Mereja.Forum

[Meleket]

ኢትዮጵያ ምስ ሩስያ ስምምዕ 'ሓይሊ ባሕሪ' ከምዝፈረመት ገሊጻ


ኣብ ምህናጽ ዝርከብ ቀንዲ ቤትጽሕፈት ሓይሊ ባሕሪ ኢትዮጵያ

14 መጋቢት 2025

ኣብ ኢትዮጵያ ምብጻሕ ዘካይድ ዘሎ ወተሃደራዊ ልኡኽ ሩስያ "ስምምዕ ሓይሊ ባሕሪ" ከምዝፈረመ ኣዲስ ኣበባ ኣፍሊጣ።

ሰራዊት ኢትዮጵያ ብዓርቢ ኣብ ዘውጽኦ መግለጺ፡ ምክትል ኣዛዚ ሓይሊ ባሕሪ ሩስያ ኣድሚራል ቪላዲሚር ቮሮቢቭ ምስ ኢትዮጵያዊ መዘናኡ ኮሞዶር ጀማል ቱፊሳ ተራኺቡ ከምዝተዘራረበ ይጠቅስ።

"ኣብቲ ዘካየድዎ ዝርርብ ንሓይሊ ባሕሪ ኢትዮጵያ ንምሕያልን ንናይ መጻኢ ምትሕግጋዛት ዝድግፍ ኩነታት ንምጥጣሕን ስምምዕ ተፈራሪሞም" ኢሉ።

እቲ ሩስያዊ ልኡኽ ሓይሊ ባሕሪ ናብ ቀንዲ ቤት ጽሕፈት እዚ፡ ኣብ ቢሾፍቱ ዝርከብ ማእከል ስልጠና ሓይሊ ባሕሪን ኢትዮጵያ ከምዝበጽሐ'ውን እቲ ጸብጻብ ይጠቅስ።

እታ ኣፍደገ ባሕሪ ዘይብላ ኢትዮጵያ ኣብ 2018 ሓይሊ ባሕሪ ክትምስርት ምዃና ምግላጻ ኣብቲ ዞባ ስክፍታታት ፈጢሩ ምንባሩ ይዝከር።

ኣብ 2021 ቀዳማይ ዙርያ ኣባላቱ ሰዘልጠነ ሓይሊ ባሕሪ ኢትዮጵያ ኪኖ'ቲ ኣብ ቀላያትን ወሓይዝን ኢትዮጵያ ዝተዋህቦ ሓላፍነት ኣብ ባሕርታትን ውቅያኖሳትን ንዝህሉ ከም ቅርሰና (ሽፍትነት ባሕሪ) ንምግታእ ከምዝዋፈር'ዮም ሰብመዚ ኢትዮጵያ ክገልጹ ጸኒሖም።

ኣብ ቀይሕ ባሕሪ ተዋፊሩ ዝነበረ ናይ ቀደም ሓይሊ ባሕሪ ኢትዮጵያ፡ ኤርትራ ኣብ 1991 ሓርነታ ድሕሪ ምጉንጻፋ ከምዘብቅዐ ይዝከር።

እንተኾነ ግን፡ እታ ኣብቲ ዞባ ዝበዝሐ ህዝቢን ዝዓበየ ቁጠባን ዘለዋ ኢትዮጵያ ኣብ ገማግም ባሕሪ ወደብን ንሓይሊ ባሕሪ ዝኸውን ወተሃደራዊ መዓስከርን ንምርካብ ላዕልን ታሕትን ክትብል ጸኒሓ'ያ።

ኣብ ዝሓለፈ ዓመት ንክልቲኡ ድሌታታ ንምምላእ ምስ ሶማሊላንድ ዘካየደቶ ምርድዳእ ኣብቲ ዞባ ዓቢ ወጥርን ምትፍናንን ፈጢሩ ምጽንሑ ይፍለጥ።

ድሕሪ'ቲ ኢትዮጵያን ኤርትራን ኣብ 1998 -2000 ዘካየድኦ ደማዊ ዶባዊ ኲናት፡ ኣዲስ ኣበባ ብወደባት ኤርትራ ናይ ምጥቃም ዝነበራ ዕድል እናጸበበ ብምምጽኡ፡ ንኣስታት 20 ዓመታት ካልእ ኣማራጺታት ከተናዲ ተገዲዳ ነይራ።



ኢትዮጵያ ምስታ ሓይሊ ባሕሪ ብዙሓት ሃገራት ምዕራብን ምብራቕን ሓቚፋ ዘላ ጂቡቲ'ውን ክትላዘብ ምጽንሓ ይግለጽ።

ኣብ 2019 "ቅድሚ ሕጂ ኣብ መንጎ ቀዳማይ ሚኒስተር ኣቢይ ኣሕመድን ፕረዚደንት እስማዒል ዑመር ገለን ንምቛም ሓይሊ ባሕሪ ኢትዮጵያ ኣብ ጂቡቲ ብዝምልከት ጉዳያት ክልተኣዊ ዘተታት ይካየድ ነይሩ'ዩ" ክብል ንቢቢሲ ተዛሪቡ ነይሩ።

ፕረዚደንት ፈረንሳ ኢማኒኤል ማክሮን እውን ኣብ ወርሒ መጋቢት 2019 ኣብ ኢትዮጵያ ኣብ ዝበጽሓሉ እዋን፡ ሃገሩ ኣብ ምቛም ሓይሊ ባሕሪ ኢትዮጵያ ዝኣክል ምድግጋፍ ከም እትገብር ቃል ምእታው ይዝከር።

ኣብ ሚያዝያ 2024 ምክትል ኣዛዚ ሓይሊ ባሕሪ ሩስያ ቭልድሚር ኮሳንቶቭ ዝመርሖ ዘሎ ልኡኽ ሩስያ ናብ ኤርትራ ብምብጻሕ ምስ ፕረዚደንት ኢሳይያስ ኣፍወርቂ ተራኺቡ ነይሩ።

ቅድሚኡ ኣብ ጥሪ 2023 ኣስመራ በጺሑ ዝነበረ ሚኒስተር ጉዳያት ወጻኢ ሩስያ ሰርገይ ላቭሮቭ'ውን ንወተሃደራዊ ዓቕሚ ኤርትራ ንምሕያል ቅሩባት ምዃኖም ገሊጹ ነይሩ።

"ናይ ምክልኻል ዓቕማ ኣብ ምሕያል ናይ ኤርትራ ድሌታት ከነማልእ ድሉዋት ኢና"።

ሚኒስተር ዜና ኤርትራ ብሓሙስ ምስቲ ኣብ ትግራይ ተፈጢሩ ዘሎ ኩነታት ብዝተሓሓዝ ኣብ ዝሃቦ መግለጺ ብወገን ኢትዮጵያ ብዛዕባ ኣፍደገ ቀይሕ ባሕሪ ዝጋዋሕ ዘሎ "ንኵናት ዝቕስቅስ መግለጺታት" ጠንቂ ምትፍናን ይኸውን ከምዘሎ ነቒፉ ነይሩ።

ብዛዕባ ምብጻሕ ናይቲ ልኡኽ ሓይሊ ባሕሪ ይኹን ዝተበጽሐ ስምምዕ ብወግዒ ዝተባህለ ነገር የለን።

https://www.bbc.com/tigrinya/articles/c6257er3dm6o