-
Halafi Mengedi
- Senior Member+
- Posts: 47504
- Joined: 30 May 2010, 23:04
Re: LIBI TIGRAY 1997-2018 VS 2019
Thank you woyenti Tigray that is exactly where we want them to be just drawing and pasting across 7K miles from our shore. Entay Emo Hasabs Neyru Gidas Edin Egrin Do Haxirun???
Re: LIBI TIGRAY 1997-2018 VS 2019
ልቢ ትግራይ ትኽ እንተበለት ልክዕ ከም ማዕጺድ እዩ። ስለዚ እቲ ክፉእ ተግባራት መራሕቲ ወያንን ህዝቢ ትግራይን ኣብ ልዕሊ ህዝቢ ኤርትራ ዘበናት ዝቑጸረ እኳ እንተኾነ ከም ታሪኽ ጥራይ ንፈልጦ ክፍኣት ተጋሩ ሎሚ ኣብ 21 ክፍለ-ዘመን ነቲ ቅድሚ 100 ዓመታት ነቦታትና ዘጋጠሞም ናይ ምትላል ዝልማዳ መልሓስ ተጋሩ ሎሚ ኣብ 21 ክፍለ-ዘመን ኣባና ክደግምዎ ብዙሕ ጽጹይን ዘይጹጹይን ኤርትራውያን ኢና ዝብሉ ከዳዓት ብገበን ክሳብ ብሂወት ዝሕተቱ ግን ካኣ ትግራውነቶም ዝኣምኑ ንኤርትራን ህዝቢ ኤርትራን ዘይውክሉ ኣብ መቐለ ኣኪቦም ኣንጻር ሰላምን ተኹታዂ ንኲናት ዝዕድም ባጨ ዘርባ ብተደጋጋሚ ክስራሕ ጸኒሑን ኣሎን። እዚ ከምዚ ዝመሰለ ተግባራት መሰረቱ ሓደ ካብቲ ኣብ ሞንጎ ኤርትራን ኢትዮጲያን ካብ ኲናትን ንኲናት ዝዕድሙ ኣሰራርሓታትን ብክልቲኤን ሃገራት ከይስራሕ ደው ክብል በንጻሩ ግን ክታሓጋገዛ ዝብል ዝፈረማሉ ዝጥሕስ ሕጊ እዩ።
ናይ'ዚ ብቐንዱ ተሓታቲ ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጲያ እዩ። መኽንያቱ ክልል ትግራይ ኣካል ኢትዮጲያ ስለ ዝኾነት ከም ኩለን ክልላት እውን ብናይ ፈደራል መንግስቲ ኢትዮጲያ ምስ ኤርትራ ዝተሰማመዐሎም ስምምዓት ተቐይዳ ክትኸይድ ከገድዳ ዓቕምን ክእለትን ስለ ዘለዎ። ስቕታ ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጲያ ግን ብቐንዱ ምጥሓስ ካብቶም ኣብ ኣስመራን ጅዳን ዝተፈረሙ ሸውዓተ(7) ነጥብታት እዩ። ስለዚ ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጲያ ንዝተሰማመዖ ስምማዓት ከተግብር ግዴታ ሓላፍነት ኣለዎ, ከተግብሮም ድማ ንጽውዕ።
ካልእ ትሕዝቶ ናይዚ ኣብ መቐለ ዝተገብረ ብህዝቢ ትግራይን ሸፋቱ መሪሒነቱን ብቐንዱ ንገለ ፎኮስትን ቀለልትን ርእሲ ብቐሊል ዝደናገሩ ንምርካብ ዝግበር ዘሎ ናይ ዓቕሊ ጽበት ኣካይዳ እዩ። ስለዚ ኒሕና ኤርትራውያን ዝዕረን ዝማሓየሽን ንመቀራረቢ ዝኸውን ምስ ህዝቢ ትግራይ የብልናን። ኒሕና ሃገር ኢና ናይ ገዛእ ርእስና ውሽጣዊ ፖሊሲ ኣሰራርሓ ክንጥቀም ሕርያና ካብ ማንም ፍቓድ ዘይንሓተሉን ንኻልኦት ጎሮራብትና ከነሕጉስ ክንብል ዝቕየር ኣብ ጉዳይና ባዕልና ብባዕልና ንጉዳይና ክንዛራረበሉን ምስ ህዝብና ዝሳነ ፖሊሲ ክንሕንጽጽ እንበር ንህዝቢ ትግራይ ኣብ ግምት ዘእተወ ፖሊሲ ክንሰርሕ ኣይንኽእልን። ብመሰረቱ ትግራይ ኣካል ኢትዮጲያ ኮይና ንዓና ድማ ንኢትዮጲያ ወኪላ መዳውብትና ጎሮቤትና በንጻሩ ናይ ዘበናት ደመኛታትና እንበር የሕዋትና ኮይኖም ኣይፈልጡን።
ኣብ ታሪኽ ንዘመናት ተራእዩ ዘይፈልጥ ተሰሚዑ እውን ዘይፈልጥ ኣብ ሰሜንን ደቡብን ዘለው ተጋሩ ዝባሃል ብቐንዱ ንሓደ ብናይ ንቡር ኣታሓሳስባን ሚዛንን ዝሰርሕ ሰብ ከምዚ ዝመሰለ ኣዛራርባ ባጫን ንዕቀትን ህዝቢ ኤርትራ ጥራይ እዩ። ስለዚ ተግባራት መራሕቲ ክልል ትግራይን ህዝቢ ትግራይን ንዓና ንህዝቢ ኤርትራ ክሕርነና ይግባእ። ስለዚ ምስ ተጋሩ ካብ ጥንቲ ጥቅምቲ ንድሕሪት ሚእቲ(100) ዓመታት ተመሊስና እንተ ፈትሽናዮ መበገሲ ዘይብሉ ይንዕቁና እዮም ብምባልን ካብ ዘለዎም ድኽነትን ጥሜትን ንሃብትን ጸጋታትን ኤርትራውያን መረብ ሰጊሮም ይወሩን ይዘምቱን ምስ ኤርትራውያን ኣብ ደማዊ ኲናት ይጽመዱ ከም ዝነበሩ መዛግብቲ ሰነዳት ኣፋዊ ዛንታታትን ዕላላትን ካብ ሰብ ናይ ጸጋ ዕድመ ኣብ ዝተፈላለዩ እዋናት ተነጊሩናን ሰሚዕናን ኢና። ስለዚ ንጥፋኣትና ዝሰርሕ ህዝቢ ርሑቑ ከይከድና መሪሒነት ወያኒ ክልል ህዝቢ ትግራይን ዘይወግሕ መሲልወን ኣብ ቦኽራ ይሓርኣ ከም ዝባሃል ያኢ ኣብ ስልጣን ዝነብራ መሲልወን ንጸጋታት ኢትዮጲያን ብዝሒ ህዝቢ ኢትዮጲያን ንሓገዝ ማሕበረሰብ ዓለምን ተኣማሚነን ንምጥፋእና ብኲናት ስለስተ ግዜ ፈቲነን ብወተሃደራዊ ሓይሊ ክዕወታ ከም ዘይክእላ ምስ ቀበጻ ናብ መጋባኣያ ቤት-ፍርዲ ዓለም ስምምዕ ኣልጀርስ ኣብ ሴድያ ኮፍ ኢልካ ከም ዝፍታሕ ዝኣመነት ማለሊት ድሕሪ ስምምዕ ኣልጀርስ ውሳነ ኮሚሽን ዶብ ኤርትራን ኢትዮጲያን ዘብሃረራ ንዝተዋህበካ ውሳነ ኣሜን ኢልካ ኣብ ክንዲ ምቕባል ተልእኾ ምዕራባውያን ኣንጻር ውሽጣዊ ኣታሓሳስባኣ ክትቃለስ እያ መሪጻ። ነቲ ዝተዋህባ ውሳነ ኣይሰላም ኣይኲናት ብምግባር ኣብ ምጉስጓስ ምጥፋእ መንእሰያት ኤርትራ ብመርበባት ስለያ ሓያላን ሃገራት ተሓጊዛ ኣብ ፍልሰት መንእሰያትና ንልዕሊ 16 ዓመታት ክትሰርሕ ዝጸነሐት መሪሒነት ወያንን ህዝቢ ትግራይን ሎሚ ሕብራ ቀይራ ምምጻኣ ጥራይ ዘይኮነ ትሕዝቶ ኣዘራርባኣ ብቐንዱ ንልእላውነት ኤርትራ ዝግህስ እዩ። ገለ ካብቲ ኣዛራርባታት ኣብ ሰሜንን ደቡብን ዘሎ ትግራዋይ፡ እዚ ማለት ኣብ ሰሜን ሎሚ ኤርትራ ዘሎ ተዛራቢ ትግርኛ ትግራዋይ ንምባል ዝጥቀምሉ ኮይኑ ካብ ሓቂ ዝራሓቐ ምስ ኣታሓሳስባን ባህርን ጠባይን ኤርትራውያን ዘይከይድ ኣብ ታሪኽ ደሊኻ ዘይርከብ ዘይተሰመዐ እውን ኣብ ዘበነ ወያኒ ጥሩንባ ክንፈሐሉ ዝረአ ዘሎ እዩ። እዚ ብቐንዱ ንህዝቢ ኤርትራ ምፍልላይ እንበር ካልእ ትርጉም የብሉን። ትግራዋይ ዝብል መጸውዒ ንህዝቢ ትግራይን ክልል ትግራይ ጥራይ እዩ ዝውክል። ክልል ትግራይ ብሓፈሻ ተጋሩ ድማ ኣካል ኢትዮጲያ ኮይኖም ካብ ምስ ህዝብን ሃገርን ኤርትራ ዘለዎም ፍልልይ ከማሓይሹ ኣዳናገርቲ ሓሳባት ክምህዙን ክሰርሑን ግዚኦም ዘጥፍኡ ምስ ኢትዮጴውያን የሕዋቶም ዝፈላልዮምን ዘመሳስሎምን ኣብ ምድህሳስ ተዋፊሮም ነቶም ዝፈላልይዎም ሓሳባት ምስ ኢትዮጴውያን የሕዋቶም ተረዳዲኦም ጥራይ ክፈትሕዎም እዩ እቲ ኢንኮ ምርጫ። ኒሕና ኤርትራውያን ዘለና ሽግር ምስ ኩሎም ኢትዮጴውያን ብሓባር እዩ ዝፍታሕ። ተጋሩ ትግርኛ ብምዝራብኩም ሕልፊ ካልኦት ኢትዮጴውያን ኣብ ኤርትራ ቦታን ብጽሒትን ሓለፋታትን ክህልወኩም ኣይትጸበዩ። በንጻሩ ካብ 100 ሚልዮን ኢትዮጴውያን ቀንዲ ጸላኢ ህዝቢ ኤርትራ ህዝቢ ትግራይን መሪሒነቱን እዩ። ቀዳማት ኣባሓጎታትና የማናይ ኢዶምን ጸጋማይ እግሮምን ዝቖረጹ ተጋሩ፡ ካብ 1998 ክሳብ 2000 ዓመተ-ምህረት ዝተወለዐልና ኲናት ብተጋሩ፡ ህዝብና ኣደን ውሉድን ፈላሊኻ ንዘመናት ዘጥረይዎ ንብረት ራሲኹም ካብ መላእ ኢትዮጲያ ኣረገውትን ነብሰጸራትን ብተኣፈፍቲ ናይ ፈንጂ ድፋዓት ሕብሪ ዓይንኹም ደስ ኣይበለናን ብምባል ዝሰጎኩም ንስኹም ተጋሩን መሪሒነትኩምን እዩ። ስለዚ ኒሕና ኤርትራውያን ሓዳጋት እንበር ረሳዕቲ ኣይኮናን እሞ ሎሚ ብዙሕ ምዝራብኩም እንትርፎ ምትላል ካልእ ትርጉም የብሉን። እታ ኢንኮ ምርጫ ንልእላዊ መሬት ኤርትራ ገዲፍካ ምውጻእ እያ።
ካብቲ ዘርመመኒ ሓደ ድማ ስልጣንየ ኣኽሱም ናትኩም እዩ። ስልጣንየ ኣድሉስ ድማ ናይ ተጋሩ እንተላይ እዩ። እዚ ማለት ደርሆ እንተ ሓለመስ ጥረ ምረ ከም ዝባሃል ብቐንዱ ኤርትራ ትባሃል ሃገር የላን ትግራይ ትግርኚ ንምባል እዩ። ብመሰረቱ ኤርትራ ናይ ትግርኛ ተዛረብቲ ጥራይ እያ ዝበለ መን እዩ። ካበይ ዝማዕበለ ኣታሓሳስባ ኣዛራርባታት እዩ። ስለዚ ዝኾነ ኤርትራዊ ክፈልጦ ዝግባእ ኤርትራውነት ዘይኣምኑ ግን ናይ ኤርትራ መንነትን ዜግነትን ዝተቐበሉ ከም ዘለው ክፈልጥን ነዚ ዘሎ ኣካይዳ ከም ካብ ሶማይ ዝወረደ ሰናይ ማና ርእዮም ንምብትታንካ ዝሰርሑ ተጋሩ ግን ኣብ ኤርትራ ብዝተቐመጥዎ ግድምና ተራእዩ ናይ ኤርትራ መንነትን ዜግነትን ዝወሰዱ ተጋሩ ከም ዘለው ክንፈልጥ ይግበእና። ስለዚ ምስ ተጋሩ ኣብ እንዛራረበሉ እዋናት ንድሕሪት ተመሊስና ስእልናን ታሪኽናን ምንባብ ከድልየና እዩ ዘይምግራህ። ኣድሊስ እቲ ዝሓየ ስልጣንየ ኤርትራውያን እዩ። ስለዚ ነቲ ንግስነት ወይ ስልጣንየ ኣኽሱም ኢሎም ዝምክሕሉ ብመሰረቱ ካብ ኣሰራት ኣድሊስ ዝተኻየደ ስልጣንየ ዝተዘምተን ዝተሰርቀን ብመሰፍንቲ ትግራይ ናይ ሓሶት መጻሓፍቲ ብምድራስ ንታሪኽ ህዝቢ ኤርትራ ንምጥፋእ ዝተገብረ ዝተፈብረኸ ሓሶትን ሰነዳትን ስለ ዝኾነ ነዚ ሎሚ ኣብ ኣድሊስ ዝካየድ ዘሎ ኩዕታን ዳህሳስ ስልጣንየ ኤርትራውያን ቅድሚ ስልጣንየ ኣኽሱም ምዃኑ ዓለም እንዳፈለጦ ይመጽእ ስለ ዘሎ ነዚ ኣብ ሓቂ ዝተሞርኮሰ ብኺኢላታት ተመራመርቲ ሰነ-ጥንቲ ዝካየድ ዘሎ ሰብ መታን ነቲ ናይ ኣኽሱም ስልጣንየ ሓሶትን ስርቅን ምዃኑ ንኸይፈልጦ ንምድንጋር ምትእስሳር ነይርዎ እዩ ምስ ኣድሊስ ተባሂሉ ክእመነሉን ክፈልጦን ንምግባር ዝካየድ ዘሎ ኣዛራርባታት ስለ ዝኾነ ሎሚ ኤርትራዊ ከቕልበሉን ኣድህቦ ሂቡ ብባህላዊ ወራር ተጋሩ ከይተዳናገረ ብንቕሓት ክገጥሞ ይግባእ።
ካልእ ኩሉ ከነስተውዕለሉ ዝግባእ ንምንታይ ዕላማ እዩ ኣብ ሰለስተ ኣውራጃን ተዛራቢ ትግርኛን ጸቒጥካ ዝዝረብን ዝግበር ዘሎ ኣዳናገርቲ ሜላታትን ክልተ ነገራት ክንዝክር ይግበአና።
1/ እተን 8 ብሄራት ኤርትራ ኣንጻር ብሄር ትግርኛ መታን ክላዓልን ናይ ምጥርጣር ባህሪ ካሓድሮን ዝግበር ዘሎ ኣካይዳ እዩ።
2/ ተወሳኺ ድማ ክልላት ኢትዮጲያ ኣብ ልዕሊ ክልል ትግራይ ብሰንኪ መሪሒነት ወያኒ ጽላኣት ስለ ዝሕደረ ግን ምስ ህዝቢ ኤርትራን መሪሒነቱን በንጻሩ ወያኒ ዘሳወሮ ጽልእን ቂምታን ምዃኑ ኣሚኑ ምስ ህዝብን መሪሒነትን ኤርትራ ብንጹህ ልቢ ስለ ዝተዓርቀ ነዚ ዕርቂ እዚ ንምብታኽ ኤርትራውያን ምስቲ ኣብ ክልል ትግራይ ዝርከብ ህዝቢ ትግራይን መሪሒነቱን ልዕሊ ካልእ እዋን ድሕሪ ወያኒ ካብ ስልጣን ምእላያ ሓድሽ ስርዓት ኣብ ኢትዮጲያ ምትካሉን ነዚ ዘሎ ኣብ ኢትዮጲያ ብልእላውነት ኤርትራ ኣይኣምንን እዩ ኢሎም ስለ ዝጠራጠሩ ወያኒ ግን ልእላውነት ኤርትራ ዝኣምን መቃልስትና ዝነበረ እዩ ተባሂሉ ክዝረበሉን እሞ እቲ ዝተረፈ ክልላት ኢትዮጲያ መርገጺአን ኣብ ልዕሊ ህዝቢ ኤርትራ ክቕይራ ዝግበር ዘሎ ኣካይዳ ስለ ዝኾነ ኤርትራዊ ከይተሃመለ ክነቐሐሉ ይግባእ። ስለዚ ኩሉ ዝፍኖ ኣዛራርባታት ካብ ትግራይ ንምጥፋእና ምዃኑ ኣሚና ብንቕሓት ክንገጥሞ ይግባእ።
ኣብ መጠረሽታ ከስመረላ ዝደሊ ኤርትራውነት ዘቑርሮ ትግራይ ሰጊሩ ትግራውነቱ ክቕበል ዝኽልክሎ የለን። ብህዝብን ሃገርን ኤርትራ ክሽቅጥ ግን ማንም ኤርትራዊ ኣየፍቅድን እዩ። ስለዚ ክፍኣት ተጋሩ ክሕይለናን ከፋቕረናን ክንሕርን ስለ ዝገብር ሎሚ ካብ ካልእ እዋን ንላዕሊ መገጺና ኣብ ልዕሊ ተጋሩ ደመኛታት ናይ ታሪኽ ጸላእትና ምዃኖም ኣሚና ሓደ ኣካል ብምዃን ደው ክንብል ይግባእ።
ናይ'ዚ ብቐንዱ ተሓታቲ ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጲያ እዩ። መኽንያቱ ክልል ትግራይ ኣካል ኢትዮጲያ ስለ ዝኾነት ከም ኩለን ክልላት እውን ብናይ ፈደራል መንግስቲ ኢትዮጲያ ምስ ኤርትራ ዝተሰማመዐሎም ስምምዓት ተቐይዳ ክትኸይድ ከገድዳ ዓቕምን ክእለትን ስለ ዘለዎ። ስቕታ ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጲያ ግን ብቐንዱ ምጥሓስ ካብቶም ኣብ ኣስመራን ጅዳን ዝተፈረሙ ሸውዓተ(7) ነጥብታት እዩ። ስለዚ ፈደራላዊ መንግስቲ ኢትዮጲያ ንዝተሰማመዖ ስምማዓት ከተግብር ግዴታ ሓላፍነት ኣለዎ, ከተግብሮም ድማ ንጽውዕ።
ካልእ ትሕዝቶ ናይዚ ኣብ መቐለ ዝተገብረ ብህዝቢ ትግራይን ሸፋቱ መሪሒነቱን ብቐንዱ ንገለ ፎኮስትን ቀለልትን ርእሲ ብቐሊል ዝደናገሩ ንምርካብ ዝግበር ዘሎ ናይ ዓቕሊ ጽበት ኣካይዳ እዩ። ስለዚ ኒሕና ኤርትራውያን ዝዕረን ዝማሓየሽን ንመቀራረቢ ዝኸውን ምስ ህዝቢ ትግራይ የብልናን። ኒሕና ሃገር ኢና ናይ ገዛእ ርእስና ውሽጣዊ ፖሊሲ ኣሰራርሓ ክንጥቀም ሕርያና ካብ ማንም ፍቓድ ዘይንሓተሉን ንኻልኦት ጎሮራብትና ከነሕጉስ ክንብል ዝቕየር ኣብ ጉዳይና ባዕልና ብባዕልና ንጉዳይና ክንዛራረበሉን ምስ ህዝብና ዝሳነ ፖሊሲ ክንሕንጽጽ እንበር ንህዝቢ ትግራይ ኣብ ግምት ዘእተወ ፖሊሲ ክንሰርሕ ኣይንኽእልን። ብመሰረቱ ትግራይ ኣካል ኢትዮጲያ ኮይና ንዓና ድማ ንኢትዮጲያ ወኪላ መዳውብትና ጎሮቤትና በንጻሩ ናይ ዘበናት ደመኛታትና እንበር የሕዋትና ኮይኖም ኣይፈልጡን።
ኣብ ታሪኽ ንዘመናት ተራእዩ ዘይፈልጥ ተሰሚዑ እውን ዘይፈልጥ ኣብ ሰሜንን ደቡብን ዘለው ተጋሩ ዝባሃል ብቐንዱ ንሓደ ብናይ ንቡር ኣታሓሳስባን ሚዛንን ዝሰርሕ ሰብ ከምዚ ዝመሰለ ኣዛራርባ ባጫን ንዕቀትን ህዝቢ ኤርትራ ጥራይ እዩ። ስለዚ ተግባራት መራሕቲ ክልል ትግራይን ህዝቢ ትግራይን ንዓና ንህዝቢ ኤርትራ ክሕርነና ይግባእ። ስለዚ ምስ ተጋሩ ካብ ጥንቲ ጥቅምቲ ንድሕሪት ሚእቲ(100) ዓመታት ተመሊስና እንተ ፈትሽናዮ መበገሲ ዘይብሉ ይንዕቁና እዮም ብምባልን ካብ ዘለዎም ድኽነትን ጥሜትን ንሃብትን ጸጋታትን ኤርትራውያን መረብ ሰጊሮም ይወሩን ይዘምቱን ምስ ኤርትራውያን ኣብ ደማዊ ኲናት ይጽመዱ ከም ዝነበሩ መዛግብቲ ሰነዳት ኣፋዊ ዛንታታትን ዕላላትን ካብ ሰብ ናይ ጸጋ ዕድመ ኣብ ዝተፈላለዩ እዋናት ተነጊሩናን ሰሚዕናን ኢና። ስለዚ ንጥፋኣትና ዝሰርሕ ህዝቢ ርሑቑ ከይከድና መሪሒነት ወያኒ ክልል ህዝቢ ትግራይን ዘይወግሕ መሲልወን ኣብ ቦኽራ ይሓርኣ ከም ዝባሃል ያኢ ኣብ ስልጣን ዝነብራ መሲልወን ንጸጋታት ኢትዮጲያን ብዝሒ ህዝቢ ኢትዮጲያን ንሓገዝ ማሕበረሰብ ዓለምን ተኣማሚነን ንምጥፋእና ብኲናት ስለስተ ግዜ ፈቲነን ብወተሃደራዊ ሓይሊ ክዕወታ ከም ዘይክእላ ምስ ቀበጻ ናብ መጋባኣያ ቤት-ፍርዲ ዓለም ስምምዕ ኣልጀርስ ኣብ ሴድያ ኮፍ ኢልካ ከም ዝፍታሕ ዝኣመነት ማለሊት ድሕሪ ስምምዕ ኣልጀርስ ውሳነ ኮሚሽን ዶብ ኤርትራን ኢትዮጲያን ዘብሃረራ ንዝተዋህበካ ውሳነ ኣሜን ኢልካ ኣብ ክንዲ ምቕባል ተልእኾ ምዕራባውያን ኣንጻር ውሽጣዊ ኣታሓሳስባኣ ክትቃለስ እያ መሪጻ። ነቲ ዝተዋህባ ውሳነ ኣይሰላም ኣይኲናት ብምግባር ኣብ ምጉስጓስ ምጥፋእ መንእሰያት ኤርትራ ብመርበባት ስለያ ሓያላን ሃገራት ተሓጊዛ ኣብ ፍልሰት መንእሰያትና ንልዕሊ 16 ዓመታት ክትሰርሕ ዝጸነሐት መሪሒነት ወያንን ህዝቢ ትግራይን ሎሚ ሕብራ ቀይራ ምምጻኣ ጥራይ ዘይኮነ ትሕዝቶ ኣዘራርባኣ ብቐንዱ ንልእላውነት ኤርትራ ዝግህስ እዩ። ገለ ካብቲ ኣዛራርባታት ኣብ ሰሜንን ደቡብን ዘሎ ትግራዋይ፡ እዚ ማለት ኣብ ሰሜን ሎሚ ኤርትራ ዘሎ ተዛራቢ ትግርኛ ትግራዋይ ንምባል ዝጥቀምሉ ኮይኑ ካብ ሓቂ ዝራሓቐ ምስ ኣታሓሳስባን ባህርን ጠባይን ኤርትራውያን ዘይከይድ ኣብ ታሪኽ ደሊኻ ዘይርከብ ዘይተሰመዐ እውን ኣብ ዘበነ ወያኒ ጥሩንባ ክንፈሐሉ ዝረአ ዘሎ እዩ። እዚ ብቐንዱ ንህዝቢ ኤርትራ ምፍልላይ እንበር ካልእ ትርጉም የብሉን። ትግራዋይ ዝብል መጸውዒ ንህዝቢ ትግራይን ክልል ትግራይ ጥራይ እዩ ዝውክል። ክልል ትግራይ ብሓፈሻ ተጋሩ ድማ ኣካል ኢትዮጲያ ኮይኖም ካብ ምስ ህዝብን ሃገርን ኤርትራ ዘለዎም ፍልልይ ከማሓይሹ ኣዳናገርቲ ሓሳባት ክምህዙን ክሰርሑን ግዚኦም ዘጥፍኡ ምስ ኢትዮጴውያን የሕዋቶም ዝፈላልዮምን ዘመሳስሎምን ኣብ ምድህሳስ ተዋፊሮም ነቶም ዝፈላልይዎም ሓሳባት ምስ ኢትዮጴውያን የሕዋቶም ተረዳዲኦም ጥራይ ክፈትሕዎም እዩ እቲ ኢንኮ ምርጫ። ኒሕና ኤርትራውያን ዘለና ሽግር ምስ ኩሎም ኢትዮጴውያን ብሓባር እዩ ዝፍታሕ። ተጋሩ ትግርኛ ብምዝራብኩም ሕልፊ ካልኦት ኢትዮጴውያን ኣብ ኤርትራ ቦታን ብጽሒትን ሓለፋታትን ክህልወኩም ኣይትጸበዩ። በንጻሩ ካብ 100 ሚልዮን ኢትዮጴውያን ቀንዲ ጸላኢ ህዝቢ ኤርትራ ህዝቢ ትግራይን መሪሒነቱን እዩ። ቀዳማት ኣባሓጎታትና የማናይ ኢዶምን ጸጋማይ እግሮምን ዝቖረጹ ተጋሩ፡ ካብ 1998 ክሳብ 2000 ዓመተ-ምህረት ዝተወለዐልና ኲናት ብተጋሩ፡ ህዝብና ኣደን ውሉድን ፈላሊኻ ንዘመናት ዘጥረይዎ ንብረት ራሲኹም ካብ መላእ ኢትዮጲያ ኣረገውትን ነብሰጸራትን ብተኣፈፍቲ ናይ ፈንጂ ድፋዓት ሕብሪ ዓይንኹም ደስ ኣይበለናን ብምባል ዝሰጎኩም ንስኹም ተጋሩን መሪሒነትኩምን እዩ። ስለዚ ኒሕና ኤርትራውያን ሓዳጋት እንበር ረሳዕቲ ኣይኮናን እሞ ሎሚ ብዙሕ ምዝራብኩም እንትርፎ ምትላል ካልእ ትርጉም የብሉን። እታ ኢንኮ ምርጫ ንልእላዊ መሬት ኤርትራ ገዲፍካ ምውጻእ እያ።
ካብቲ ዘርመመኒ ሓደ ድማ ስልጣንየ ኣኽሱም ናትኩም እዩ። ስልጣንየ ኣድሉስ ድማ ናይ ተጋሩ እንተላይ እዩ። እዚ ማለት ደርሆ እንተ ሓለመስ ጥረ ምረ ከም ዝባሃል ብቐንዱ ኤርትራ ትባሃል ሃገር የላን ትግራይ ትግርኚ ንምባል እዩ። ብመሰረቱ ኤርትራ ናይ ትግርኛ ተዛረብቲ ጥራይ እያ ዝበለ መን እዩ። ካበይ ዝማዕበለ ኣታሓሳስባ ኣዛራርባታት እዩ። ስለዚ ዝኾነ ኤርትራዊ ክፈልጦ ዝግባእ ኤርትራውነት ዘይኣምኑ ግን ናይ ኤርትራ መንነትን ዜግነትን ዝተቐበሉ ከም ዘለው ክፈልጥን ነዚ ዘሎ ኣካይዳ ከም ካብ ሶማይ ዝወረደ ሰናይ ማና ርእዮም ንምብትታንካ ዝሰርሑ ተጋሩ ግን ኣብ ኤርትራ ብዝተቐመጥዎ ግድምና ተራእዩ ናይ ኤርትራ መንነትን ዜግነትን ዝወሰዱ ተጋሩ ከም ዘለው ክንፈልጥ ይግበእና። ስለዚ ምስ ተጋሩ ኣብ እንዛራረበሉ እዋናት ንድሕሪት ተመሊስና ስእልናን ታሪኽናን ምንባብ ከድልየና እዩ ዘይምግራህ። ኣድሊስ እቲ ዝሓየ ስልጣንየ ኤርትራውያን እዩ። ስለዚ ነቲ ንግስነት ወይ ስልጣንየ ኣኽሱም ኢሎም ዝምክሕሉ ብመሰረቱ ካብ ኣሰራት ኣድሊስ ዝተኻየደ ስልጣንየ ዝተዘምተን ዝተሰርቀን ብመሰፍንቲ ትግራይ ናይ ሓሶት መጻሓፍቲ ብምድራስ ንታሪኽ ህዝቢ ኤርትራ ንምጥፋእ ዝተገብረ ዝተፈብረኸ ሓሶትን ሰነዳትን ስለ ዝኾነ ነዚ ሎሚ ኣብ ኣድሊስ ዝካየድ ዘሎ ኩዕታን ዳህሳስ ስልጣንየ ኤርትራውያን ቅድሚ ስልጣንየ ኣኽሱም ምዃኑ ዓለም እንዳፈለጦ ይመጽእ ስለ ዘሎ ነዚ ኣብ ሓቂ ዝተሞርኮሰ ብኺኢላታት ተመራመርቲ ሰነ-ጥንቲ ዝካየድ ዘሎ ሰብ መታን ነቲ ናይ ኣኽሱም ስልጣንየ ሓሶትን ስርቅን ምዃኑ ንኸይፈልጦ ንምድንጋር ምትእስሳር ነይርዎ እዩ ምስ ኣድሊስ ተባሂሉ ክእመነሉን ክፈልጦን ንምግባር ዝካየድ ዘሎ ኣዛራርባታት ስለ ዝኾነ ሎሚ ኤርትራዊ ከቕልበሉን ኣድህቦ ሂቡ ብባህላዊ ወራር ተጋሩ ከይተዳናገረ ብንቕሓት ክገጥሞ ይግባእ።
ካልእ ኩሉ ከነስተውዕለሉ ዝግባእ ንምንታይ ዕላማ እዩ ኣብ ሰለስተ ኣውራጃን ተዛራቢ ትግርኛን ጸቒጥካ ዝዝረብን ዝግበር ዘሎ ኣዳናገርቲ ሜላታትን ክልተ ነገራት ክንዝክር ይግበአና።
1/ እተን 8 ብሄራት ኤርትራ ኣንጻር ብሄር ትግርኛ መታን ክላዓልን ናይ ምጥርጣር ባህሪ ካሓድሮን ዝግበር ዘሎ ኣካይዳ እዩ።
2/ ተወሳኺ ድማ ክልላት ኢትዮጲያ ኣብ ልዕሊ ክልል ትግራይ ብሰንኪ መሪሒነት ወያኒ ጽላኣት ስለ ዝሕደረ ግን ምስ ህዝቢ ኤርትራን መሪሒነቱን በንጻሩ ወያኒ ዘሳወሮ ጽልእን ቂምታን ምዃኑ ኣሚኑ ምስ ህዝብን መሪሒነትን ኤርትራ ብንጹህ ልቢ ስለ ዝተዓርቀ ነዚ ዕርቂ እዚ ንምብታኽ ኤርትራውያን ምስቲ ኣብ ክልል ትግራይ ዝርከብ ህዝቢ ትግራይን መሪሒነቱን ልዕሊ ካልእ እዋን ድሕሪ ወያኒ ካብ ስልጣን ምእላያ ሓድሽ ስርዓት ኣብ ኢትዮጲያ ምትካሉን ነዚ ዘሎ ኣብ ኢትዮጲያ ብልእላውነት ኤርትራ ኣይኣምንን እዩ ኢሎም ስለ ዝጠራጠሩ ወያኒ ግን ልእላውነት ኤርትራ ዝኣምን መቃልስትና ዝነበረ እዩ ተባሂሉ ክዝረበሉን እሞ እቲ ዝተረፈ ክልላት ኢትዮጲያ መርገጺአን ኣብ ልዕሊ ህዝቢ ኤርትራ ክቕይራ ዝግበር ዘሎ ኣካይዳ ስለ ዝኾነ ኤርትራዊ ከይተሃመለ ክነቐሐሉ ይግባእ። ስለዚ ኩሉ ዝፍኖ ኣዛራርባታት ካብ ትግራይ ንምጥፋእና ምዃኑ ኣሚና ብንቕሓት ክንገጥሞ ይግባእ።
ኣብ መጠረሽታ ከስመረላ ዝደሊ ኤርትራውነት ዘቑርሮ ትግራይ ሰጊሩ ትግራውነቱ ክቕበል ዝኽልክሎ የለን። ብህዝብን ሃገርን ኤርትራ ክሽቅጥ ግን ማንም ኤርትራዊ ኣየፍቅድን እዩ። ስለዚ ክፍኣት ተጋሩ ክሕይለናን ከፋቕረናን ክንሕርን ስለ ዝገብር ሎሚ ካብ ካልእ እዋን ንላዕሊ መገጺና ኣብ ልዕሊ ተጋሩ ደመኛታት ናይ ታሪኽ ጸላእትና ምዃኖም ኣሚና ሓደ ኣካል ብምዃን ደው ክንብል ይግባእ።