በስመ አብ ወወልድ ወመንፈስ ቅዱስ አሐዱ አምላክ!
‘ሓዋርያ ሰላም ዘምድረ አግዓዚ፡ ኣቡነ ሰላማ ከሣቴ ብርሃን’
‘ሰላማ’፦ መራሒ ሰላም፡ ሰባኺ ፍቅርን ምሕረትን ማለት እዩ። ‘ከሣቴ ብርሃን’ ድማ ካብ ጸልማት ናብ ብርሃን፡ ካብ ኃጢኣት ናብ ጽድቂ፡ ካብ መዓት ናብ ምሕረት ዝመልስ፣ ብርሃን ዓለም ጐይታናን መድኃኒናን ኢየሱስ ክርስቶስ ካብ ሰማየ ሰማያት ወሪዱ ካብ ቅድስት ድንግል ማርያም ተወሊዱ፡ ዘለዓለማዊ ሕይወት ወንጌለ መንግሥት ምሂሩ፡ ተሰቂሉ፡ ሞይቱ፡ ተቐቢሩ፡ ተንሢኡ፡ ነቲ ብዲያብሎስ ጸልሚቱ ዝነበረ ዓለም ብብርሃነ መስቀሉ ከምዘብርሃልና እናመሃረ ልቢ ምእመናን ዘብርህ ማለት እዩ።
በዚ ኸኣ ፍሬምናጦስ፡ በቶም ኣብቲ ጊዜ’ቲ ዝነበሩ ሕዝቢ ‘ኣባ ሰለማ ከሣቴ ብርሃን’ ዝብል ቅጽል ስም ተዋህበ። ሊቅ ቅዱስ ያሬድ’ውን ኣብ ድርሰቱ ፡- “ንዜንወክሙ ዜና ሠናየ ዘሰማዕነ ወዘርኢነ ወዘነገሩነ አበዊነ ጰጳሳት ቀሳውስት ወዲያቆናት ወኵሎሙ መሃይምናን ብፁዕ ውእቱ ኣባ ሰላማ ከሠተ ለነ ብርሃነ ዜናሁ ለመድኃኒነ ዝንቱ ብእሲ መምህርነ ዘተፈነወ ውስተ ምድርነ ይክሥት ብርሃነ” ኢሉ ዘሚርሉ ኣሎ። እዚ ማለት ‘ኣበው ጳጳሳትን ካህናትን ዲያቆናትን ኵሎም ምእመናንን ዝነገሩና ከምኡ’ውን ዝሰማዕናዮን ዝረኣናዮን ጥዑም ዜና ነበሥረኩም። ኣባ ሰላማ ብርሃን ብሥራት መድኃኒና ነገረና፡ ብትምህርቱ ከብርሃልና ናብ ምድርና ዝተላእከ መምህርና እዚ እዩ።’
ኣባ ሰላማ ከሣቴ ብርሃን፡ ብርሃነ ወንጌል ካብ ዘብርሃለን ቦታታት ሓንቲ ምድረ ዛግር እያ። “ወእምድኅረዝ ቦአ ሀገረ ሐማሴን፡ ወባረከ ምድሮሙ ወወሀባ ለታቦተ ቅዱስ ሚካኤል ዘዛግር ፩ደ መስቀለ ወ፩ደ ኵስኵስተ ለተሐፅቦ እድ፡ ወ፩ደ ጽንሐሐ ወአልባሰ ክብር ወሀለወ እስከ ይእዜ።/ ድኅርዚ ሐማሴን አትዩ ምድሮም ባረኸሎም። ንታቦት ቅዱስ ሚካኤል ዛግር ሓደ መስቀል፡ ሓደ ንዋየ ቅድሳት መሕፀቢ ኢድ ምስ ሓደ ጽንሓሕን ኣልባሰ ተክህኖን ሃበ። እዚ ኸኣ ክሳዕ ሎሚ ኣሎ።”
ብ330 ዓ.ም. ዝመጽአ ንዋየ ቅድሳት ናይ ኣቡነ ሰላም ከሣቴ ብርሃን ኣብ ቅድስት ቤተ ክርስቲያን ደብረ መድኃኒት ኣቡነ ሰላም ከሣቴ ብርሃን ዛግር ይርከብ። እታ ኣብ ሃገርና ኤርትራ ከም ኣርማ (ማኅተም) ናይ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ሃይማኖት እተገልግል ዘላ መስቀል ናይ ኣቡነ ሰላማ ከሣቴ ብርሃን ኣብ ዛግር እትርከብ እያ። ካልእ’ውን ኣብ ውሽጢ ቀጽሪ ቤተ ክርስቲያን ዛግር ዝርከብ እምኒ(ሓወልቲ) ብተፈጥሮ ዝተፈላለየ ትእምርቲ ዘለዎ እዩ።
በዚ መሠረት ዛግር ኣባ ሰላማ ዝረገጻ ዓዲ ብምዃና፡ ዓመት መጸ (26 ሐምሌ) ብፁዓን ጳጳሳትን መምህራን ሊቃውንትን ውሉደ ክህነትን ምእመናንን ምእመናትን ኣብ ዝተረኽብሉ፡ ካብ ዋዜማ ጀሚሩ ስብሐተ ማኅሌትን ሰዓታት ጸሎትን ዑደተ ታቦትን ስብከተ ወንጌልን . . . ብመንፈሳዊ ድምቀት ይኽበር።
ኣባ ሰላማ ከሣቴ ብርሃን፡ ስለቲ ተጋድሎኡን ኣገልግሎቱን ካብ እግዚአብሔር ቃል ኪዳን ተቐቢሉ እዩ። ጐይታናን ኣምላኽናን መድኃኒነን ኢየሱስ ክርስቶስ ተገሊጹ፦ “ዝኽርኻ ዝገበረ፡ ስምካ ዝጸውዐ፡ መጽሓፍ ገድልኻን ተኣምርካን ዝጸሓፈ፡ ዘንበበን ዝሰምዐን ከምኡ’ውን ምእንቲ ስምካ ቤተ ክርስቲያንካ ዝሓነፀ፡ ጋሻ ስደተኛ ዝተቐበለ፡ ንዕሩቕ ዝኸደነ፡ ንሕሙም ዝበጽሐ፡ ኅዙን ዝናዘዘን ዘጸናንዐን፡ ዕጣን፡ ዘይትን ሽምዓን ዝሃበ. . . ክምሕረልካ እየ።” ኢልዎ ናብ ሰማያት ዓረገ።
ብድኅርዚ ቅዱስ ኣቡነ ሰላማ ከሣቴ ብርሃን፡ ንሾብዓተ መዓልቲ ሓሚሙ ኣብ 26 ሓምሌ 380 ዓ.ም. ብሰላም ዓረፈ። ቅዱሳን መላእኽቲ ብምስጋናን ማኅሌትን ተቐቢሎም ናብ ዕረፍቲ ነፍሲ ዝርከበላ ተድላ ነፍሲ ዝፍጸመላ ገነት ኣብጽሕዎ።
ጸሎቱን በረኸቱን ምሕረት ኣምላኹን ምስ ኵልና ውሉደ ጥምቀት ይኹን! ኣሜን!
ወስብሐት ለእግዚአብሔር!