Mereja.Forum

[Meleket]

‘ሳሊና-77’ ብርቂ ኤርትራዊት ታሪኻዊትን ገድላዊትን መጸሓፍ፡ ብግርማኣለም ተኪኤ

ኣብ ኤርትራ ሓንቲ ‘ሳሊና-77’ ዘርእስታ ሓዳስ መጸሓፍ ብኣሕተምቲ ሕድሪ ተሓቲማስ ኣብ መላእ ዓለምና ናብ ዘለዉ ኤርትራዉያንን ፈተውቲ ቃልሲ ህዝቢ ኤርትራን ትዝርጋሕ ኣላ። ታሪኽ ስርሒት ሳሊና ናይ 77 እትገልጽ፡ ብኣካል ኣብቲ ስርሒት ዝተሳተፈ ሓደ ተጋዳላይ ግርማኣለም ተኪኤ ዚበሃል ዜጋ ዝተጸሕፈት ኢያ። ኣብ ገበር ናይ’ታ መጽሓፍ፡ ካብ ተጋደልቲ ብጾቱ ዚተዋህቦ ነዘን ሓነጽቲ ርእይቶታት ነቢብና። ብሓፈሻ “ግሩም ስራሕ!”፣ “ኣገናዕ” “ቀጽሎ” ኢዮም ዚብልዎ ዘለዉ ብጾቱ። ገለ ካብ ርእይቶታቶም እነሆ

መጽሓፍ ‘ሳሊና-77’፡ ኣርብዓ ዓመታት ምስ ሓለፈ፡ ነቲ ተጋዳላይ ስለ’ዛ መሬት ክብል፡ ዝኸፈሎ ረዚን መስዋእትን ዘርኣዮ ጅግንነትን፡ ንመንእሰይ ወለዶ ዓቢ ትምህርቲ ተቕስም’ያ። ደራሲ ነዛ መጽሓፍ፡ ናይ ውድብ ከምኡ ናይ ጸላኢ ምስጢራዊ ሰነዳት ገናጺሉ ብምጽሓፉ ተኣማንነት፡ ዋዛ ብዝተሓወሶ ኣገባብ ብምጥቃሙ ድማ፡ ተነባቢት ይገብራ። ስለ’ቲ ኣበርክትኡ እምጕሶ፡ ናብ ካልእ ክሰግር ድማ፡ እላቦን ዓወት እምነየሉን።

ብሪጋዴር ጀነራል ተኪኤ ርእሶም 'ብላታ'

ስርሒት ‘ሳሊና-77’ ሓንቲ ካብቶም ፍሉያት ቅያታት ኣብ ቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ ኢያ። ኣብ’ቲ ሰብ ዝበልዕ ሲኦል ሓዊ፡ ብኣካል ውዒልካ፡ ብኣጋጣሚ ብህይወት ተሪፍካ፡ ቃልሲ ቀጺልካን ናጽነት ከኣ ኣስተማቒርካን። ንውዕሎ ሳሊና ብጽሑፍ ብምቕራብካ፡ ንህሉዋትን ስዉኣትን ዓቢ ውዕለት ኢዩ። ብታሪኽ ሃገሩ ዝግደስ ኩሉ ኤርትራዊ፡ ንመጽሓፍ ‘ሳሊና-77’፡ ከንብባን ክውንናን ድማ እላቦ።

ዶክቶር ተኸስተ ፍቓዱ

እዛ መጽሓፍ፡ ነቲ ቅድሚ ሕጂ ብምልኣት ዘይተጻሕፈሉ፡ ታሪኻዊ ፍጻሜ ‘ሳሊና-77’ ኣልዒላ፡ ንምእማን ዘጸግም ቈራጽነት ዝተፈጸመሉ ኣገራሚ ፍጻሜታትን ምረት ውግእ ‘ሳሊና-77ን’ እተዘንቱ መጽሓፍ’ያ። ደራሲ ናይ ውልቁን ናይ ብጾቱን ውዕሎ ኣወሃሂዱ፡ ብልክዕነት ንምጽዋይ ዘካየዶ ጻዕሪ ዝንኣድ’ዩ። እዛ መጽሓፍ፡ ንተመራመርትን ጽሓፍትን መወከሲ ክትከውን’ያ።

ጋዜጠኛን ጸሓፊ ታሪኽን ሰለሙን በርሀ

[Meleket]

ተወሳኺ ምስክርነት ገለ ኣብ ገበር መጸሓፍ “ሳሊና 77” ዝረኸብናዮ ርእይቶታት ደቂ እታ ለዋህን ብርኽቲን ኣደ፡ “ኤርትራና” ኢዩ።

እዛ መጽሓፍ፡ ተጋዳላይ ኣብ ውግእ ሳሊና ዘሕለፎ መስገደልን ዝኸፈሎ መስዋእትን እትገልጽ ታሪኻዊት መጽሓፍ’ያ። ኣብ ሓቀኛ ታሪኽ ተሞርኮሰ ጽሑፍ ንምድላው፡ ተወፋይነትን ጥንቃቐን ዝሓትት ስራሕ’ዩ። እቶም ነዚ ጅግንነት ዝፈጸሙ ኣርካናት ገድሊ ብሂወት ስለ ዘየሎዉን ዝርካቦም ህሉዋት ተጋደልቲ ከኣ፡ ምስ ግዜ ምንዋሕ፡ ዝህሎውም ተዘክሮ ስለ ዝሃስስን፡ ነዚ ታሪኻዊ ውዕሎ ጀጋኑ ንምዝንታው ዝኸበደ ይገብሮ። ደራሲ ዝወሰዶ ተባዕ ተበግሶን ዘካየዶ ጻዕርን የመስግን።

ብርሃነ ገብረትንሳኤ (ሚኒስትሪ ጥዕና)

ደራሲ ነዞም ብኣካል ዝተሳተፎም ውዕሎ ‘ሳሊና’፡ ኩሉ ህዋሳቱ ኣሳቲፉን ዝኾነ መመላኽዒ ቀመም ከይሓወሰን፡ ህያው (organic) ብዝመስል ኣገባብ ኣቕሪብዎ ኣሎ። ብዝወዓለ ዝጽወ ታሪኽ፡ ሳሕቲ ዘጋጥም ስለ ዝኾነ፡ ነዛ መጽሓፍ ተነባቢት ይገብራ። ልዕሊ ዅሉ ንመንእሰያትና፡ “ታሪኽ ኣቦታትኩምን ኣዴታትኩምን እዚ እዩ’ሞ! ሃየ ተሓበኑን ኩርዑን!” ዝብል መልእኽቲ ስለዘሎዋ፡ ኩሉ ከንብባ እላቦ።

ሌ/ኮሎነል ፍስሃየ ኣድሓኖም

ደራሲ፡ ነቲ ክወቕዖ ዝተበገሰሉ ዕላማ፡ ብምልኣት ንኽበጽሖ ሓያል ጻዕሪ ኣፍሲሱ’ዩ። ንውግእ ሳሊና፡ ከም ሓደ ክፋል ናይ ብረታዊ ቓልስና ድማ፡ ጓሕጕሕዎን ንካልኦት ተበግሶ ክወስዱን ኣፍደገ ከፊቱን ኣሎ።

ኢብራሂም መሓመድ ‘ኣኽላ’፡ (ሓላፊ ባህላዊ ጉዳያት ህ.ግ.ደ.ፍ.)

ደቂ ኤርትራን ህድሪ ስዉኣትን እተኽብሩ ዜጋታትና ክትነብዋ ትጽበየኩም ዘላ፡ ብርቂ ታሪካዊትን ገድላዊትን መጸሐፍ ንምርካብ ሃዬ ተቐዳደሙ!

[Roha]

ኣቶ መለኸት ከም ስምካ መለኸት ኴንካ ብዛዕባ ሓደስቲ መጽሓፍቲ ኣብዚ ሌላ ምግባርካ ሰናይ እዩ። ሓደ ካብዞም ብመጽሓፍቲ ፈረንጂ ኣብ ስደት እተመሃርኩ ስለ ዝኾንኩ ፡ ብዛዕባ መጽሓፍቲ ሓበሻ ማለት ትግርኛን ኣምሓርኛን ብዙሕ ዝፈልጦ የብለይን።
ስለዚ ብወገንካ ገለ ግዜ እንተረኸብካ ፡ ዝርዝር "ሊስታ" ናይተን ዝበለጻ እትብለን ዓሰርተ መጽሓፍቲ ትግርኛ በጃኻ እንዶ ጸሓፍ። እንተ ተኻኢሉ ውን ከምኡ ናይ ኣምሓርኛ።
ከምዚ ዶናልድ ትራምፕ ዝኸዶ ዘሎ ጕዕዞ ምሕደራ ፡ ኣነን መሰልተይን ካብዚ ናይ ስራሕ ዓለም ንብዙሕ ኣዋርሕ ምስንባታና ዘይተርፍ እዩ እሞ ፡ ካብ ምስ ቆልዓን ሰበይትን ኣብ ገዛ ተዓጺና ኛኽ እንብል ገለ መሐከሊ እንተኾነና።

[Meleket]

ሓዉና Roha ኣዋድቓ ቃላትካን ሃሳባትካን ንምልከት ቋንቋ ትግርኛካ ኢየን ዚምስክራ። እዚ ምልከት ድማ ሱቕ ኢሉ ዚመጸ ከምዘይኮነ ንግምት። ካብዚኣን መጻሕፍቲ’ስ ብግዲ ንገሊኣተን ቀደም ነቢብካየን ኢኻ። ብዝኾነ ንካልኦት’ዉን እንተሓጊዙ ነፍስወከፍ ኤርትራዊ ኪውንነን ካብ እንብህገን መጻሕፍቲ ትግርኛ ብከፊል እንሆ። እዚ ማለት ግን ብድብድቡ ዚበለጻ ኢየን ንምባል ዘይኰነስ፡ ኣንባቢ ነቢቡ ብትሕዝቶኣን ኪፈርደን ንምባል’ኡ!

1) ኣብ ታሪክ ናይ ፌደሬሽንን ቅድሚ ፈደሬሽንን እትግደስ እንተደኣ ኴንካ፡ ናይ ኣለምሰገድ ተስፋይ መጻሕፍቲ 2-3 አለዋ
2) አብ ታሪክ ግዜ ጥልያንን መኸተ ኤርትራውያንን እተድህብ ናይ ዘምሕረት የውሃንስ 1 መጸሓፍ ኣላ
3) ኣብ ናይ ገድሊ ተሞክሮታት ዘድሃባ “ቅጽታት ተሞክሮ ገድሊ” ዚብላ፡ ናይ ዝተፈላለዩ መድረካት ገድሊ ታሪክ ዝሓቖፋ ኣለዋ፡ እቲ ቅጽታት መጽሓፍ ታሪክ ከባቢ 10ን ልዕሊኡን በጺሑ ከምዚኸውን ንግምት
4) ታሪኽ ሓምድ እድሪስ ዓዋተ - ብሃይለስላሴ ወልዱ
5) ታሪኽ የማነ ባርያ - ብከዋክብቲ ሪምን ኤፍሬም ሃብተጽዮንን
6) ታሪኽ ሳሊና 77 - ብተስፋኣለም ተኪኤ
7) ታሪኽ ማሰን ማሰኛታትን - ብሰለሙን ጸሃየ
8. ታሪክ ስርሒት ኮማንዶ ኣብ ማዕርፎ ነፈርቲ - ብሰለሙን ድራር
9) ልቢወለድ - ማርቆሳይ ወይኒ ምስ ሓምባሻይ - ብኣባ ይስሓቅ ገብረኢየሱስ [ትርጉም መጸሓፍ ግን ድማ መሳጢ ያታዊ ግጥምታትን ወግዕታትን ዘለዎ መጽሓፍ]
10) ምስላን ዝናን ተረትን ናይ ቀዳሞት ብኣቡነ ያዕቆብ ገብረኢየሱስ [ብሃልዮት ማሕበር ኮምቦኒ ንመምሃሪ ቆልዑት ዝተዳለወ ጽውጽዋያት፡ ሕንቅልሕንቅሊተይ፡ ተረት፡ ዝና ወዘተ ]
11) መሰረት ዓሌት ህዝቢ መረብ ምላሽ - ብጆሚትራ ኣባይ
12) ውልቃዊ መጽሓፍ ዝኽሪ ናይ ኣሕመድ ጣህር ባዱሪ
13) ውልቃዊ ናይ ዝኽሪ መጽሓፍ ናይ ተኪኤ በየነ
14) ውልቃዊ ናይ ዝኽሪ መጽሓፍ ዶ/ር ተኸስተ ፈቓዱ “ካብ ናቕፋ ናብ ናቕፋ”ን ካልኦትን
15) ውልቃዊ ናይ ዝኽሪ መጽሓፍ ብፍላይ ንታሪክ ህዝባዊ ሃይልታት ዚሓቖፈ ሰውራ ኤርትራ ብ አልአሚን መሓመድ ስዒድ
16) ውልቃዊ ናይ ዝኽሪ መጽሓፍ ብፍላይ ንታሪክ ጀብሃ ዚሓቖፈ “ሓላዉ እታ ወርቃዊት ገረብ” ብ ዳንኤል ሰመረ ተስፋይ
17) ኣረኣእያ ተጋሩ ንምፍላጥ ትደሊ እንተኴይንካ ድማ ናይ መምህር ገብረኪዳን ደስታ “እምቢታ ኣንጻር ወረርቲ”
18) ብዛዕባ ታሪክ ቀዳማይ ወያኔን ጎረባብትና ንምፍላጥ ገረብ ዓረና ወያኔ ትግራይ ብካሳ ሃይለማርያም ረዳ ወዘተ

ናይ ኣምሓርኛ መጻሕፍቲ ታሪኽን ልብወለድን

1) ናይ ተስፋዬ ገብረኣብ መጸሓፍቲ ብምሉአቶም
2) የኤርትራ ጉዳይ ዘውዴ ረታ
3) ፍቅር እስከ መቃብር - ሃዲስ ኣለማየሁ
4) ኦሮማይ - በኣሉ ግርማ
5) መጸሓፍቲ ታሪኽ ናይ ተኽለጻድቅ መኩርያ
6) የታንጉት ምስጢር - ብርሃኑ ዘርይሁን
7) ዳግማዊ አጤ ምኒልክ በኣፈወርቅ ገብረኢየሱስ
8. ሰመመን - ሲሳይ ንጉሱ
9) ብርቅርቅታ፡ ኣልወለድም፡ ካድማስ ባሻገር፡ ፍንጭ፡ ሳቤላ ወዘተ ልብ ወለዳዊ መጻሕፍቲ
10) መጻሕፍቲ ማሞ ውድነህ ብሓፈሻ
11) መጻሕፍቲ ጳውሎስ ኞኞ ብሓፈሻ ወዘተ

ካልኦት ኣሕዋት ድማ ዝጎደለ ይመልኡሉ፡ ንስኻዉን ገለ ኣብ ኣእምሮኻ ዚመጸ ቀደም ዝነበብካየን መጻሕፍቲ እንተልዬን ሃየ ሓብረና። በዚኣንን መሰልተንን እናተዘናጋዕና ሙያዊ ጽሑፋት ምንባብና’ዉን ደው ኣይነብሎ ደኣ!

መንቀሊ ኣርእስትና ዝኰነት መጸሓፍ ሳሊና 77 ንምርካብ ንደራሲኣ በዙይ ኣድራሻኡ ghermalemt@gmail.com ምውካስ ይከኣል ኢዩ። ካልኦት ናይ ትግርኛ ክንነበን ዝግባእ እትብለን መጸሓፍቲ እዉን ሓብረና ክትብልዎ እዉን ትኽእሉ ኢኹም፡ ከምቲ ገሊኣቶም ዝብልዎ መምህር’ዉን ኢዩ መስለና!

ኣቶ መለኸት ከም ስምካ መለኸት ኴንካ ብዛዕባ ሓደስቲ መጽሓፍቲ ኣብዚ ሌላ ምግባርካ ሰናይ እዩ። ሓደ ካብዞም ብመጽሓፍቲ ፈረንጂ ኣብ ስደት እተመሃርኩ ስለ ዝኾንኩ ፡ ብዛዕባ መጽሓፍቲ ሓበሻ ማለት ትግርኛን ኣምሓርኛን ብዙሕ ዝፈልጦ የብለይን።
ስለዚ ብወገንካ ገለ ግዜ እንተረኸብካ ፡ ዝርዝር "ሊስታ" ናይተን ዝበለጻ እትብለን ዓሰርተ መጽሓፍቲ ትግርኛ በጃኻ እንዶ ጸሓፍ። እንተ ተኻኢሉ ውን ከምኡ ናይ ኣምሓርኛ።
ከምዚ ዶናልድ ትራምፕ ዝኸዶ ዘሎ ጕዕዞ ምሕደራ ፡ ኣነን መሰልተይን ካብዚ ናይ ስራሕ ዓለም ንብዙሕ ኣዋርሕ ምስንባታና ዘይተርፍ እዩ እሞ ፡ ካብ ምስ ቆልዓን ሰበይትን ኣብ ገዛ ተዓጺና ኛኽ እንብል ገለ መሐከሊ እንተኾነና።

[Roha]

ሰላም ዝኸበርካ መለኸት ፡ ነቲ ዘቕረብኵዎ ሕቶን ልመናን ፡ ብዝቐልጠፈን ብውሕሉል ኣገባብን ኣስፍሕ ኣቢልካ ምላሽ ስለ ዚሃብካኒ ፡ ዝለዓለ ክብርን ምስጋናይን ይብጻሕካ።
ክብ ክብል ከምዝበልኵዎ ፡ ኣብ መጽሓፍቲ ቋንቋታት ግእዝ ፡ ብፍላይ ብትግርኛ ብዙሕ ኣንባቢ ኣይኮንኩን። እዚ ማለት ከም ድላየይ መሪጸ ክረክብ ኣይከኣልኩን። ከምቲ ዝግበኣኒ ክረክብ ዝጸዓርኩስ ኣይመስለንን። እቲ ዝርካቡ ውን ዝበዝሐ ብሻራነት እተጸልወ ስለ ዝኾነ ፡ ሓቅነቱ ንምርግጋጽ የጸግመኒ እዩ።
እዚ ማለት ግን ኣብ ገለ ገለ ውሕድ ይበል እምበር ፡ ኣዝዩ ዝደነቕ ስራሕ ውን ይርከብ እዩ። ገለ ካብዚ ኣብ ዝርዝርካ ኣስፊርካዮም ኣለኻ። ዝበዝሐ ግን ስለ ዘየምበብኵዎ ፡ እናኣለሽኩ ክነቦ ክፍትን እየ። እዚ ዘቕረብካዮ ሊስታ ጽቡቕ መእተዊ ክኾነኒ ተስፋ እገብር።
ካብዘን ዚዘርዘርካየን ርብዒ ውን ኣይነበብኵዎንን። ካብዚኤን ናይ ኣቶ ሰሎሞን ጽሃየ ፣ ኣባ ይስሓቅ ገብረኢየሱስ ፣ ጆሚትራ ኣባይ ከምኡ ውን ሓንቲ መጽሓፍ ናይ ሰሎሙን ድራር ኣንቢበየን እየ። ስለዚ ዝተርፈኒ ኣዝዩ ብዙሕ ምዃኑ ይኣምን እየ።
ካብቲ ናይ ኣምሓርኛ ግን ዳርጋ ፍርቂ ካብቲ ሊስታ ዘለዉ ደረስቲ ፡ ሓሓንቲ መጽሓፍሲ ነቢበሎም እየ።

ንስኻ እኳ ኣንቢብካዮ ትኸውን ኢኻ ፡ ግና ካብ በልካ ፥
፩ ገርግስ ፥ ጕዕዞ ሓምሳ ዓመት ህይወት ንምንዳይ ፡ ብ ዓብደልቃድር ኣሕመድ
፪ ሕርሻ እንስሳ ፡ ጆርጅ ኦርወል ፡ ትርጕም ብ ተኪአ ተስፋይ
፫ ጕዕዞ ፖርቱጋላውያን ናብ ምድረ ሓበሻ ፡ ብ ካስታንሆሰ ፡ ትርጕም ምስግና ዘካርያስ
፬ ደሃይ ባህሊ ፡ ብ ኣስረስ ተሰማ

ካብ ኣምሓርኛ ፡
፩ ፖርቱጌዞቹ ኢትዮጵያን እንዴት እንዳገኝዋት ፡ ትርጕም ግርማ በሻህ (የመጽሓፉ ርዕስ የተሳሳተ ሊሆን ይችላል)፡
፪ መቅደላ የቴዎድሮስ ዕጣ ፡ በ ሔንሪ ሞርተን ስታንሊ
፫ የታሕሳሱ ግርግር ፡ ???

[Meleket]

ክቡር ሓዉ Roha ጽቡቓት መጸሓፍቲ ሓቢርካና ኣሎኻ። ከርተት ናይ ገርግስ ብአገላልጻ ኣብደልቃድር ኣመና መሳጢ ዛንታ ነቢሩ። ተክኣ ተስፋይ ግሩም መዝገበቃላት ትግርኛ ዘዳለወልና ክቡር ኣቦ ኢዩ። ኣስረስ ተሰማዉን ሓንቲ ግጥማዊት መጸሓፍ ርኢናሎም ነቢርና። ንገሊኣተን ጽሑፋት ሃሰስ ቢልና ክንነበን ክፍትን ኢየ።

ንሕጂ እስከ ነዚ ብርቂ ጸሓፊ ንምትብባዕ፡ ብሽሙ እንኮ’ሳዕ ሓንቲ ግጥሚ ኪንገብረሉ። ንወዲ ሰብ እንተሃብካዮ ናቱ፡ ኣቦይ እዝጊ ከምኡ ኢዩ ዚፈቱ ኢዮም ዚብሉ ለባማት።

እወ ግርማ

እወ ግርማ ግርማኣለም፡
ዝወዓለ ኣብ ጥምጥም፡
ኣብ ሳሊና ኣብ’ቲ ህጁም!

እወ ግርማ ግርማኣለም፡
ሽም ስውኣቱ ዘቕድም፡
መብጽዓኡ ዘይጠልም።

ዝኽሪ ህልዋት ብጾቱ በራቢሩ፡
መዝገብ ውዕሎታቱ ፈሓሒሩ፡
ምስጢራዊ ሰነዳት’ዉን መራሚሩ፡
ታሪኽ ሳሊና ደብቲሩ፡*
ውዕሎ ስውኣቱ ዘርዚሩ፡
“ወዲ ዕንጨይቲ” ግሩም ግብሩ፡
ወዲ ባሻይ ኣመስኪሩ፡
ነቲ ታሪኽ ጠማሚሩ፡
ሂቡና’ሎ፡ ትንዋሕ ዕምሩ!

ኤርትራዊ ዓቢ ንኡስ፡
ብሃገርካ እትግደስ፡
ስውኣትካ እትውድስ፡
መቓቐልቲ እትደቑስ፡
ታሪኽ ሓበን እስከ ተቋደስ።

እወ ግርማ ጽኑዕ ደጎል፡
እወ ግርማ ኳዕናን ደግለል፡
ከም ናይ ሳሊና ህያው ታሪኽ፡
ናይ ናቕፋ’ውን እንክት ትርኽ፡
ንኣምሰሉታት እተሕንኽ።

ናይ’ቲ ናቕፋ ናይ ሰዓቱ ኩነታቱ፡
ኤርትራና ትጽበ’ላ ንውዕሎኻ ከተዘንቱ፡
እቶም ሰብ መልሓስ ዚዉህትቱ፡
‘ቦተሊካ’ ዚዉስልቱ፡
እቲ ትዕቢቶም ኴይኑ ከንቱ፡
ናብ ሕፍረቶም ኪስክተቱ፡
ናብ በዓቶም ኪኽተቱ።

“ግርማ ሳሊና ኴንኻ ወርቂ፡
ግርማ ናቕፋ ኴንኻ ብርቂ፡
ሽም ስዉኣት ወራራቒ፡
ዝወጻእኻ ካብ’ቲ ጭንቂ፡
ምስ ገለጽኻ ነቲ ሓቂ፡
ዜዘንትዉ ታሪኽ ስርቂ፡
ውዕሎ ስውእ ዜቋስሉ ፍርቂ ፍርቂ፡
ከምዝሃረሞም ብርቱዕ በርቂ፡
ቀዘዝ ኪብሉ ክንርኢ ድንቂ፡

በቲ ማሕታ ናይ ብርዕኻ ኪዕነዱ፡
ዓቕራዉ ኴይንካ ኣይግዳዱ፡ **
ሓንቲ ቃሉ ሓንቲ ፍርዱ፡
ወትሩ ድልዊ ንሃገሩ ነታ ዓዱ፡
ብርቱዕ ድምጽኻ ኣንጎድጕዱ፡
ንመቓቐልቲ ጎማሚዱ፡
ኣዬድፈረን ነታ ዕርዱ።”

ቢልና ክንጽሕፍ እቶም ደቕኻ፡
ምስ ኣሕዋትካ ምስ ኣሓትኻ፡
ኣሎናልኻ ኣብ ጐድንኻ፡
ስክፍ እኳ ኣይበልካ።
ሓዉ ጀጋኑ፡ ወዲ ጅግና፡ ኣቦ ጀጋኑ እንደኣልካ።
......................
ግእዝ
*ደብተረ- ጸሓፈ
**ዐቈረ - ኣከበ፡ ኣዋህለለ፡ ገቲኡ ኅዝ፡ ዘጊቡ ኅዘ፡

[Meleket]

ንጀጋኑ ክንገጥም ባህ ኢዩ ዝብለና’ሞ ምስትምቓር ናባኹም ቢልና ኣሎና፡ ንሕና ኤርትራዉያን ደያኑ ማእከልን መስመርን ብኤርትራዊ ጭዉነት ሓበንን ፍናንን።

.....

ንሕጂ እስከ ነዚ ብርቂ ጸሓፊ ንምትብባዕ፡ ብሽሙ እንኮ’ሳዕ ሓንቲ ግጥሚ ኪንገብረሉ። ንወዲ ሰብ እንተሃብካዮ ናቱ፡ ኣቦይ እዝጊ ከምኡ ኢዩ ዚፈቱ ኢዮም ዚብሉ ለባማት።

እወ ግርማ

እወ ግርማ ግርማኣለም፡
ዝወዓለ ኣብ ጥምጥም፡
ኣብ ሳሊና ኣብ’ቲ ህጁም!

እወ ግርማ ግርማኣለም፡
ሽም ስውኣቱ ዘቕድም፡
መብጽዓኡ ዘይጠልም።

ዝኽሪ ህልዋት ብጾቱ በራቢሩ፡
መዝገብ ውዕሎታቱ ፈሓሒሩ፡
ምስጢራዊ ሰነዳት’ዉን መራሚሩ፡
ታሪኽ ሳሊና ደብቲሩ፡*
ውዕሎ ስውኣቱ ዘርዚሩ፡
“ወዲ ዕንጨይቲ” ግሩም ግብሩ፡
ወዲ ባሻይ ኣመስኪሩ፡
ነቲ ታሪኽ ጠማሚሩ፡
ሂቡና’ሎ፡ ትንዋሕ ዕምሩ!

ኤርትራዊ ዓቢ ንኡስ፡
ብሃገርካ እትግደስ፡
ስውኣትካ እትውድስ፡
መቓቐልቲ እትደቑስ፡
ታሪኽ ሓበን እስከ ተቋደስ።

እወ ግርማ ጽኑዕ ደጎል፡
እወ ግርማ ኳዕናን ደግለል፡
ከም ናይ ሳሊና ህያው ታሪኽ፡
ናይ ናቕፋ’ውን እንክት ትርኽ፡
ንኣምሰሉታት እተሕንኽ።

ናይ’ቲ ናቕፋ ናይ ሰዓቱ ኩነታቱ፡
ኤርትራና ትጽበ’ላ ንውዕሎኻ ከተዘንቱ፡
እቶም ሰብ መልሓስ ዚዉህትቱ፡
‘ቦተሊካ’ ዚዉስልቱ፡
እቲ ትዕቢቶም ኴይኑ ከንቱ፡
ናብ ሕፍረቶም ኪስክተቱ፡
ናብ በዓቶም ኪኽተቱ።

“ግርማ ሳሊና ኴንኻ ወርቂ፡
ግርማ ናቕፋ ኴንኻ ብርቂ፡
ሽም ስዉኣት ወራራቒ፡
ዝወጻእኻ ካብ’ቲ ጭንቂ፡
ምስ ገለጽኻ ነቲ ሓቂ፡
ዜዘንትዉ ታሪኽ ስርቂ፡
ውዕሎ ስውእ ዜቋስሉ ፍርቂ ፍርቂ፡
ከምዝሃረሞም ብርቱዕ በርቂ፡
ቀዘዝ ኪብሉ ክንርኢ ድንቂ፡

በቲ ማሕታ ናይ ብርዕኻ ኪዕነዱ፡
ዓቕራዉ ኴይንካ ኣይግዳዱ፡ **
ሓንቲ ቃሉ ሓንቲ ፍርዱ፡
ወትሩ ድልዊ ንሃገሩ ነታ ዓዱ፡
ብርቱዕ ድምጽኻ ኣንጎድጕዱ፡
ንመቓቐልቲ ጎማሚዱ፡
ኣዬድፈረን ነታ ዕርዱ።”

ቢልና ክንጽሕፍ እቶም ደቕኻ፡
ምስ ኣሕዋትካ ምስ ኣሓትኻ፡
ኣሎናልኻ ኣብ ጐድንኻ፡
ስክፍ እኳ ኣይበልካ።
ሓዉ ጀጋኑ፡ ወዲ ጅግና፡ ኣቦ ጀጋኑ እንደኣልካ።
......................
ግእዝ
*ደብተረ- ጸሓፈ
**ዐቈረ - ኣከበ፡ ኣዋህለለ፡ ገቲኡ ኅዝ፡ ዘጊቡ ኅዘ፡

[Meleket]

‘ሳሊና-77’ ብርቂ ኤርትራዊት ታሪኻዊትን ገድላዊትን መጸሓፍ፡ ብግርማኣለም ተኪኤ

ኣብ ኤርትራ ሓንቲ ‘ሳሊና-77’ ዘርእስታ ሓዳስ መጸሓፍ ብኣሕተምቲ ሕድሪ ተሓቲማስ ኣብ መላእ ዓለምና ናብ ዘለዉ ኤርትራዉያንን ፈተውቲ ቃልሲ ህዝቢ ኤርትራን ትዝርጋሕ ኣላ። ታሪኽ ስርሒት ሳሊና ናይ 77 እትገልጽ፡ ብኣካል ኣብቲ ስርሒት ዝተሳተፈ ሓደ ተጋዳላይ ግርማኣለም ተኪኤ ዚበሃል ዜጋ ዝተጸሕፈት ኢያ። ኣብ ገበር ናይ’ታ መጽሓፍ፡ ካብ ተጋደልቲ ብጾቱ ዚተዋህቦ ነዘን ሓነጽቲ ርእይቶታት ነቢብና። ብሓፈሻ “ግሩም ስራሕ!”፣ “ኣገናዕ” “ቀጽሎ” ኢዮም ዚብልዎ ዘለዉ ብጾቱ። ገለ ካብ ርእይቶታቶም እነሆ

መጽሓፍ ‘ሳሊና-77’፡ ኣርብዓ ዓመታት ምስ ሓለፈ፡ ነቲ ተጋዳላይ ስለ’ዛ መሬት ክብል፡ ዝኸፈሎ ረዚን መስዋእትን ዘርኣዮ ጅግንነትን፡ ንመንእሰይ ወለዶ ዓቢ ትምህርቲ ተቕስም’ያ። ደራሲ ነዛ መጽሓፍ፡ ናይ ውድብ ከምኡ ናይ ጸላኢ ምስጢራዊ ሰነዳት ገናጺሉ ብምጽሓፉ ተኣማንነት፡ ዋዛ ብዝተሓወሶ ኣገባብ ብምጥቃሙ ድማ፡ ተነባቢት ይገብራ። ስለ’ቲ ኣበርክትኡ እምጕሶ፡ ናብ ካልእ ክሰግር ድማ፡ እላቦን ዓወት እምነየሉን።

ብሪጋዴር ጀነራል ተኪኤ ርእሶም 'ብላታ'

ስርሒት ‘ሳሊና-77’ ሓንቲ ካብቶም ፍሉያት ቅያታት ኣብ ቃልሲ ህዝቢ ኤርትራ ኢያ። ኣብ’ቲ ሰብ ዝበልዕ ሲኦል ሓዊ፡ ብኣካል ውዒልካ፡ ብኣጋጣሚ ብህይወት ተሪፍካ፡ ቃልሲ ቀጺልካን ናጽነት ከኣ ኣስተማቒርካን። ንውዕሎ ሳሊና ብጽሑፍ ብምቕራብካ፡ ንህሉዋትን ስዉኣትን ዓቢ ውዕለት ኢዩ። ብታሪኽ ሃገሩ ዝግደስ ኩሉ ኤርትራዊ፡ ንመጽሓፍ ‘ሳሊና-77’፡ ከንብባን ክውንናን ድማ እላቦ።

ዶክቶር ተኸስተ ፍቓዱ

እዛ መጽሓፍ፡ ነቲ ቅድሚ ሕጂ ብምልኣት ዘይተጻሕፈሉ፡ ታሪኻዊ ፍጻሜ ‘ሳሊና-77’ ኣልዒላ፡ ንምእማን ዘጸግም ቈራጽነት ዝተፈጸመሉ ኣገራሚ ፍጻሜታትን ምረት ውግእ ‘ሳሊና-77ን’ እተዘንቱ መጽሓፍ’ያ። ደራሲ ናይ ውልቁን ናይ ብጾቱን ውዕሎ ኣወሃሂዱ፡ ብልክዕነት ንምጽዋይ ዘካየዶ ጻዕሪ ዝንኣድ’ዩ። እዛ መጽሓፍ፡ ንተመራመርትን ጽሓፍትን መወከሲ ክትከውን’ያ።

ጋዜጠኛን ጸሓፊ ታሪኽን ሰለሙን በርሀ