Mereja.Forum

[Awash]

ኤርትራ፡ ኢድሪስ ኣቡ-ዓረ 18 ዓመታት ኣብ ማእሰርቲ

3 ሜይ 2019



ሎሚ 3 ግንቦት 2019፡ ብሓልዮት ዩነስኮ፡ ሕብረት-ኣፍሪቃን መንግስቲ ኢትዮጵያን፡ ኣብ ኣዲስ ኣበባ "ሚድያ ንዲሞክራሲ" ብዝብል ቴማ ንመበል 26 ጊዜኡ ኣህጕራዊ መዓልቲ ናጻ ፕሬስ ይኽበር ኣሎ።

"ተራ ጋዜጠኝነት ሚድያን ኣብ ሃገራዊ ምርጫን ዘበነ ምዝንባዕ ሓበሬታ (ዲስኢንፎርሜሺን)" ብዝብል መርሓ ዝተኸብረ ዝኽሪ ለብዘበን፡ ጋዜጠኝነት ኣብ እዋን ሃገራዊ ምርጫታት፡ ብኸመይ ኣንጻር "ስምዒታዊ ወረን፡ ሓበሬታ ሓሶትን" ጸብለል ይብል? ብኸመይከ ንጋዜጠኛታት ዘናሹን ዘነኣእስን መደረታት ክግጠም ይከኣል? ሕግታት ምርጫ፡ ማዕረ ክንደይ ኣብ መርበብ ሓበሬታ ክትግበር ዝግባእ? ብዝብል ዛዕባ'ዩ ዘትዩ።

እንተኾነ፡ ከም ኤርትራ ዝኣመሰላ ናጽነት ፕረስ ዘየኽብራ ሃገራት ዝበዝሕ ግዜ ነቲ ዕለት ጎስየንኦ እየን ዝሓልፋ። ብሕታዊ ማዕከን ዜና ስለዘይብለን መንግስቲ ባዕሉ ከምዝጠዓሞ ገይሩ'ዩ ዘቃልሖ። ኤርትራ ከኣ ኣብ መላእ ኣፍሪቃ፡ ናይ ብሕቲ ማዕከን ዜና ዘይብላ እንኮ ሃገር እያ።

ኣብ ኤርትራ ድሕሪ ምርግጋጽ ናጽነት ሒደት ዓመታት ኣብ መፋርቕ 90ታት ናይ ብሕቲ ሜድያ ክቖማ ምስተፈቕደ፡ ካብ (1997-1999) ኣብ ዝነበረ ክልተ ዓመት ጥራሕ ብዙሓት ተመስሪተን።

ሰቲት፣ ሌላ፣ ጽጌናይ፣ መስትያት፣ ዊንታና፣ ቀስተ-ደበና፣ መቓልሕ፣ ቀይሕ ባሕሪ፣ ዘመን፣ ኣስመራ-ሎሚ፣ ኣድማስ፣ ማዕበል፣ ኣዳል፣ ሰላም፣ ትምኒት፣ ሚለንዩም ዝተባህላ ጋዜጣታት ስራሕ ጀሚረን። በብዓቕመን ተተይ እናበላ ከኣ ጽምኢ-ንባብ ህዝቢ ከርውያን ኣማራጺ ሓሳባት ከቕርባን ጀሚረን ነይረን።

እንተኾነ፡ ድሕሪ ምቁራጽ ኲናት ዶባት ኢትዮ-ኤርትራን ስምምዕ ኣልጀርስን፡ ብኣካይዳ ፕረዚደንት ዘይተሓጎሱ መራሕቲ ግንባርን መንግስትን ነበር፡ ናብ ህዝብን ሰራዊትን ንዝጸሓፉዎ ቅሉዕ ደብደበ ስለ ዝሓተማን ምስ ፕረዚደንት ዝፈላልዮም ሓሳብ ኣብ ዓምድታትን ስለ ዝሓተማን ብ18 መስከረም 2001 ብትእዛዝ መንግስቲ ተዓጽየን፤ ኣዳለውተን ተኣሲሮም ክሳብ ሕጂ ከኣ ደሃይ የብሎምን።

ጸብጻብ "ጋዜጠኛታት ብዘይ ዶብ"

ኣብ'ዚ ዓመት'ዚ፡ (2019)፡ ብ"ጋዜጠኛታት ብዘይ ዶብ"፡ ዝወጽአ 'ሓባሪ ኣህጕራዊ ናጽነት ሚድያ' ዘርኢ ሰሌዳ፡ ኤርትራ ካብ 180 ሃገራት ዓለም ኣብ መበል 178፡ ኣብ ድሕሪት ተሰሪዓ ትርከብ።

ከም ኖርወይ፣ ፊንላንድ፣ ሽወደን፣ ሆላንድ፣ ዴንማርክ ዝኣመሰላ ሃገራት ኣብ ዝለዓለ ጽፍሒ ክስርዓ እንከሎዋ፡ ኤርትራ ግን ካብ 2002 ኣትሒዛ ምስ ሰሜን ኮርያን ቱርክመኒስታን ኣብቲ ዝተሓተ ጽፍሒ ትርከብ።

እቲ ምምያ፡ ንሃዋህውን ናጽነት-ሚድያ፡ ንርእሰ-ሜማ (ሳንሱር)፡ ንሕጋዊ መትከል፡ ንግሉጽነት፡ ንምፍራይ ዜናን ሓበሬታን ብዝኣመሰለ ረቛሒታት እዩ ዝምዘን።

ኤርትራ ቅድምን ድሕርን 2001፡ ከም ስዒድ ዓብደልቃድር፡ ፍስሃየ ዮውሃንስ (ጆሽዋ)፡ ዳዊት ኢሳቕ፡ ኣማኑኤል ኣስራት፡ ስዩም ጸሃየ፡ መድሃኔ ሃይለ፡ ተስፋይ ገብረኣብ (ጎሞራ)፡ ተመስገን ገብረየሱስ (ክርቢት)፡ ዳዊት ሃብተሚካኤል፡ ማቴዎስ ሃብተኣብ፡ ሳህለ ጸጋዛኣብ (ወዲ ኢታይ)፡ ሳልሕ ጀዛይር፡ ዮሱፍ መሓመድ ዓሊ፡ ብዙሓት ካልኦትን ስለዝኣሰረት ኣብቲ ንመሰል ጋዜጠኛታት ኣብ ዝኽብራ ሃገራት ዝብል መምዘኒ ተርታ ገና ኣብ ዝተሓተ ደረጃ ትርከብ ኣላ።

ኣብዚ ዓመት'ዚ ኢትዮጵያ ኣሲራቶም ዝነበረት ጋዜጠኛታት ብምፍትሓ፡ ንቕድሚት ኣርብዓ ተርታ ዘሊላ፡ ካብ መበል 150 ኣብ መበል 110 ተሰሪዓ ትርከብ።

እሱራት ጸሓፍትን ጋዜጠኛታትን ኤርትራ

ሰበ ስልጣን ኤርትራ፡ ኣብ ዝተፈላለየ እዋን፡ ብናይ ወጻኢ ማዕከናት ዜና፡ ሃለዋት እዞም ዝተሰምዩ ጋዜጠኛታትን ናይ ፖለቲካን ሕልናን እሱራት እናክሕተቱ፡ "ኩሎም ደሓን ኣለው፡ ብምባል ሓጺር መልሲ እዮም ዝህቡ።

"መዓስከ'ዮም ኣብ ፍርዲ ዝቐርቡ?" ምስተባህሉ ከኣ፡ "መንግስቲ ኣብ ዝመቸኦ እዋን ኣብ ፍርዲ ከቕርቦም'ዩ። ኣብ ጽቡቕ ኩነታት ጥዕና እዮም ዘለው"" ይብሉ። እንተኾነ፡ ሓያሎ ሓለውቶም ዝነበሩ'ሞ ካብ ኤርትራ ሃዲሞም ዝወጽኡ ግን፡ ገሊኦም ብሞት ከምዝተፈልዩ እዮም ዝሕብሩ።

እዞም ጋዜጠኛታት ብወግዒ ኣይተኸሱን ኣብ ቤት ፍርዲ እውን ኣይቀረቡን።

ካብቶም ሽዑ ዝተኣስሩ፡ ጋዜጠኛታት፡ ጸሓፍቲ፡ ሰኣልቲ፡ ምኒስተራትን ጀነራላትን ዝርከቡዎም ገዳይም ተጋደልቲ ሓደ ከኣ፡ ኣብ ሓርነታዊ ቃልሲ፡ ብኸቢድ ዝሰንከለ፡ ብምርኩስ ዝንቀሳቐስ፡ ወትሩ ነብሱ ከማዕብል ከይደቀሰ ዝሓድር፡ ንስንክልንኡ ተጻዊሩ፡ ንህዝቡን ሃገሩን ከገልግል ድንን ዘይብል ውፉይ ተጋዳላይ እድሪስ ኣቡዓረ እዩ።

ድሕረ-ባይታ ኣቡ-ዓረ

ካብ ትሑታት ስድራ ኣብ ጊንዳዕ ተወሊዱ ዝዓበየ እድሪስ ኣቡዓረ ኣብ ፈለማ ሰብዓታት እዩ ናብ ህዝባዊ ሓይልታት ተጸንቢሩ።

እድሪስ ሰውራዊ ዕማም ከሳልጥ ምስ ብጾቱ ብጸላም እናተጓዕዘ ብገደል ስለዝጸደፈ ብኸቢድ ሰንኪሉ ንሕክምና ንወጻኢ ከምእተላእከን ተሓኪሙ ንሜዳ ከምዝተመልሰን ብጾቱ ይገልጹ።

ኣቡዓረ፡ ፍትሒ ዘየዘንብል ቅኑዕ፡ ብረብሓ ዘይሰድዕ ጽኑዕ፡ ካብ ዝኣመነሉ ዕላማ ዘይዘብል፡ ንህዝብን ሃገርን ብተኣማንነት ዘገልግል ተባዕ ተጋዳላይ ምንባሩ፡ ኩሎም ዝፈልጥዎም ዘበሉ ይምስክርሉ - ድሕሪ ናጽነት ኣብ ኣስመራ ዝተላለየቶ ተጋዳሊት ፎዝያ መሓመድ ከኣ ነዚ ምስክርነት'ዚ ብእምነት ትድርዖ።

ኣቡዓረ፡ ዝተራእዮ ዝዛረብ ተባዕ፡ ብዓቕሊ ዝረዳደእ ሰማዕ፡ ጽምኢ ፍልጠት ከርዊ ዘይድቅስ ጻዕራም ተጋዳላይ ምንባሩ ኣብ ካርቱም፡ ኣብ ንጥፈታት ኢራ ዝፈለጦን፡ ካብ ወጻኢ፡ ዝተፈላለየ መጻሕፍቲ ዘምጽኣሉ ዝነበረ ናይ ሕጊ ምሁር ኤልያስ ሃብተስላሰ ብኣድናቖት ይገልጾ።

ሰውራ ከቢድ እዩ። ስንክልና ተወሲኹዎ እሞ ኸኣ ጽንኩር እዩ። ኣቡዓረ ግን ንኹሉ ነገር ተጻዊሩ፡ ብሕልናን ግብርን፡ ክሳብ ዕለተ መስዋእቱ ከገልግሎ ንዝተመባጸዐሉ ህዝቡ ብእምነት ተወፍዩሉ።

ንመንግስቲ ኣብ ክልተ ዝገምዐ ኲናት ኢትዮ ኤርትራ ምስተዛዘመ፡ ላዕለዎት ሓለፍቲ ግንባርን መንግስትን ለውጢ ስለዝጠለቡን ንኣመራርሓ ፕረዚደንት ስለዝተቓወሙን፡ ብወገን መንግስቲ "ኣብ ኲናት ከዲዖሙና!" ዝብል ጽዑቕ ጎስጓስ ተኻይዱሎም።

ኣብዓረን ሓያሎ ገዳይም ካድራትን፡ ዘረባ ክልተ ከይሰማዕና ኣይንፍረድ ስለዝበሉ፡ ግዳይ ማእሰርቲ ከምዝኾኑ ኣባል ማእከላይ ሽማግለ ነበር ተጋዳላይ አሕመድ ኣልቀይሲ ይሕብር።


መቓብር ህሉዋት ዘርእስታ መጽሓፍ ዝደረሰ ተጋዳላይ እስጢፋኖስ ተመልሶ እውን፡ ምኒስተር ማሕበራዊ ድሕነትን ክፍሊ ዕዮን ነበር ኣስካሉ መንቆርዮስ፡ ንጉጅለ-15 ኣብ ኣኼባ፤ " ሃገር ከዲዖም" ኢላ ክትውንጅሎም ዝሰምዐ ኣቡዓረ፡ 'እዞም ምእንቲ ሃገር ንዓመታት ዝተበጀው ጀጋኑ ብክድዓት ኣይክሰሱን እዮም' ብምባል ኣትሪሩ ስለ ዝተቓወማ ከም እተኣስረ፡ "እድሪስ ኣቡዓረ መን'ዩ" ብዝብል ኣርእስቲ ኣብ ዝጸሓፈ ዓንቀጽ ይገልጽ።

እድሪስ ግን ሽዑ ጥራሕ ኣይኮነን ብዘይኣምኖን ዘይቅበሎን ነገር ዝቃወም። አሕመድ ኣልቀይሲ እውን፡ እድሪስ ንዝረኣዮ ጌጋታት ሸለል ዘይብል ንቑሕ፡ ብታህዲድ ዘይደንን ዘይፈርሕ ተባዕ ምንባሩ እዩ ዝገልጾ።

እድሪስ ብዝነበሮ ከቢድ ስንክልና፡ ፍሕኝኡ ሽንቲ ክጸውር ስለ ዘይክእል ቀቀልጢፉ ክሸይን ስለዝግደድ ኣብ ማእሰርቲ እንታይ ዓይነት ከቢድ ሃለዋት የሕልፍ ከም ዘሎ ንብዓት ብዝተሓወሶ ናይ ናፍቖት ድምጺ እትዝክሮ ብጸይቱ፡ ተኣሲሩ ዝሰምዓ ሓማቱ፡ 'ብስንክልና ንዝተኣስረ እድሪስ ዝኣስር ስርዓት እንታይ ስርዓቱ እዩ" ብምባል ከም ዘስካሕክሓ ትዝክር።

እድሪስ ኣቡ ዓረ፡ ኣብ መወዳእታ ሰማንያታት ኣብ ካርቱም ምስ ተጋዳሊት ብጸይቱ መርየም እድሪስ ሽኩሩክ ተመርዕዩ ሓዳር ምምስራቱ ኣብ መርዓኦም ዝወዓለ ኤልያስ ሃብተስላሰ ይዝክር።

ድሕሪ ምንዳድ ሕርጊጎ ኣብ ንእስነታ ናብ ሰውራ ተሰሊፋ ኣብ ዝተፈላለየ ክፍልታት እቲ ግንባር ተገልግል ዝነበረት ተጋዳሊት መርየም እውን ልክዕ ከም በዓል ቤታ እድሪስ ብብጾታ እትኽበር ፍትውትን ትሕትን ሰብ እያ።

ይኹን እምበር ፖለቲካዊ ፍልልይ ብዘስዓቦ ምኽንያት በዓል ቤታ ተኣሲሩዋ ድሕሪ ናጽነት ንዝወለደታ እንኮ ጓሎም በልቒስ ሒዛ አዒንታ ብንብዓት ናፍቖት እናተሓጽበ ሰሰናዩ ክትሰምዕ ሃንቀው ትብል ኣላ።

ኣቦ መርየም፡ ኣቶ እድሪስ ሽኩሩክ፡ ኣብ እዋን ሃይለስላሰ ብፖለቲካ ስለዝተኣስረ፡ መርየም ንወላዲኣ ክትርኢ ንኣስመራ ትመላለስ ምንባራ ቀረባ ፈለጥታ ይዝክራ። ኣቡኣ ከኣ ካብ ማእሰርቲ ከይወጽአ ተረሺኑ።

ሕጂ ከኣ ጓላ በልቒስ፡ ኣዲኣን ኣቡኣን ብሓባር ንናጽነት ዝተቓለስሉ መንግስቲ፡ ብፖለቲካዊ ፍልልይ ንዝኣሰሮ ወላዲኣ ኣብ ቤት ማእሰርቲ እውን እንተኾነ ክትበጽሖን ክትርእዮን ዘይምፍቃዱ ከምዝትንክፋ ፈለጥታ ይነግራ።

ናጽነት ፕሬስ፡ 'ቃልሲ ፍትሒ ንዝተቐተለት ኣደይ'ኢብራሂም ማሕሙድ ሸሪፎ፡ "ኣቦይ ካብ ቃልሲ ወጻእ ካልእ ህይወት ኣይነበሮን"

እድሪስን እሱራት ብጾቱን ን18 ዓመታት ኣብ ማሕቡስ ብዘይ ክሲ፡ ብዘይ ፍርዲ ከርተት ይብሉ ኣለው። ክስን ፍርድን ይትረፍ፡ ብህይወቶም ይሃልዉ ኣይሃልዉ እውን ዚፈልጥ ሰብ የለን። እቲ ሰበስልጣን መንግስቲ "ጽቡቕ ኣሎዉ" ዝብልዎ ንሃለዋቶም ዝምስክር ምልክት ክሳብ ዘይተራእየ ኣብ ምልክት ሕቶ ዝኣቱ እዩ።

እዚ ቋንቋታት ዓረብ፡ ትግረ፡ ትግርኛ ብትኽክል ዚዛረብን መጻሕፍቲ ክገናጽል ዝውዕል ዝነበረ ባዕለ-ምሁር፡ ኣስታት 66 ዝዕድመኡ ስንኩል ተጋዳላይ ጸሓፋይ እድሪስ ኣቡዓረ፡ ብኣገላልጻ እቲ ብመሰል ደቂ-ሰብ ዚጣበቕ ኣህጕራዊ ትካል ኣምነስቲ-ኢንተርናሽናል፡ ኣቡ-ዓረ ናይ ሕልና-እሱር'ዩ።

ኣቡ ዓረ ድሕሪ መጉዳእቱ ኣብ ሱዳን ንሓያሎ ዓመታት ኣላይ ሓፋሽ ውዱባት ኰይኑ ኣገልገለ።

ምስ ኩሉ ናይ ስንክልና ጸገማቱ ከኣ ብናይ ርሑቕ-ትምህርቲ (ኮርስፐንደንስ)፡ ቋንቋ እንግሊዘኛ ተማህረ። ብ 1997 ከኣ እቲ ዝነበሮ ድልየት ትምህርቲ ንከርዊ ንኬምብሪጅ (ዓዲ እንግሊዝ) ብምኻድ ናይ ሽድሽተ ወርሒ ጽዑቕ ናይ ቋንቋ እንግሊዘኛ ትምህርቲ ወሰደ።

ኣብ ስነ-ቋንቋ ፍሉይ ኣትኵሮ ብምግባር መጻሓፍቲ ብምንባብ ንፍልጠቱ ኣደንፈዖ። ድሕሪ ናጽነት ኣብ ኣስመራ ከም ሓላፉ ቖንስላዊ ጕዳያት ኰይኑ ኣገልገለ።

ካብ ዓዲ እንግሊዝ ምስ ተመልሰ ድማ ኣብ ክፍሊ ማሕበራዊ ኣገልግሎት ተመደበ። ቅድሚ ንዓዲ እንግሊዝ ምኻዱ ብዓረብኛ መጽሓፍ ኣሕቲሙ ነበረ።

ሚኒስትሪ ትምህርቲ ናይ ትምህርቲ ፖሊሲ ምስ ሓንጸጸ ኣቡ-ዓረ ቋንቋ ዓረብ ክዋሰን ከም ዝጀመረ ኣስተብሃለ'ሞ ተቓውሞኡ ብጽሑፍ ገለጸ።

"ሓለፍቲ ሚኒስትሪ ትምህርቲ፡ ኣብ ክንዲ ብኣስገዳድ ቋንቋ-ኣደ ክትግበር ዉሳኔ ዜሕልፉ ስለምንታይ ቅድም ነቶም ብሄራት ብቐጥታ ዘይውከሱ?" ክብል መጐተ። እቲ ብዕለት 10/2/2001 ዝጸሓፎ ጽሑፍ፡ ብዓረብኛ ኣብ ዚዳሎ ጋዜጣ 'ኤሪትረያ ኣል-ሓዲሳ" ተሓትመ። መጠመቲኡ ኸኣ ዀነ።

ኤልያስ ሃብተስላሰ፡ እዚ ሎሚ ኣብ ኣዲስ ኣበባ ዝበዓል ዘሎ "ኣህጕራዊ መዓልቲ ናጻ ሚድያ" ንከም በዓል እድሪስ ኣቡዓረ ዝኣመሰሉ ጸሓፍቲ ብኸመይኮን ይዝክሮም ይኸውን ብምባል የስተንትን፡ ክሳብ ሕጂ ብህይወት እንተልዮም ከኣ ኣዋጽኦ ይምነየሎም።

ኣቡ-ዓረ ብህይወቱ ይሃሉ/ኣይሃሉ ዚፈልጥ ሰብ የለን፣ ሰበይቱን ጓሉን ግን ንስቕያቱ ተሰኪመንኦ ይነብራ ኣሎዋ።
https://www.bbc.com/tigrinya/news-48145 ... DOlOKzvYF4

[kerenite]

Poor idris wed-ar'e, I hope he is still alive.

Eritrea under hgdef is an open big prison and in its dungeons a lot of wed eres or wed gebres are languishing for unknown reasons.

Since the title of the thread is wed-ar'e, who is he?

Well, he joined the ELF-PLF later named as EPLF at young age and fought for eritrea's independence until eritrea was liberated. He is a war DISABLED (handicapped) veteran.