔዎች ቢጤ ቋንቋን የሰው ልጆችን ለእኩይና ርካሽ ቦተሊካዊ ጥቅም ሲል ለመከፋፈል ትውከቱን ዘፍዝፎ ያሸለበ የ"ብጽእት" ኢትዮጵያ ልጅና የስጋም የግብርም ዘመድሽ ነው። ይመችሽ እቴዋ፡ ብለናል እኛ ኤርትራዉያን የመሃልና የመስመር ዳኞች በኤርትራዊ ጭዋነት ኩራትና ትህትና ጭምር።

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

አጭቤው፣ ዙሪያ ዙሪያውን አትቆልመም። አቶ አክሱም ወንድምህ ነውና በጥምዝምዝ መንገድ ሄደህ በአማርኛ ከምትፅፍለት፣ በእናታችሁ ቋንቋ አነጋግረው።

እኔ የማውቀው ኢሳያስ አፈወርቄ የሚባለውን አንድ ሃሙስ የቀረውን የክፍለ ሃገርህን ጥርብ ንጉስ እንጂ አፈወርቅ ገብረየሱስ የሚባለውን አላውቀውም፣ ለማወቅም አልፈልግም።

እታለም ብለሽ ብለሽ ለነ አጤ ዮሃንስ የወላጅ እናታቸውን ቋንቋ ያለሽን ጥላቻ መግለጥ ጀመርሽ ማለት ነውን? መቼም የልዑልሽ የራስ መንገሻ እናት ቋንቋን ኣትጠይውም ኣይደል። የልዑልሽ የራስ መንገሻ እናትን ቋንቋ መላእኽት ይወዱታል ኣይደል?

ለመሆኑ ለኣፈወርቅ ገብረኢየሱስ ዝምድናሽ እንዴት ነው ባባት ወይስ በናት። እሳቸው መቼም የትግርኛ ቋንቋን የወፍ ቋንቋ ምናምን እያሉ ያጠለሹ ነበር በግዚያቸው። ኣንቺ ደግሞ ጥላቻ በመስበክ አደራቸውን እንደተቀበልሽ ስራሽ ስለሚመሰክር ማረጋገጫ ኣያስፈልግም። መላዕክት ቋንቋቸው ግዕዝ ነበር የሚሉ የብጽእት ኢትዮጵያ ልጆች ብዙ ናቸው፡ ታዲያ መላእኽት የሻዕብያንና የወያኔን ቋንቋም ይሰማሉ ማለት ነውን?

ኣማርኛ እንደ ትግርኛና ከግእዝ የተወለደ ይበልጥ ደግሞ ከኩሽ ቋንቋ ጋር የተዳቀለ ልክ እንዳንቺ መሆኑ ይታወቃል። ታዲያ በምን ሂሳብ ነው መላእኽት አማርኛን ኣዳንቀው የሻዕብያንና የወያኔን ቋንቋ የተጠየፉት እታለም። ሻዕብያንና ወያኔን ብትጠይ እንዲያው በደፈናው ትግርኛ ቋንቋን መጥላት ምን ይባላል፡ ስንትና ስንት ሚሊየን ህዝቦች የሚናገሩትን የጀግኖች ቋንቋ፡ ብለናል እኛ ኤርትራውያን የመሃልና የመስመር ዳኞች በኤርትራዊ ጭዋነት ኩራትና ትህትና ጭምር። ይመችሽ ደግሞ።

ፈጣሪ ትግርኛና አማርኛ ቋንቋ ተናጋሪ ወንድማማቾችን ኣብዝቶ ይባርክ።

ፈጣሪ ኢትዮጵያዉያንና ኤርትራዉያንን ዓለምንም ጭምር ኣብዝቶ ይባርክ።

ግልግል!

በመጨረሻ ሻዕቢያና ወያኔ በወላጅ እናታቸው ቋንቋ መነጋገር ጀመሩ። የአማርኛን ቋንቋ በቅጥፈት፣ በስድብና በክፋት እያጠለሹት መላዕክትን ሲያስከፉ ነበር። ድሮሞ እኮ ወንድማማቾች ስለሆናችሁ እኛን በመሃከል ሳታስገቡ በቀጥታ እርስ በራሳችሁ የልባችሁን ተጨዋወቱ ብያለሁ። ግን ክፉ ሰው ሁልጊዜ አጨብጫቢና አዳማቂ ስለሚፈልግ ሶስተኛ ሰው ከሌለ ዓይንአፋር ነው።

[Meleket]

እስቲ በይ ይመችሽ ትንሽ ስለ ወንድማማቾች ጠብ ካነሳሽ ዘንዳ ስለ ሸዋ መሳፍንት ትንሽ እንበል፡ ሸዌ ነኝ ብለሽን የለ።

“ነጋሲ የመጀመሪያ የሸዋ መስፍን ነበር። ነጋሲ-ስብስቲን ደጀንና አከዋን ይወልዳል።

ነጋሲ ሲሞት አካዋ ተተካ በአጋጣሚ ጊዜው ድርቅ ሆነና ሕዝቡና መኳንንቱ ገድ አልሆነንም፣ ብለው ከስልጣኑ አውርደው ዳኛ የተባለው የነጋሲ ልጅ አነገሱት። አካዋና ስብስቴ በስልጣን ስላልተግባቡ ተታኩሰው ስብስቴ አሸነፈና የሸዋ መስፍን ሆነ። በዚህ ግዜ ሕዝቡን ሰብስቦ ከዛሬ ጀምሮ የማዕረግ ስሜ መርዕድ አስማች ስብስቴ ብሎ ያልጠራኝ እቀጣዋለሁ ሲል በኣዋጅ አስነገረ።

ትንሽ ቆየና ከልጁ ከኣብየ ጋር ጠብ ፈጠሩና ስብስቴ በልጁ አሽከር ጦር ተወግቶ ተገደለ። ገዳዩም እዚያው በዚያው ተገደለ። ከዚያ ጊዜ ጀምሮ መርዕድ አዝማች አብየ በኣባቱአ አልጋ ተቀመጠ ወይም ነገሰ።

መርዕድ አዝማች አብየ የአንኮበርን ከተማ የመሰረቱ የመጀመሪያ መስፍን ነበሩ። አንኮበር ማለት የአንዲት ሴት ስም ነው። ይቺ ሴት አብየን ፈርታ የዚሁ ቦታ ነዋሪና ባላቤት ነበረችና አካባቡውን ለቃ ወደሌላ ቦታ ከብቶቿን ይዛ ወደ ከረዩ ስለሄደች አንቦበር ተቭሎ በእርሷ ስም እንደተጠራ ይነገራል።

መርዕድ አዝማች አብየ 25 ዓመት ሸዋን ከገዙ በኋላ የካቲት 12 ቀን 1733 ዓ.ም. እንድረፉ ተ/ፃድቅ መኩሪያ በሰፊው ፅፈዋል። ባለቤታቸው ትግሬዋ ሰንበልተ የራስ ፋረስ ልጅ እንደነበረችም በስፋት ይነገራል።” [ዘረኛው ማነው? በይትባረክ ግደይ ገጽ 225]

የዘጌው አፈወርቅ ገብረኢየሱስ የአገዉ አጤ ዘመድም ስለነበር በአጤ ዮሃንስ ላይ ያለውን ጥላቻ ለመግለጥ፡ የትግርኛ ቋንቋን ለመስደብ የተፍጨረጨረ፡ በወረራው ዘመን በጣልያን ሃገር የኢትዮጵያ ኣምባሳደር የነበረ፡ ከጣልያንም ጭምር በየወሩ 50,000 ሊሬ ደሞዝ ይበላ ዬነበረ መሆኑን መጥቀስ መቼም ለአንባብያን ጠቅላላ ዕዉቀት ግሩም ነው ኣይደል እታለም፧ ይህንም መርዝ ነው በይን ከፈለግሽ።

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

እንጥልም ፋቀ ጉሮሮም ፋቀ አንድ ዓይነት ቋንቋ ነውና እዛው ራሳችሁን ቻሉ፣ ከፈለጋችሁም እንጥላችሁን አስቆርጡት ወይንም ጉሮሯችሁን አስቧጡት። እኔ ምን አገባኝ የጥላቻ ዛር በሚያንደፋድፋቸው ሁለት ከይሶ ወንድማማቾች መሃል የምገባው?

አቶ ገብረ ቅብርጥሶ ያልከው፣ ዛፍ እንደሰረቁት፣ ሞተር እንደነቀሉት፣ የወርቅ ጥርስ እንዳወለቁትና ድልድይ እንዳፈረሱት ወንድሞቹ ጨካኝ ይመስላል። ዘር ከልጓም ይስባል፣ ዕርጉም ወያኔና ሻዕቢያ የአንድ ሳንቲም ሁለት ገፅታዎች ናቸው።

አየ እታለም አንቺ ያጣዬዋ እመቤት ሆንሽ የኣኽሱሙ ወፈፌም ጭምር ኢትዮጵያዉያኖች እስከሆናችሁ ድረስ በብሄራዊ ቋንቋችሁ ነው እየነገርናችሁ ያለነው እኮ። እንዲያው በደፈናው ኣንቺም በኣጤ መለስኛ “አማርኛ ለኣክሱመኛው ምኑ ነው” ልትይን ፈልገሽ ከሆነ መብትሽ ነው።

አፈወርቅ ገብረኢየሱስ ማለት “የትግሬ ወታደር በዚያ ጉረሮ በሚፍቅ ቋንቋው ኩሪ ኩሪ እያለ እርጉዝ አስወረዳት እምጫት ጡቷ ደረቀባት” ብሎ የተረከ፡ ያንቺና የወያኔዎች ቢጤ ቋንቋን የሰው ልጆችን ለእኩይና ርካሽ ቦተሊካዊ ጥቅም ሲል ለመከፋፈል ትውከቱን ዘፍዝፎ ያሸለበ የ"ብጽእት" ኢትዮጵያ ልጅና የስጋም የግብርም ዘመድሽ ነው። ይመችሽ እቴዋ፡ ብለናል እኛ ኤርትራዉያን የመሃልና የመስመር ዳኞች በኤርትራዊ ጭዋነት ኩራትና ትህትና ጭምር።

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

አጭቤው፣ ዙሪያ ዙሪያውን አትቆልመም። አቶ አክሱም ወንድምህ ነውና በጥምዝምዝ መንገድ ሄደህ በአማርኛ ከምትፅፍለት፣ በእናታችሁ ቋንቋ አነጋግረው።

እኔ የማውቀው ኢሳያስ አፈወርቄ የሚባለውን አንድ ሃሙስ የቀረውን የክፍለ ሃገርህን ጥርብ ንጉስ እንጂ አፈወርቅ ገብረየሱስ የሚባለውን አላውቀውም፣ ለማወቅም አልፈልግም።

እታለም ብለሽ ብለሽ ለነ አጤ ዮሃንስ የወላጅ እናታቸውን ቋንቋ ያለሽን ጥላቻ መግለጥ ጀመርሽ ማለት ነውን? መቼም የልዑልሽ የራስ መንገሻ እናት ቋንቋን ኣትጠይውም ኣይደል። የልዑልሽ የራስ መንገሻ እናትን ቋንቋ መላእኽት ይወዱታል ኣይደል?

ለመሆኑ ለኣፈወርቅ ገብረኢየሱስ ዝምድናሽ እንዴት ነው ባባት ወይስ በናት። እሳቸው መቼም የትግርኛ ቋንቋን የወፍ ቋንቋ ምናምን እያሉ ያጠለሹ ነበር በግዚያቸው። ኣንቺ ደግሞ ጥላቻ በመስበክ አደራቸውን እንደተቀበልሽ ስራሽ ስለሚመሰክር ማረጋገጫ ኣያስፈልግም። መላዕክት ቋንቋቸው ግዕዝ ነበር የሚሉ የብጽእት ኢትዮጵያ ልጆች ብዙ ናቸው፡ ታዲያ መላእኽት የሻዕብያንና የወያኔን ቋንቋም ይሰማሉ ማለት ነውን?

ኣማርኛ እንደ ትግርኛና ከግእዝ የተወለደ ይበልጥ ደግሞ ከኩሽ ቋንቋ ጋር የተዳቀለ ልክ እንዳንቺ መሆኑ ይታወቃል። ታዲያ በምን ሂሳብ ነው መላእኽት አማርኛን ኣዳንቀው የሻዕብያንና የወያኔን ቋንቋ የተጠየፉት እታለም። ሻዕብያንና ወያኔን ብትጠይ እንዲያው በደፈናው ትግርኛ ቋንቋን መጥላት ምን ይባላል፡ ስንትና ስንት ሚሊየን ህዝቦች የሚናገሩትን የጀግኖች ቋንቋ፡ ብለናል እኛ ኤርትራውያን የመሃልና የመስመር ዳኞች በኤርትራዊ ጭዋነት ኩራትና ትህትና ጭምር። ይመችሽ ደግሞ።

ፈጣሪ ትግርኛና አማርኛ ቋንቋ ተናጋሪ ወንድማማቾችን ኣብዝቶ ይባርክ።

ፈጣሪ ኢትዮጵያዉያንና ኤርትራዉያንን ዓለምንም ጭምር ኣብዝቶ ይባርክ።

ግልግል!

በመጨረሻ ሻዕቢያና ወያኔ በወላጅ እናታቸው ቋንቋ መነጋገር ጀመሩ። የአማርኛን ቋንቋ በቅጥፈት፣ በስድብና በክፋት እያጠለሹት መላዕክትን ሲያስከፉ ነበር። ድሮሞ እኮ ወንድማማቾች ስለሆናችሁ እኛን በመሃከል ሳታስገቡ በቀጥታ እርስ በራሳችሁ የልባችሁን ተጨዋወቱ ብያለሁ። ግን ክፉ ሰው ሁልጊዜ አጨብጫቢና አዳማቂ ስለሚፈልግ ሶስተኛ ሰው ከሌለ ዓይንአፋር ነው።

[Selam/]

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

አጭቤው፣ በማያገባህ የኢትዮጵያ ጉዳይ ውስጥ ገብተህ አትዘባርቅ። ዛሬ ይልቅስ አጠገብህ ያለው አክሱም ወንድምህ ነውና፣ በወላዲቷ ስም በእናታችሁ ቋንቋ አክብረህ አናግረው፣ ሰላም ስጠው። ከጎረቤትህ ጋር ሰላም ሳትፈጥር ተንደርድረህ ሄደህ ስለ ሸዋ አትቀላውጥ።

እስቲ በይ ይመችሽ ትንሽ ስለ ወንድማማቾች ጠብ ካነሳሽ ዘንዳ ስለ ሸዋ መሳፍንት ትንሽ እንበል፡ ሸዌ ነኝ ብለሽን የለ።

“ነጋሲ የመጀመሪያ የሸዋ መስፍን ነበር። ነጋሲ-ስብስቲን ደጀንና አከዋን ይወልዳል።

ነጋሲ ሲሞት አካዋ ተተካ በአጋጣሚ ጊዜው ድርቅ ሆነና ሕዝቡና መኳንንቱ ገድ አልሆነንም፣ ብለው ከስልጣኑ አውርደው ዳኛ የተባለው የነጋሲ ልጅ አነገሱት። አካዋና ስብስቴ በስልጣን ስላልተግባቡ ተታኩሰው ስብስቴ አሸነፈና የሸዋ መስፍን ሆነ። በዚህ ግዜ ሕዝቡን ሰብስቦ ከዛሬ ጀምሮ የማዕረግ ስሜ መርዕድ አስማች ስብስቴ ብሎ ያልጠራኝ እቀጣዋለሁ ሲል በኣዋጅ አስነገረ።

ትንሽ ቆየና ከልጁ ከኣብየ ጋር ጠብ ፈጠሩና ስብስቴ በልጁ አሽከር ጦር ተወግቶ ተገደለ። ገዳዩም እዚያው በዚያው ተገደለ። ከዚያ ጊዜ ጀምሮ መርዕድ አዝማች አብየ በኣባቱአ አልጋ ተቀመጠ ወይም ነገሰ።

መርዕድ አዝማች አብየ የአንኮበርን ከተማ የመሰረቱ የመጀመሪያ መስፍን ነበሩ። አንኮበር ማለት የአንዲት ሴት ስም ነው። ይቺ ሴት አብየን ፈርታ የዚሁ ቦታ ነዋሪና ባላቤት ነበረችና አካባቡውን ለቃ ወደሌላ ቦታ ከብቶቿን ይዛ ወደ ከረዩ ስለሄደች አንቦበር ተቭሎ በእርሷ ስም እንደተጠራ ይነገራል።

መርዕድ አዝማች አብየ 25 ዓመት ሸዋን ከገዙ በኋላ የካቲት 12 ቀን 1733 ዓ.ም. እንድረፉ ተ/ፃድቅ መኩሪያ በሰፊው ፅፈዋል። ባለቤታቸው ትግሬዋ ሰንበልተ የራስ ፋረስ ልጅ እንደነበረችም በስፋት ይነገራል።” [ዘረኛው ማነው? በይትባረክ ግደይ ገጽ 225]

የዘጌው አፈወርቅ ገብረኢየሱስ የአገዉ አጤ ዘመድም ስለነበር በአጤ ዮሃንስ ላይ ያለውን ጥላቻ ለመግለጥ፡ የትግርኛ ቋንቋን ለመስደብ የተፍጨረጨረ፡ በወረራው ዘመን በጣልያን ሃገር የኢትዮጵያ ኣምባሳደር የነበረ፡ ከጣልያንም ጭምር በየወሩ 50,000 ሊሬ ደሞዝ ይበላ ዬነበረ መሆኑን መጥቀስ መቼም ለአንባብያን ጠቅላላ ዕዉቀት ግሩም ነው ኣይደል እታለም፧ ይህንም መርዝ ነው በይን ከፈለግሽ።

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

እንጥልም ፋቀ ጉሮሮም ፋቀ አንድ ዓይነት ቋንቋ ነውና እዛው ራሳችሁን ቻሉ፣ ከፈለጋችሁም እንጥላችሁን አስቆርጡት ወይንም ጉሮሯችሁን አስቧጡት። እኔ ምን አገባኝ የጥላቻ ዛር በሚያንደፋድፋቸው ሁለት ከይሶ ወንድማማቾች መሃል የምገባው?

አቶ ገብረ ቅብርጥሶ ያልከው፣ ዛፍ እንደሰረቁት፣ ሞተር እንደነቀሉት፣ የወርቅ ጥርስ እንዳወለቁትና ድልድይ እንዳፈረሱት ወንድሞቹ ጨካኝ ይመስላል። ዘር ከልጓም ይስባል፣ ዕርጉም ወያኔና ሻዕቢያ የአንድ ሳንቲም ሁለት ገፅታዎች ናቸው።

አየ እታለም አንቺ ያጣዬዋ እመቤት ሆንሽ የኣኽሱሙ ወፈፌም ጭምር ኢትዮጵያዉያኖች እስከሆናችሁ ድረስ በብሄራዊ ቋንቋችሁ ነው እየነገርናችሁ ያለነው እኮ። እንዲያው በደፈናው ኣንቺም በኣጤ መለስኛ “አማርኛ ለኣክሱመኛው ምኑ ነው” ልትይን ፈልገሽ ከሆነ መብትሽ ነው።

አፈወርቅ ገብረኢየሱስ ማለት “የትግሬ ወታደር በዚያ ጉረሮ በሚፍቅ ቋንቋው ኩሪ ኩሪ እያለ እርጉዝ አስወረዳት እምጫት ጡቷ ደረቀባት” ብሎ የተረከ፡ ያንቺና የወያኔዎች ቢጤ ቋንቋን የሰው ልጆችን ለእኩይና ርካሽ ቦተሊካዊ ጥቅም ሲል ለመከፋፈል ትውከቱን ዘፍዝፎ ያሸለበ የ"ብጽእት" ኢትዮጵያ ልጅና የስጋም የግብርም ዘመድሽ ነው። ይመችሽ እቴዋ፡ ብለናል እኛ ኤርትራዉያን የመሃልና የመስመር ዳኞች በኤርትራዊ ጭዋነት ኩራትና ትህትና ጭምር።

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

አጭቤው፣ ዙሪያ ዙሪያውን አትቆልመም። አቶ አክሱም ወንድምህ ነውና በጥምዝምዝ መንገድ ሄደህ በአማርኛ ከምትፅፍለት፣ በእናታችሁ ቋንቋ አነጋግረው።

እኔ የማውቀው ኢሳያስ አፈወርቄ የሚባለውን አንድ ሃሙስ የቀረውን የክፍለ ሃገርህን ጥርብ ንጉስ እንጂ አፈወርቅ ገብረየሱስ የሚባለውን አላውቀውም፣ ለማወቅም አልፈልግም።

እታለም ብለሽ ብለሽ ለነ አጤ ዮሃንስ የወላጅ እናታቸውን ቋንቋ ያለሽን ጥላቻ መግለጥ ጀመርሽ ማለት ነውን? መቼም የልዑልሽ የራስ መንገሻ እናት ቋንቋን ኣትጠይውም ኣይደል። የልዑልሽ የራስ መንገሻ እናትን ቋንቋ መላእኽት ይወዱታል ኣይደል?

ለመሆኑ ለኣፈወርቅ ገብረኢየሱስ ዝምድናሽ እንዴት ነው ባባት ወይስ በናት። እሳቸው መቼም የትግርኛ ቋንቋን የወፍ ቋንቋ ምናምን እያሉ ያጠለሹ ነበር በግዚያቸው። ኣንቺ ደግሞ ጥላቻ በመስበክ አደራቸውን እንደተቀበልሽ ስራሽ ስለሚመሰክር ማረጋገጫ ኣያስፈልግም። መላዕክት ቋንቋቸው ግዕዝ ነበር የሚሉ የብጽእት ኢትዮጵያ ልጆች ብዙ ናቸው፡ ታዲያ መላእኽት የሻዕብያንና የወያኔን ቋንቋም ይሰማሉ ማለት ነውን?

ኣማርኛ እንደ ትግርኛና ከግእዝ የተወለደ ይበልጥ ደግሞ ከኩሽ ቋንቋ ጋር የተዳቀለ ልክ እንዳንቺ መሆኑ ይታወቃል። ታዲያ በምን ሂሳብ ነው መላእኽት አማርኛን ኣዳንቀው የሻዕብያንና የወያኔን ቋንቋ የተጠየፉት እታለም። ሻዕብያንና ወያኔን ብትጠይ እንዲያው በደፈናው ትግርኛ ቋንቋን መጥላት ምን ይባላል፡ ስንትና ስንት ሚሊየን ህዝቦች የሚናገሩትን የጀግኖች ቋንቋ፡ ብለናል እኛ ኤርትራውያን የመሃልና የመስመር ዳኞች በኤርትራዊ ጭዋነት ኩራትና ትህትና ጭምር። ይመችሽ ደግሞ።

ፈጣሪ ትግርኛና አማርኛ ቋንቋ ተናጋሪ ወንድማማቾችን ኣብዝቶ ይባርክ።

ፈጣሪ ኢትዮጵያዉያንና ኤርትራዉያንን ዓለምንም ጭምር ኣብዝቶ ይባርክ።

ግልግል!

በመጨረሻ ሻዕቢያና ወያኔ በወላጅ እናታቸው ቋንቋ መነጋገር ጀመሩ። የአማርኛን ቋንቋ በቅጥፈት፣ በስድብና በክፋት እያጠለሹት መላዕክትን ሲያስከፉ ነበር። ድሮሞ እኮ ወንድማማቾች ስለሆናችሁ እኛን በመሃከል ሳታስገቡ በቀጥታ እርስ በራሳችሁ የልባችሁን ተጨዋወቱ ብያለሁ። ግን ክፉ ሰው ሁልጊዜ አጨብጫቢና አዳማቂ ስለሚፈልግ ሶስተኛ ሰው ከሌለ ዓይንአፋር ነው።

[Meleket]

እታለም ያክሱሙ ወንድማችን በዜግነት ላንቺ ላጣዬዋ እመቤት ይቀርባል እኮ፡ ያንዲት ሃገር ያውም የ'ብጽእት' ኢትዮጵያ ዜጎች ናቹ እኮ። እናንተስ እርስ በርሳችሁ ሰላም ናችሁን? ኣክሱሜውም ይሁን ያጣዬይቱ ስለ ኤርትራና ቀይባሕር ጉዳይ ሌትተቀን ስለምትቀላውጡ፡ እኛ ኤርትራዉያን የመሃልና የመስመር ዳኞች ደግሞ ስንፈልግ ኣኽሱም ድረስ ሲያሻንም አጣዬ ድረስ መልእኽታችንን በመላክ ምክራችንን በተለመደው ኤርትራዊ ጭዋነትና ኩራት ብንለግሳችሁ ቅር ሊላችሁ ኣይገባም። ኣይመስልሽም እታለም።

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

አጭቤው፣ በማያገባህ የኢትዮጵያ ጉዳይ ውስጥ ገብተህ አትዘባርቅ። ዛሬ ይልቅስ አጠገብህ ያለው አክሱም ወንድምህ ነውና፣ በወላዲቷ ስም በእናታችሁ ቋንቋ አክብረህ አናግረው፣ ሰላም ስጠው። ከጎረቤትህ ጋር ሰላም ሳትፈጥር ተንደርድረህ ሄደህ ስለ ሸዋ አትቀላውጥ።

እስቲ በይ ይመችሽ ትንሽ ስለ ወንድማማቾች ጠብ ካነሳሽ ዘንዳ ስለ ሸዋ መሳፍንት ትንሽ እንበል፡ ሸዌ ነኝ ብለሽን የለ።

“ነጋሲ የመጀመሪያ የሸዋ መስፍን ነበር። ነጋሲ-ስብስቲን ደጀንና አከዋን ይወልዳል።

ነጋሲ ሲሞት አካዋ ተተካ በአጋጣሚ ጊዜው ድርቅ ሆነና ሕዝቡና መኳንንቱ ገድ አልሆነንም፣ ብለው ከስልጣኑ አውርደው ዳኛ የተባለው የነጋሲ ልጅ አነገሱት። አካዋና ስብስቴ በስልጣን ስላልተግባቡ ተታኩሰው ስብስቴ አሸነፈና የሸዋ መስፍን ሆነ። በዚህ ግዜ ሕዝቡን ሰብስቦ ከዛሬ ጀምሮ የማዕረግ ስሜ መርዕድ አስማች ስብስቴ ብሎ ያልጠራኝ እቀጣዋለሁ ሲል በኣዋጅ አስነገረ።

ትንሽ ቆየና ከልጁ ከኣብየ ጋር ጠብ ፈጠሩና ስብስቴ በልጁ አሽከር ጦር ተወግቶ ተገደለ። ገዳዩም እዚያው በዚያው ተገደለ። ከዚያ ጊዜ ጀምሮ መርዕድ አዝማች አብየ በኣባቱአ አልጋ ተቀመጠ ወይም ነገሰ።

መርዕድ አዝማች አብየ የአንኮበርን ከተማ የመሰረቱ የመጀመሪያ መስፍን ነበሩ። አንኮበር ማለት የአንዲት ሴት ስም ነው። ይቺ ሴት አብየን ፈርታ የዚሁ ቦታ ነዋሪና ባላቤት ነበረችና አካባቡውን ለቃ ወደሌላ ቦታ ከብቶቿን ይዛ ወደ ከረዩ ስለሄደች አንቦበር ተቭሎ በእርሷ ስም እንደተጠራ ይነገራል።

መርዕድ አዝማች አብየ 25 ዓመት ሸዋን ከገዙ በኋላ የካቲት 12 ቀን 1733 ዓ.ም. እንድረፉ ተ/ፃድቅ መኩሪያ በሰፊው ፅፈዋል። ባለቤታቸው ትግሬዋ ሰንበልተ የራስ ፋረስ ልጅ እንደነበረችም በስፋት ይነገራል።” [ዘረኛው ማነው? በይትባረክ ግደይ ገጽ 225]

የዘጌው አፈወርቅ ገብረኢየሱስ የአገዉ አጤ ዘመድም ስለነበር በአጤ ዮሃንስ ላይ ያለውን ጥላቻ ለመግለጥ፡ የትግርኛ ቋንቋን ለመስደብ የተፍጨረጨረ፡ በወረራው ዘመን በጣልያን ሃገር የኢትዮጵያ ኣምባሳደር የነበረ፡ ከጣልያንም ጭምር በየወሩ 50,000 ሊሬ ደሞዝ ይበላ ዬነበረ መሆኑን መጥቀስ መቼም ለአንባብያን ጠቅላላ ዕዉቀት ግሩም ነው ኣይደል እታለም፧ ይህንም መርዝ ነው በይን ከፈለግሽ።

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

እንጥልም ፋቀ ጉሮሮም ፋቀ አንድ ዓይነት ቋንቋ ነውና እዛው ራሳችሁን ቻሉ፣ ከፈለጋችሁም እንጥላችሁን አስቆርጡት ወይንም ጉሮሯችሁን አስቧጡት። እኔ ምን አገባኝ የጥላቻ ዛር በሚያንደፋድፋቸው ሁለት ከይሶ ወንድማማቾች መሃል የምገባው?

አቶ ገብረ ቅብርጥሶ ያልከው፣ ዛፍ እንደሰረቁት፣ ሞተር እንደነቀሉት፣ የወርቅ ጥርስ እንዳወለቁትና ድልድይ እንዳፈረሱት ወንድሞቹ ጨካኝ ይመስላል። ዘር ከልጓም ይስባል፣ ዕርጉም ወያኔና ሻዕቢያ የአንድ ሳንቲም ሁለት ገፅታዎች ናቸው።

አየ እታለም አንቺ ያጣዬዋ እመቤት ሆንሽ የኣኽሱሙ ወፈፌም ጭምር ኢትዮጵያዉያኖች እስከሆናችሁ ድረስ በብሄራዊ ቋንቋችሁ ነው እየነገርናችሁ ያለነው እኮ። እንዲያው በደፈናው ኣንቺም በኣጤ መለስኛ “አማርኛ ለኣክሱመኛው ምኑ ነው” ልትይን ፈልገሽ ከሆነ መብትሽ ነው።

አፈወርቅ ገብረኢየሱስ ማለት “የትግሬ ወታደር በዚያ ጉረሮ በሚፍቅ ቋንቋው ኩሪ ኩሪ እያለ እርጉዝ አስወረዳት እምጫት ጡቷ ደረቀባት” ብሎ የተረከ፡ ያንቺና የወያኔዎች ቢጤ ቋንቋን የሰው ልጆችን ለእኩይና ርካሽ ቦተሊካዊ ጥቅም ሲል ለመከፋፈል ትውከቱን ዘፍዝፎ ያሸለበ የ"ብጽእት" ኢትዮጵያ ልጅና የስጋም የግብርም ዘመድሽ ነው። ይመችሽ እቴዋ፡ ብለናል እኛ ኤርትራዉያን የመሃልና የመስመር ዳኞች በኤርትራዊ ጭዋነት ኩራትና ትህትና ጭምር።

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

አጭቤው፣ ዙሪያ ዙሪያውን አትቆልመም። አቶ አክሱም ወንድምህ ነውና በጥምዝምዝ መንገድ ሄደህ በአማርኛ ከምትፅፍለት፣ በእናታችሁ ቋንቋ አነጋግረው።

እኔ የማውቀው ኢሳያስ አፈወርቄ የሚባለውን አንድ ሃሙስ የቀረውን የክፍለ ሃገርህን ጥርብ ንጉስ እንጂ አፈወርቅ ገብረየሱስ የሚባለውን አላውቀውም፣ ለማወቅም አልፈልግም።

እታለም ብለሽ ብለሽ ለነ አጤ ዮሃንስ የወላጅ እናታቸውን ቋንቋ ያለሽን ጥላቻ መግለጥ ጀመርሽ ማለት ነውን? መቼም የልዑልሽ የራስ መንገሻ እናት ቋንቋን ኣትጠይውም ኣይደል። የልዑልሽ የራስ መንገሻ እናትን ቋንቋ መላእኽት ይወዱታል ኣይደል?

ለመሆኑ ለኣፈወርቅ ገብረኢየሱስ ዝምድናሽ እንዴት ነው ባባት ወይስ በናት። እሳቸው መቼም የትግርኛ ቋንቋን የወፍ ቋንቋ ምናምን እያሉ ያጠለሹ ነበር በግዚያቸው። ኣንቺ ደግሞ ጥላቻ በመስበክ አደራቸውን እንደተቀበልሽ ስራሽ ስለሚመሰክር ማረጋገጫ ኣያስፈልግም። መላዕክት ቋንቋቸው ግዕዝ ነበር የሚሉ የብጽእት ኢትዮጵያ ልጆች ብዙ ናቸው፡ ታዲያ መላእኽት የሻዕብያንና የወያኔን ቋንቋም ይሰማሉ ማለት ነውን?

ኣማርኛ እንደ ትግርኛና ከግእዝ የተወለደ ይበልጥ ደግሞ ከኩሽ ቋንቋ ጋር የተዳቀለ ልክ እንዳንቺ መሆኑ ይታወቃል። ታዲያ በምን ሂሳብ ነው መላእኽት አማርኛን ኣዳንቀው የሻዕብያንና የወያኔን ቋንቋ የተጠየፉት እታለም። ሻዕብያንና ወያኔን ብትጠይ እንዲያው በደፈናው ትግርኛ ቋንቋን መጥላት ምን ይባላል፡ ስንትና ስንት ሚሊየን ህዝቦች የሚናገሩትን የጀግኖች ቋንቋ፡ ብለናል እኛ ኤርትራውያን የመሃልና የመስመር ዳኞች በኤርትራዊ ጭዋነት ኩራትና ትህትና ጭምር። ይመችሽ ደግሞ።

ፈጣሪ ትግርኛና አማርኛ ቋንቋ ተናጋሪ ወንድማማቾችን ኣብዝቶ ይባርክ።

ፈጣሪ ኢትዮጵያዉያንና ኤርትራዉያንን ዓለምንም ጭምር ኣብዝቶ ይባርክ።

[Selam/]

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

የመንደፈራው አጭቤ፣ ከአቶ አክሱም ጋር ለዘመናት አብራችሁ አፈር ፈጭታችሁ፣ ወርቅ አቅልጣችሁ፣ ቅመም ቀምማችሁ፣ ባሪያ ፈንቅላችሁ፣ ባህሩን ቀዝፋችሁ፣ ዛሬ ወንድሜ አይደለህም ስትለው ትንሽ እንኳን አይዘገንንህም?

እኛ አጣዬዎች ተው ተው ፣ ከሲንጋፖርና ሰሜን-ኮርያ የእናትህ ልጅ አክሱም ይሻልሃል ብለናል። እሱን ዘልለህ ወደኛ በቀጥታ ከመጣህ፣ እግርህን ነው የምንቀነጥሰው።

እታለም ያክሱሙ ወንድማችን በዜግነት ላንቺ ላጣዬዋ እመቤት ይቀርባል እኮ፡ ያንዲት ሃገር ያውም የ'ብጽእት' ኢትዮጵያ ዜጎች ናቹ እኮ። እናንተስ እርስ በርሳችሁ ሰላም ናችሁን? ኣክሱሜውም ይሁን ያጣዬይቱ ስለ ኤርትራና ቀይባሕር ጉዳይ ሌትተቀን ስለምትቀላውጡ፡ እኛ ኤርትራዉያን የመሃልና የመስመር ዳኞች ደግሞ ስንፈልግ ኣኽሱም ድረስ ሲያሻንም አጣዬ ድረስ መልእኽታችንን በመላክ ምክራችንን በተለመደው ኤርትራዊ ጭዋነትና ኩራት ብንለግሳችሁ ቅር ሊላችሁ ኣይገባም። ኣይመስልሽም እታለም።

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

አጭቤው፣ በማያገባህ የኢትዮጵያ ጉዳይ ውስጥ ገብተህ አትዘባርቅ። ዛሬ ይልቅስ አጠገብህ ያለው አክሱም ወንድምህ ነውና፣ በወላዲቷ ስም በእናታችሁ ቋንቋ አክብረህ አናግረው፣ ሰላም ስጠው። ከጎረቤትህ ጋር ሰላም ሳትፈጥር ተንደርድረህ ሄደህ ስለ ሸዋ አትቀላውጥ።

እስቲ በይ ይመችሽ ትንሽ ስለ ወንድማማቾች ጠብ ካነሳሽ ዘንዳ ስለ ሸዋ መሳፍንት ትንሽ እንበል፡ ሸዌ ነኝ ብለሽን የለ።

“ነጋሲ የመጀመሪያ የሸዋ መስፍን ነበር። ነጋሲ-ስብስቲን ደጀንና አከዋን ይወልዳል።

ነጋሲ ሲሞት አካዋ ተተካ በአጋጣሚ ጊዜው ድርቅ ሆነና ሕዝቡና መኳንንቱ ገድ አልሆነንም፣ ብለው ከስልጣኑ አውርደው ዳኛ የተባለው የነጋሲ ልጅ አነገሱት። አካዋና ስብስቴ በስልጣን ስላልተግባቡ ተታኩሰው ስብስቴ አሸነፈና የሸዋ መስፍን ሆነ። በዚህ ግዜ ሕዝቡን ሰብስቦ ከዛሬ ጀምሮ የማዕረግ ስሜ መርዕድ አስማች ስብስቴ ብሎ ያልጠራኝ እቀጣዋለሁ ሲል በኣዋጅ አስነገረ።

ትንሽ ቆየና ከልጁ ከኣብየ ጋር ጠብ ፈጠሩና ስብስቴ በልጁ አሽከር ጦር ተወግቶ ተገደለ። ገዳዩም እዚያው በዚያው ተገደለ። ከዚያ ጊዜ ጀምሮ መርዕድ አዝማች አብየ በኣባቱአ አልጋ ተቀመጠ ወይም ነገሰ።

መርዕድ አዝማች አብየ የአንኮበርን ከተማ የመሰረቱ የመጀመሪያ መስፍን ነበሩ። አንኮበር ማለት የአንዲት ሴት ስም ነው። ይቺ ሴት አብየን ፈርታ የዚሁ ቦታ ነዋሪና ባላቤት ነበረችና አካባቡውን ለቃ ወደሌላ ቦታ ከብቶቿን ይዛ ወደ ከረዩ ስለሄደች አንቦበር ተቭሎ በእርሷ ስም እንደተጠራ ይነገራል።

መርዕድ አዝማች አብየ 25 ዓመት ሸዋን ከገዙ በኋላ የካቲት 12 ቀን 1733 ዓ.ም. እንድረፉ ተ/ፃድቅ መኩሪያ በሰፊው ፅፈዋል። ባለቤታቸው ትግሬዋ ሰንበልተ የራስ ፋረስ ልጅ እንደነበረችም በስፋት ይነገራል።” [ዘረኛው ማነው? በይትባረክ ግደይ ገጽ 225]

የዘጌው አፈወርቅ ገብረኢየሱስ የአገዉ አጤ ዘመድም ስለነበር በአጤ ዮሃንስ ላይ ያለውን ጥላቻ ለመግለጥ፡ የትግርኛ ቋንቋን ለመስደብ የተፍጨረጨረ፡ በወረራው ዘመን በጣልያን ሃገር የኢትዮጵያ ኣምባሳደር የነበረ፡ ከጣልያንም ጭምር በየወሩ 50,000 ሊሬ ደሞዝ ይበላ ዬነበረ መሆኑን መጥቀስ መቼም ለአንባብያን ጠቅላላ ዕዉቀት ግሩም ነው ኣይደል እታለም፧ ይህንም መርዝ ነው በይን ከፈለግሽ።

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

እንጥልም ፋቀ ጉሮሮም ፋቀ አንድ ዓይነት ቋንቋ ነውና እዛው ራሳችሁን ቻሉ፣ ከፈለጋችሁም እንጥላችሁን አስቆርጡት ወይንም ጉሮሯችሁን አስቧጡት። እኔ ምን አገባኝ የጥላቻ ዛር በሚያንደፋድፋቸው ሁለት ከይሶ ወንድማማቾች መሃል የምገባው?

አቶ ገብረ ቅብርጥሶ ያልከው፣ ዛፍ እንደሰረቁት፣ ሞተር እንደነቀሉት፣ የወርቅ ጥርስ እንዳወለቁትና ድልድይ እንዳፈረሱት ወንድሞቹ ጨካኝ ይመስላል። ዘር ከልጓም ይስባል፣ ዕርጉም ወያኔና ሻዕቢያ የአንድ ሳንቲም ሁለት ገፅታዎች ናቸው።

አየ እታለም አንቺ ያጣዬዋ እመቤት ሆንሽ የኣኽሱሙ ወፈፌም ጭምር ኢትዮጵያዉያኖች እስከሆናችሁ ድረስ በብሄራዊ ቋንቋችሁ ነው እየነገርናችሁ ያለነው እኮ። እንዲያው በደፈናው ኣንቺም በኣጤ መለስኛ “አማርኛ ለኣክሱመኛው ምኑ ነው” ልትይን ፈልገሽ ከሆነ መብትሽ ነው።

አፈወርቅ ገብረኢየሱስ ማለት “የትግሬ ወታደር በዚያ ጉረሮ በሚፍቅ ቋንቋው ኩሪ ኩሪ እያለ እርጉዝ አስወረዳት እምጫት ጡቷ ደረቀባት” ብሎ የተረከ፡ ያንቺና የወያኔዎች ቢጤ ቋንቋን የሰው ልጆችን ለእኩይና ርካሽ ቦተሊካዊ ጥቅም ሲል ለመከፋፈል ትውከቱን ዘፍዝፎ ያሸለበ የ"ብጽእት" ኢትዮጵያ ልጅና የስጋም የግብርም ዘመድሽ ነው። ይመችሽ እቴዋ፡ ብለናል እኛ ኤርትራዉያን የመሃልና የመስመር ዳኞች በኤርትራዊ ጭዋነት ኩራትና ትህትና ጭምር።

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

አጭቤው፣ ዙሪያ ዙሪያውን አትቆልመም። አቶ አክሱም ወንድምህ ነውና በጥምዝምዝ መንገድ ሄደህ በአማርኛ ከምትፅፍለት፣ በእናታችሁ ቋንቋ አነጋግረው።

እኔ የማውቀው ኢሳያስ አፈወርቄ የሚባለውን አንድ ሃሙስ የቀረውን የክፍለ ሃገርህን ጥርብ ንጉስ እንጂ አፈወርቅ ገብረየሱስ የሚባለውን አላውቀውም፣ ለማወቅም አልፈልግም።

[Meleket]

እታለም ከኣጣዬም ሁኑ ከስንቅኣጣ በኣርኣያ ስላሴ የተፈጠራችሁ የሰው ልጆች በመሆናችሁ ብቻ ለኢትዮጵያዉያን ወንድሞቻችንና እህቶቻችን ክብር እንሰጣችኋለን፡ እኛ ኤርትራዉያን የመሃልና የመስመር ዳኞች።

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

የመንደፈራው አጭቤ፣ ከአቶ አክሱም ጋር ለዘመናት አብራችሁ አፈር ፈጭታችሁ፣ ወርቅ አቅልጣችሁ፣ ቅመም ቀምማችሁ፣ ባሪያ ፈንቅላችሁ፣ ባህሩን ቀዝፋችሁ፣ ዛሬ ወንድሜ አይደለህም ስትለው ትንሽ እንኳን አይዘገንንህም?

እኛ አጣዬዎች ተው ተው ፣ ከሲንጋፖርና ሰሜን-ኮርያ የእናትህ ልጅ አክሱም ይሻልሃል ብለናል። እሱን ዘልለህ ወደኛ በቀጥታ ከመጣህ፣ እግርህን ነው የምንቀነጥሰው።

እታለም ያክሱሙ ወንድማችን በዜግነት ላንቺ ላጣዬዋ እመቤት ይቀርባል እኮ፡ ያንዲት ሃገር ያውም የ'ብጽእት' ኢትዮጵያ ዜጎች ናቹ እኮ። እናንተስ እርስ በርሳችሁ ሰላም ናችሁን? ኣክሱሜውም ይሁን ያጣዬይቱ ስለ ኤርትራና ቀይባሕር ጉዳይ ሌትተቀን ስለምትቀላውጡ፡ እኛ ኤርትራዉያን የመሃልና የመስመር ዳኞች ደግሞ ስንፈልግ ኣኽሱም ድረስ ሲያሻንም አጣዬ ድረስ መልእኽታችንን በመላክ ምክራችንን በተለመደው ኤርትራዊ ጭዋነትና ኩራት ብንለግሳችሁ ቅር ሊላችሁ ኣይገባም። ኣይመስልሽም እታለም።

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

አጭቤው፣ በማያገባህ የኢትዮጵያ ጉዳይ ውስጥ ገብተህ አትዘባርቅ። ዛሬ ይልቅስ አጠገብህ ያለው አክሱም ወንድምህ ነውና፣ በወላዲቷ ስም በእናታችሁ ቋንቋ አክብረህ አናግረው፣ ሰላም ስጠው። ከጎረቤትህ ጋር ሰላም ሳትፈጥር ተንደርድረህ ሄደህ ስለ ሸዋ አትቀላውጥ።

እስቲ በይ ይመችሽ ትንሽ ስለ ወንድማማቾች ጠብ ካነሳሽ ዘንዳ ስለ ሸዋ መሳፍንት ትንሽ እንበል፡ ሸዌ ነኝ ብለሽን የለ።

“ነጋሲ የመጀመሪያ የሸዋ መስፍን ነበር። ነጋሲ-ስብስቲን ደጀንና አከዋን ይወልዳል።

ነጋሲ ሲሞት አካዋ ተተካ በአጋጣሚ ጊዜው ድርቅ ሆነና ሕዝቡና መኳንንቱ ገድ አልሆነንም፣ ብለው ከስልጣኑ አውርደው ዳኛ የተባለው የነጋሲ ልጅ አነገሱት። አካዋና ስብስቴ በስልጣን ስላልተግባቡ ተታኩሰው ስብስቴ አሸነፈና የሸዋ መስፍን ሆነ። በዚህ ግዜ ሕዝቡን ሰብስቦ ከዛሬ ጀምሮ የማዕረግ ስሜ መርዕድ አስማች ስብስቴ ብሎ ያልጠራኝ እቀጣዋለሁ ሲል በኣዋጅ አስነገረ።

ትንሽ ቆየና ከልጁ ከኣብየ ጋር ጠብ ፈጠሩና ስብስቴ በልጁ አሽከር ጦር ተወግቶ ተገደለ። ገዳዩም እዚያው በዚያው ተገደለ። ከዚያ ጊዜ ጀምሮ መርዕድ አዝማች አብየ በኣባቱአ አልጋ ተቀመጠ ወይም ነገሰ።

መርዕድ አዝማች አብየ የአንኮበርን ከተማ የመሰረቱ የመጀመሪያ መስፍን ነበሩ። አንኮበር ማለት የአንዲት ሴት ስም ነው። ይቺ ሴት አብየን ፈርታ የዚሁ ቦታ ነዋሪና ባላቤት ነበረችና አካባቡውን ለቃ ወደሌላ ቦታ ከብቶቿን ይዛ ወደ ከረዩ ስለሄደች አንቦበር ተቭሎ በእርሷ ስም እንደተጠራ ይነገራል።

መርዕድ አዝማች አብየ 25 ዓመት ሸዋን ከገዙ በኋላ የካቲት 12 ቀን 1733 ዓ.ም. እንድረፉ ተ/ፃድቅ መኩሪያ በሰፊው ፅፈዋል። ባለቤታቸው ትግሬዋ ሰንበልተ የራስ ፋረስ ልጅ እንደነበረችም በስፋት ይነገራል።” [ዘረኛው ማነው? በይትባረክ ግደይ ገጽ 225]

የዘጌው አፈወርቅ ገብረኢየሱስ የአገዉ አጤ ዘመድም ስለነበር በአጤ ዮሃንስ ላይ ያለውን ጥላቻ ለመግለጥ፡ የትግርኛ ቋንቋን ለመስደብ የተፍጨረጨረ፡ በወረራው ዘመን በጣልያን ሃገር የኢትዮጵያ ኣምባሳደር የነበረ፡ ከጣልያንም ጭምር በየወሩ 50,000 ሊሬ ደሞዝ ይበላ ዬነበረ መሆኑን መጥቀስ መቼም ለአንባብያን ጠቅላላ ዕዉቀት ግሩም ነው ኣይደል እታለም፧ ይህንም መርዝ ነው በይን ከፈለግሽ።

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

እንጥልም ፋቀ ጉሮሮም ፋቀ አንድ ዓይነት ቋንቋ ነውና እዛው ራሳችሁን ቻሉ፣ ከፈለጋችሁም እንጥላችሁን አስቆርጡት ወይንም ጉሮሯችሁን አስቧጡት። እኔ ምን አገባኝ የጥላቻ ዛር በሚያንደፋድፋቸው ሁለት ከይሶ ወንድማማቾች መሃል የምገባው?

አቶ ገብረ ቅብርጥሶ ያልከው፣ ዛፍ እንደሰረቁት፣ ሞተር እንደነቀሉት፣ የወርቅ ጥርስ እንዳወለቁትና ድልድይ እንዳፈረሱት ወንድሞቹ ጨካኝ ይመስላል። ዘር ከልጓም ይስባል፣ ዕርጉም ወያኔና ሻዕቢያ የአንድ ሳንቲም ሁለት ገፅታዎች ናቸው።

አየ እታለም አንቺ ያጣዬዋ እመቤት ሆንሽ የኣኽሱሙ ወፈፌም ጭምር ኢትዮጵያዉያኖች እስከሆናችሁ ድረስ በብሄራዊ ቋንቋችሁ ነው እየነገርናችሁ ያለነው እኮ። እንዲያው በደፈናው ኣንቺም በኣጤ መለስኛ “አማርኛ ለኣክሱመኛው ምኑ ነው” ልትይን ፈልገሽ ከሆነ መብትሽ ነው።

አፈወርቅ ገብረኢየሱስ ማለት “የትግሬ ወታደር በዚያ ጉረሮ በሚፍቅ ቋንቋው ኩሪ ኩሪ እያለ እርጉዝ አስወረዳት እምጫት ጡቷ ደረቀባት” ብሎ የተረከ፡ ያንቺና የወያኔዎች ቢጤ ቋንቋን የሰው ልጆችን ለእኩይና ርካሽ ቦተሊካዊ ጥቅም ሲል ለመከፋፈል ትውከቱን ዘፍዝፎ ያሸለበ የ"ብጽእት" ኢትዮጵያ ልጅና የስጋም የግብርም ዘመድሽ ነው። ይመችሽ እቴዋ፡ ብለናል እኛ ኤርትራዉያን የመሃልና የመስመር ዳኞች በኤርትራዊ ጭዋነት ኩራትና ትህትና ጭምር።

[Axumezana]

Debtera Meleket,

You better focus on your ascari land. Incase you want to be an Ethiopian , you are welcomed but you cannot have your cake & eat it too.

[Selam/]

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

የመንደፈራው አጭቤ፣ ቁርጥህን እወቀው እኔ ለቀላዋጭ ሻቦዎች ክብር አይደለም “ክ” የለኝም። ራሳቸውን ችለው ለሚኖሩት ኬንያዎች ይልቅ ትልቅ አክብሮት አለኝ።

እታለም ከኣጣዬም ሁኑ ከስንቅኣጣ በኣርኣያ ስላሴ የተፈጠራችሁ የሰው ልጆች በመሆናችሁ ብቻ ለኢትዮጵያዉያን ወንድሞቻችንና እህቶቻችን ክብር እንሰጣችኋለን፡ እኛ ኤርትራዉያን የመሃልና የመስመር ዳኞች።

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

የመንደፈራው አጭቤ፣ ከአቶ አክሱም ጋር ለዘመናት አብራችሁ አፈር ፈጭታችሁ፣ ወርቅ አቅልጣችሁ፣ ቅመም ቀምማችሁ፣ ባሪያ ፈንቅላችሁ፣ ባህሩን ቀዝፋችሁ፣ ዛሬ ወንድሜ አይደለህም ስትለው ትንሽ እንኳን አይዘገንንህም?

እኛ አጣዬዎች ተው ተው ፣ ከሲንጋፖርና ሰሜን-ኮርያ የእናትህ ልጅ አክሱም ይሻልሃል ብለናል። እሱን ዘልለህ ወደኛ በቀጥታ ከመጣህ፣ እግርህን ነው የምንቀነጥሰው።

እታለም ያክሱሙ ወንድማችን በዜግነት ላንቺ ላጣዬዋ እመቤት ይቀርባል እኮ፡ ያንዲት ሃገር ያውም የ'ብጽእት' ኢትዮጵያ ዜጎች ናቹ እኮ። እናንተስ እርስ በርሳችሁ ሰላም ናችሁን? ኣክሱሜውም ይሁን ያጣዬይቱ ስለ ኤርትራና ቀይባሕር ጉዳይ ሌትተቀን ስለምትቀላውጡ፡ እኛ ኤርትራዉያን የመሃልና የመስመር ዳኞች ደግሞ ስንፈልግ ኣኽሱም ድረስ ሲያሻንም አጣዬ ድረስ መልእኽታችንን በመላክ ምክራችንን በተለመደው ኤርትራዊ ጭዋነትና ኩራት ብንለግሳችሁ ቅር ሊላችሁ ኣይገባም። ኣይመስልሽም እታለም።

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

አጭቤው፣ በማያገባህ የኢትዮጵያ ጉዳይ ውስጥ ገብተህ አትዘባርቅ። ዛሬ ይልቅስ አጠገብህ ያለው አክሱም ወንድምህ ነውና፣ በወላዲቷ ስም በእናታችሁ ቋንቋ አክብረህ አናግረው፣ ሰላም ስጠው። ከጎረቤትህ ጋር ሰላም ሳትፈጥር ተንደርድረህ ሄደህ ስለ ሸዋ አትቀላውጥ።

እስቲ በይ ይመችሽ ትንሽ ስለ ወንድማማቾች ጠብ ካነሳሽ ዘንዳ ስለ ሸዋ መሳፍንት ትንሽ እንበል፡ ሸዌ ነኝ ብለሽን የለ።

“ነጋሲ የመጀመሪያ የሸዋ መስፍን ነበር። ነጋሲ-ስብስቲን ደጀንና አከዋን ይወልዳል።

ነጋሲ ሲሞት አካዋ ተተካ በአጋጣሚ ጊዜው ድርቅ ሆነና ሕዝቡና መኳንንቱ ገድ አልሆነንም፣ ብለው ከስልጣኑ አውርደው ዳኛ የተባለው የነጋሲ ልጅ አነገሱት። አካዋና ስብስቴ በስልጣን ስላልተግባቡ ተታኩሰው ስብስቴ አሸነፈና የሸዋ መስፍን ሆነ። በዚህ ግዜ ሕዝቡን ሰብስቦ ከዛሬ ጀምሮ የማዕረግ ስሜ መርዕድ አስማች ስብስቴ ብሎ ያልጠራኝ እቀጣዋለሁ ሲል በኣዋጅ አስነገረ።

ትንሽ ቆየና ከልጁ ከኣብየ ጋር ጠብ ፈጠሩና ስብስቴ በልጁ አሽከር ጦር ተወግቶ ተገደለ። ገዳዩም እዚያው በዚያው ተገደለ። ከዚያ ጊዜ ጀምሮ መርዕድ አዝማች አብየ በኣባቱአ አልጋ ተቀመጠ ወይም ነገሰ።

መርዕድ አዝማች አብየ የአንኮበርን ከተማ የመሰረቱ የመጀመሪያ መስፍን ነበሩ። አንኮበር ማለት የአንዲት ሴት ስም ነው። ይቺ ሴት አብየን ፈርታ የዚሁ ቦታ ነዋሪና ባላቤት ነበረችና አካባቡውን ለቃ ወደሌላ ቦታ ከብቶቿን ይዛ ወደ ከረዩ ስለሄደች አንቦበር ተቭሎ በእርሷ ስም እንደተጠራ ይነገራል።

መርዕድ አዝማች አብየ 25 ዓመት ሸዋን ከገዙ በኋላ የካቲት 12 ቀን 1733 ዓ.ም. እንድረፉ ተ/ፃድቅ መኩሪያ በሰፊው ፅፈዋል። ባለቤታቸው ትግሬዋ ሰንበልተ የራስ ፋረስ ልጅ እንደነበረችም በስፋት ይነገራል።” [ዘረኛው ማነው? በይትባረክ ግደይ ገጽ 225]

የዘጌው አፈወርቅ ገብረኢየሱስ የአገዉ አጤ ዘመድም ስለነበር በአጤ ዮሃንስ ላይ ያለውን ጥላቻ ለመግለጥ፡ የትግርኛ ቋንቋን ለመስደብ የተፍጨረጨረ፡ በወረራው ዘመን በጣልያን ሃገር የኢትዮጵያ ኣምባሳደር የነበረ፡ ከጣልያንም ጭምር በየወሩ 50,000 ሊሬ ደሞዝ ይበላ ዬነበረ መሆኑን መጥቀስ መቼም ለአንባብያን ጠቅላላ ዕዉቀት ግሩም ነው ኣይደል እታለም፧ ይህንም መርዝ ነው በይን ከፈለግሽ።

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

እንጥልም ፋቀ ጉሮሮም ፋቀ አንድ ዓይነት ቋንቋ ነውና እዛው ራሳችሁን ቻሉ፣ ከፈለጋችሁም እንጥላችሁን አስቆርጡት ወይንም ጉሮሯችሁን አስቧጡት። እኔ ምን አገባኝ የጥላቻ ዛር በሚያንደፋድፋቸው ሁለት ከይሶ ወንድማማቾች መሃል የምገባው?

አቶ ገብረ ቅብርጥሶ ያልከው፣ ዛፍ እንደሰረቁት፣ ሞተር እንደነቀሉት፣ የወርቅ ጥርስ እንዳወለቁትና ድልድይ እንዳፈረሱት ወንድሞቹ ጨካኝ ይመስላል። ዘር ከልጓም ይስባል፣ ዕርጉም ወያኔና ሻዕቢያ የአንድ ሳንቲም ሁለት ገፅታዎች ናቸው።

[Meleket]

እታለም እንዲያ ማለት መብትሽ ነው። እኛ ኤርትራውያን የመሃልና የመስመር ዳኞች፡ ላጣዬዋ ላንቺም ለኬንዮቹም፡ ሰብአዊ ክብራችሁን ኣንነፍግም። ለጦብያም ለኬንያም ልጆች ክብር ኣለን።

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

የመንደፈራው አጭቤ፣ ቁርጥህን እወቀው እኔ ለቀላዋጭ ሻቦዎች ክብር አይደለም “ክ” የለኝም። ራሳቸውን ችለው ለሚኖሩት ኬንያዎች ይልቅ ትልቅ አክብሮት አለኝ።

እታለም ከኣጣዬም ሁኑ ከስንቅኣጣ በኣርኣያ ስላሴ የተፈጠራችሁ የሰው ልጆች በመሆናችሁ ብቻ ለኢትዮጵያዉያን ወንድሞቻችንና እህቶቻችን ክብር እንሰጣችኋለን፡ እኛ ኤርትራዉያን የመሃልና የመስመር ዳኞች።

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

የመንደፈራው አጭቤ፣ ከአቶ አክሱም ጋር ለዘመናት አብራችሁ አፈር ፈጭታችሁ፣ ወርቅ አቅልጣችሁ፣ ቅመም ቀምማችሁ፣ ባሪያ ፈንቅላችሁ፣ ባህሩን ቀዝፋችሁ፣ ዛሬ ወንድሜ አይደለህም ስትለው ትንሽ እንኳን አይዘገንንህም?

እኛ አጣዬዎች ተው ተው ፣ ከሲንጋፖርና ሰሜን-ኮርያ የእናትህ ልጅ አክሱም ይሻልሃል ብለናል። እሱን ዘልለህ ወደኛ በቀጥታ ከመጣህ፣ እግርህን ነው የምንቀነጥሰው።

እታለም ያክሱሙ ወንድማችን በዜግነት ላንቺ ላጣዬዋ እመቤት ይቀርባል እኮ፡ ያንዲት ሃገር ያውም የ'ብጽእት' ኢትዮጵያ ዜጎች ናቹ እኮ። እናንተስ እርስ በርሳችሁ ሰላም ናችሁን? ኣክሱሜውም ይሁን ያጣዬይቱ ስለ ኤርትራና ቀይባሕር ጉዳይ ሌትተቀን ስለምትቀላውጡ፡ እኛ ኤርትራዉያን የመሃልና የመስመር ዳኞች ደግሞ ስንፈልግ ኣኽሱም ድረስ ሲያሻንም አጣዬ ድረስ መልእኽታችንን በመላክ ምክራችንን በተለመደው ኤርትራዊ ጭዋነትና ኩራት ብንለግሳችሁ ቅር ሊላችሁ ኣይገባም። ኣይመስልሽም እታለም።

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

አጭቤው፣ በማያገባህ የኢትዮጵያ ጉዳይ ውስጥ ገብተህ አትዘባርቅ። ዛሬ ይልቅስ አጠገብህ ያለው አክሱም ወንድምህ ነውና፣ በወላዲቷ ስም በእናታችሁ ቋንቋ አክብረህ አናግረው፣ ሰላም ስጠው። ከጎረቤትህ ጋር ሰላም ሳትፈጥር ተንደርድረህ ሄደህ ስለ ሸዋ አትቀላውጥ።

እስቲ በይ ይመችሽ ትንሽ ስለ ወንድማማቾች ጠብ ካነሳሽ ዘንዳ ስለ ሸዋ መሳፍንት ትንሽ እንበል፡ ሸዌ ነኝ ብለሽን የለ።


የዘጌው አፈወርቅ ገብረኢየሱስ የአገዉ አጤ ዘመድም ስለነበር በአጤ ዮሃንስ ላይ ያለውን ጥላቻ ለመግለጥ፡ የትግርኛ ቋንቋን ለመስደብ የተፍጨረጨረ፡ በወረራው ዘመን በጣልያን ሃገር የኢትዮጵያ ኣምባሳደር የነበረ፡ ከጣልያንም ጭምር በየወሩ 50,000 ሊሬ ደሞዝ ይበላ ዬነበረ መሆኑን መጥቀስ መቼም ለአንባብያን ጠቅላላ ዕዉቀት ግሩም ነው ኣይደል እታለም፧ ይህንም መርዝ ነው በይን ከፈለግሽ።

[Selam/]

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

የመንደፈራው አጭቤ፣ ለ 40 ዓመት በባርነት የሚኖር ዕርጉም ሻዕቢያ የእኔ ሰላምን መብት ሊመጥንና ሊለካ ይቻለዋልን? ሌላ ምርቃት ልጨምርልህ?

እታለም እንዲያ ማለት መብትሽ ነው። እኛ ኤርትራውያን የመሃልና የመስመር ዳኞች፡ ላጣዬዋ ላንቺም ለኬንዮቹም፡ ሰብአዊ ክብራችሁን ኣንነፍግም። ለጦብያም ለኬንያም ልጆች ክብር ኣለን።

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

የመንደፈራው አጭቤ፣ ቁርጥህን እወቀው እኔ ለቀላዋጭ ሻቦዎች ክብር አይደለም “ክ” የለኝም። ራሳቸውን ችለው ለሚኖሩት ኬንያዎች ይልቅ ትልቅ አክብሮት አለኝ።

እታለም ከኣጣዬም ሁኑ ከስንቅኣጣ በኣርኣያ ስላሴ የተፈጠራችሁ የሰው ልጆች በመሆናችሁ ብቻ ለኢትዮጵያዉያን ወንድሞቻችንና እህቶቻችን ክብር እንሰጣችኋለን፡ እኛ ኤርትራዉያን የመሃልና የመስመር ዳኞች።

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

የመንደፈራው አጭቤ፣ ከአቶ አክሱም ጋር ለዘመናት አብራችሁ አፈር ፈጭታችሁ፣ ወርቅ አቅልጣችሁ፣ ቅመም ቀምማችሁ፣ ባሪያ ፈንቅላችሁ፣ ባህሩን ቀዝፋችሁ፣ ዛሬ ወንድሜ አይደለህም ስትለው ትንሽ እንኳን አይዘገንንህም?

እኛ አጣዬዎች ተው ተው ፣ ከሲንጋፖርና ሰሜን-ኮርያ የእናትህ ልጅ አክሱም ይሻልሃል ብለናል። እሱን ዘልለህ ወደኛ በቀጥታ ከመጣህ፣ እግርህን ነው የምንቀነጥሰው።

እታለም ያክሱሙ ወንድማችን በዜግነት ላንቺ ላጣዬዋ እመቤት ይቀርባል እኮ፡ ያንዲት ሃገር ያውም የ'ብጽእት' ኢትዮጵያ ዜጎች ናቹ እኮ። እናንተስ እርስ በርሳችሁ ሰላም ናችሁን? ኣክሱሜውም ይሁን ያጣዬይቱ ስለ ኤርትራና ቀይባሕር ጉዳይ ሌትተቀን ስለምትቀላውጡ፡ እኛ ኤርትራዉያን የመሃልና የመስመር ዳኞች ደግሞ ስንፈልግ ኣኽሱም ድረስ ሲያሻንም አጣዬ ድረስ መልእኽታችንን በመላክ ምክራችንን በተለመደው ኤርትራዊ ጭዋነትና ኩራት ብንለግሳችሁ ቅር ሊላችሁ ኣይገባም። ኣይመስልሽም እታለም።

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

አጭቤው፣ በማያገባህ የኢትዮጵያ ጉዳይ ውስጥ ገብተህ አትዘባርቅ። ዛሬ ይልቅስ አጠገብህ ያለው አክሱም ወንድምህ ነውና፣ በወላዲቷ ስም በእናታችሁ ቋንቋ አክብረህ አናግረው፣ ሰላም ስጠው። ከጎረቤትህ ጋር ሰላም ሳትፈጥር ተንደርድረህ ሄደህ ስለ ሸዋ አትቀላውጥ።

[Meleket]

እታለም ያጣዬዋ መቼም ሻዕብያን ደግሞ ብለሽ ብለሽ በባርነት አኖርሽው። ኣዬ ኣታለም ሻዕብያ እኮ ኣንገትሽን ጨምድዶ፡ ውጠሻት የነበረችውን ኤርትራ ዬምትባል ኣገርን ከነባሕሯ ከነኣየሯ ከነምድሯ ኣስተፍቶሽ እንዲህ በዕርግማንና በምርቃን መካከል የምላስና የሰምበር የአርበኝነት ኑሮን እንድትገፊ ያስገደደሽ የኤርትራ ህዝብ የነጻነት ትግል ቀንዴል ነው። አንቺ ግን እንዴት ነው የፒፒ "ቀንበር" ተመችቶሻል ኣይደል? ይመችሽ እስኪ!

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

የመንደፈራው አጭቤ፣ ለ 40 ዓመት በባርነት የሚኖር ዕርጉም ሻዕቢያ የእኔ ሰላምን መብት ሊመጥንና ሊለካ ይቻለዋልን? ሌላ ምርቃት ልጨምርልህ?

እታለም እንዲያ ማለት መብትሽ ነው። እኛ ኤርትራውያን የመሃልና የመስመር ዳኞች፡ ላጣዬዋ ላንቺም ለኬንዮቹም፡ ሰብአዊ ክብራችሁን ኣንነፍግም። ለጦብያም ለኬንያም ልጆች ክብር ኣለን።

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

የመንደፈራው አጭቤ፣ ቁርጥህን እወቀው እኔ ለቀላዋጭ ሻቦዎች ክብር አይደለም “ክ” የለኝም። ራሳቸውን ችለው ለሚኖሩት ኬንያዎች ይልቅ ትልቅ አክብሮት አለኝ።

እታለም ከኣጣዬም ሁኑ ከስንቅኣጣ በኣርኣያ ስላሴ የተፈጠራችሁ የሰው ልጆች በመሆናችሁ ብቻ ለኢትዮጵያዉያን ወንድሞቻችንና እህቶቻችን ክብር እንሰጣችኋለን፡ እኛ ኤርትራዉያን የመሃልና የመስመር ዳኞች።

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

የመንደፈራው አጭቤ፣ ከአቶ አክሱም ጋር ለዘመናት አብራችሁ አፈር ፈጭታችሁ፣ ወርቅ አቅልጣችሁ፣ ቅመም ቀምማችሁ፣ ባሪያ ፈንቅላችሁ፣ ባህሩን ቀዝፋችሁ፣ ዛሬ ወንድሜ አይደለህም ስትለው ትንሽ እንኳን አይዘገንንህም?

እኛ አጣዬዎች ተው ተው ፣ ከሲንጋፖርና ሰሜን-ኮርያ የእናትህ ልጅ አክሱም ይሻልሃል ብለናል። እሱን ዘልለህ ወደኛ በቀጥታ ከመጣህ፣ እግርህን ነው የምንቀነጥሰው።

እታለም ያክሱሙ ወንድማችን በዜግነት ላንቺ ላጣዬዋ እመቤት ይቀርባል እኮ፡ ያንዲት ሃገር ያውም የ'ብጽእት' ኢትዮጵያ ዜጎች ናቹ እኮ። እናንተስ እርስ በርሳችሁ ሰላም ናችሁን? ኣክሱሜውም ይሁን ያጣዬይቱ ስለ ኤርትራና ቀይባሕር ጉዳይ ሌትተቀን ስለምትቀላውጡ፡ እኛ ኤርትራዉያን የመሃልና የመስመር ዳኞች ደግሞ ስንፈልግ ኣኽሱም ድረስ ሲያሻንም አጣዬ ድረስ መልእኽታችንን በመላክ ምክራችንን በተለመደው ኤርትራዊ ጭዋነትና ኩራት ብንለግሳችሁ ቅር ሊላችሁ ኣይገባም። ኣይመስልሽም እታለም።

[Selam/]

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

የመንደፈራው አጭቤ፣ ስንት ጊዜ ነው መረብ ወንዝን በድቅድቅ ጨለማ ልትሻገር ስትል ዕርጉም ወያኔዎች ማንቁርትህን የያዙት? ዕድሜ ለ ER ዛሬ የብፅዕት ኢትዮጵያ አራራህን በየቀኑ በምናብ ትጋተዋለህ።

ሌላ ምርቃት ልጨምርልህ?

እታለም ያጣዬዋ መቼም ሻዕብያን ደግሞ ብለሽ ብለሽ በባርነት አኖርሽው። ኣዬ ኣታለም ሻዕብያ እኮ ኣንገትሽን ጨምድዶ፡ ውጠሻት የነበረችውን ኤርትራ ዬምትባል ኣገርን ከነባሕሯ ከነኣየሯ ከነምድሯ ኣስተፍቶሽ እንዲህ በዕርግማንና በምርቃን መካከል የምላስና የሰምበር የአርበኝነት ኑሮን እንድትገፊ ያስገደደሽ የኤርትራ ህዝብ የነጻነት ትግል ቀንዴል ነው። አንቺ ግን እንዴት ነው የፒፒ "ቀንበር" ተመችቶሻል ኣይደል? ይመችሽ እስኪ!

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

የመንደፈራው አጭቤ፣ ለ 40 ዓመት በባርነት የሚኖር ዕርጉም ሻዕቢያ የእኔ ሰላምን መብት ሊመጥንና ሊለካ ይቻለዋልን? ሌላ ምርቃት ልጨምርልህ?

እታለም እንዲያ ማለት መብትሽ ነው። እኛ ኤርትራውያን የመሃልና የመስመር ዳኞች፡ ላጣዬዋ ላንቺም ለኬንዮቹም፡ ሰብአዊ ክብራችሁን ኣንነፍግም። ለጦብያም ለኬንያም ልጆች ክብር ኣለን።

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

የመንደፈራው አጭቤ፣ ቁርጥህን እወቀው እኔ ለቀላዋጭ ሻቦዎች ክብር አይደለም “ክ” የለኝም። ራሳቸውን ችለው ለሚኖሩት ኬንያዎች ይልቅ ትልቅ አክብሮት አለኝ።

እታለም ከኣጣዬም ሁኑ ከስንቅኣጣ በኣርኣያ ስላሴ የተፈጠራችሁ የሰው ልጆች በመሆናችሁ ብቻ ለኢትዮጵያዉያን ወንድሞቻችንና እህቶቻችን ክብር እንሰጣችኋለን፡ እኛ ኤርትራዉያን የመሃልና የመስመር ዳኞች።

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

የመንደፈራው አጭቤ፣ ከአቶ አክሱም ጋር ለዘመናት አብራችሁ አፈር ፈጭታችሁ፣ ወርቅ አቅልጣችሁ፣ ቅመም ቀምማችሁ፣ ባሪያ ፈንቅላችሁ፣ ባህሩን ቀዝፋችሁ፣ ዛሬ ወንድሜ አይደለህም ስትለው ትንሽ እንኳን አይዘገንንህም?

እኛ አጣዬዎች ተው ተው ፣ ከሲንጋፖርና ሰሜን-ኮርያ የእናትህ ልጅ አክሱም ይሻልሃል ብለናል። እሱን ዘልለህ ወደኛ በቀጥታ ከመጣህ፣ እግርህን ነው የምንቀነጥሰው።

[Meleket]

እታለም ይቺኛዋንስ እነ ነፍስኄር ስዩም መስፍን ኣባይ ጸሃየና አስመላሽ ወልደስላሴ ናቸው የነገሩሽ እንጂ እንዴት ልታውቂው ቻልሽ እታለም ያጣዬዋ እመቤት።

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

የመንደፈራው አጭቤ፣ ስንት ጊዜ ነው መረብ ወንዝን በድቅድቅ ጨለማ ልትሻገር ስትል ዕርጉም ወያኔዎች ማንቁርትህን የያዙት? ዕድሜ ለ ER ዛሬ የብፅዕት ኢትዮጵያ አራራህን በየቀኑ በምናብ ትጋተዋለህ።

ሌላ ምርቃት ልጨምርልህ?

እታለም ያጣዬዋ መቼም ሻዕብያን ደግሞ ብለሽ ብለሽ በባርነት አኖርሽው። ኣዬ ኣታለም ሻዕብያ እኮ ኣንገትሽን ጨምድዶ፡ ውጠሻት የነበረችውን ኤርትራ ዬምትባል ኣገርን ከነባሕሯ ከነኣየሯ ከነምድሯ ኣስተፍቶሽ እንዲህ በዕርግማንና በምርቃን መካከል የምላስና የሰምበር የአርበኝነት ኑሮን እንድትገፊ ያስገደደሽ የኤርትራ ህዝብ የነጻነት ትግል ቀንዴል ነው። አንቺ ግን እንዴት ነው የፒፒ "ቀንበር" ተመችቶሻል ኣይደል? ይመችሽ እስኪ!

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

የመንደፈራው አጭቤ፣ ለ 40 ዓመት በባርነት የሚኖር ዕርጉም ሻዕቢያ የእኔ ሰላምን መብት ሊመጥንና ሊለካ ይቻለዋልን? ሌላ ምርቃት ልጨምርልህ?

እታለም እንዲያ ማለት መብትሽ ነው። እኛ ኤርትራውያን የመሃልና የመስመር ዳኞች፡ ላጣዬዋ ላንቺም ለኬንዮቹም፡ ሰብአዊ ክብራችሁን ኣንነፍግም። ለጦብያም ለኬንያም ልጆች ክብር ኣለን።

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

የመንደፈራው አጭቤ፣ ቁርጥህን እወቀው እኔ ለቀላዋጭ ሻቦዎች ክብር አይደለም “ክ” የለኝም። ራሳቸውን ችለው ለሚኖሩት ኬንያዎች ይልቅ ትልቅ አክብሮት አለኝ።

እታለም ከኣጣዬም ሁኑ ከስንቅኣጣ በኣርኣያ ስላሴ የተፈጠራችሁ የሰው ልጆች በመሆናችሁ ብቻ ለኢትዮጵያዉያን ወንድሞቻችንና እህቶቻችን ክብር እንሰጣችኋለን፡ እኛ ኤርትራዉያን የመሃልና የመስመር ዳኞች።

[Selam/]

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

የመንደፈራው አጭቤ፣ የዓይንህን ቀለም የተጠየፈውን ጎዶሎ አጎትህን ምነው ሳትጠራው ቀረህ?

[Meleket]

መረብ ወንዝን 'ስንሻገር'፡ አባይን ያስገደቡት፣ የኤርትራችንን ነጻነት በዓለም መድረክ ከሁሉም በፊት እውቅና በመስጠት ብዙ ችግሮችን ያቀለሉልን፣ ለበርካታ ዓመታት ጠቅልለው ይገዟችሁ የነበሩት፣ ‘አጎታችን’ በህይወት ስላልነበሩ ነዋ ያልጠቀስናቸው እታለም!

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

የመንደፈራው አጭቤ፣ የዓይንህን ቀለም የተጠየፈውን ጎዶሎ አጎትህን ምነው ሳትጠራው ቀረህ?

[Selam/]

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

የመንደፈራው አጭቤ፣ ኧረ ተው የሞተ ሰውን ከሞተ ሰው አትለይ። ዓይንህ ላፈር ብሎ የመነቀለህን አጎትህን ዘለህ፣ ስዩም፣ ኣባይና አስመላሽን አላሳርፍ አልካቸው። አቤት ክፋት!

መረብ ወንዝን 'ስንሻገር'፡ አባይን ያስገደቡት፣ የኤርትራችንን ነጻነት በዓለም መድረክ ከሁሉም በፊት እውቅና በመስጠት ብዙ ችግሮችን ያቀለሉልን፣ ለበርካታ ዓመታት ጠቅልለው ይገዟችሁ የነበሩት፣ ‘አጎታችን’ በህይወት ስላልነበሩ ነዋ ያልጠቀስናቸው እታለም!

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

የመንደፈራው አጭቤ፣ የዓይንህን ቀለም የተጠየፈውን ጎዶሎ አጎትህን ምነው ሳትጠራው ቀረህ?

[Meleket]

እታለም፡ የእታችንን ልጅ ዓይናችን ዓይናችንን እያየ ሲያስቸግር ወስደን የ120 ሚልዬን ህዝብ መሪ አደረግነው። አንቺም ጠባይ ካደረግሽ፡ ወላጆችን መስደብ ካቆምሽ፡ እንደ እታችን ልጅ ወልደሽ ለመሳም ከበቃሽ፡ ልጅሽን የ180 ሚልየን ህዝብ መሪ አድርገን ቁጭ እናደርገዋለን፡ ግን ያንቺ ጠባይ መሻሻል ካሳዬ ነው።

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

የመንደፈራው አጭቤ፣ ኧረ ተው የሞተ ሰውን ከሞተ ሰው አትለይ። ዓይንህ ላፈር ብሎ የመነቀለህን አጎትህን ዘለህ፣ ስዩም፣ ኣባይና አስመላሽን አላሳርፍ አልካቸው። አቤት ክፋት!

መረብ ወንዝን 'ስንሻገር'፡ አባይን ያስገደቡት፣ የኤርትራችንን ነጻነት በዓለም መድረክ ከሁሉም በፊት እውቅና በመስጠት ብዙ ችግሮችን ያቀለሉልን፣ ለበርካታ ዓመታት ጠቅልለው ይገዟችሁ የነበሩት፣ ‘አጎታችን’ በህይወት ስላልነበሩ ነዋ ያልጠቀስናቸው እታለም!

በክፋት የሰለጠንከው ኤርትራዊ ነኝ ባዩ ዕኩዩ አማካሪያችን፥

የመንደፈራው አጭቤ፣ የዓይንህን ቀለም የተጠየፈውን ጎዶሎ አጎትህን ምነው ሳትጠራው ቀረህ?