Mereja.Forum

[fasil1235]

What are the similarities between Amharic and Oromo?

Since 1570 Oromo came into contact with Amharas including the abduction of Amhara Child King Susenyous in 1583 who was rescued by Amharan Dejazmatch Asbo in 1585

How come the similarities between the 2 languages is incredibly small even after hundreds of years of contact?

For Example Dessie Amharic incorporated the most amount of oromo words. In contrast to Shewa Amharic/ which is spoken today in Addis Ababa

For example the Oromo word for heal: Fayissu
Is similar to the Amharic : Fewes
But similar to the Tigrinya : Fewisu
In Afar : Qaffoysiyya

So the word "Healed" is actually a Proto-Ethiopian word

Afarinya: Afa
Amharinya: Af
Orominya: Afaan
Tigrinya: Af
Somali: Afka

One of the few Proto-Cushitic words surviving is "Mouth" strange but it shows a common ancestor in all these tribes

[almaze]

I didn't know that ጋሽ ጥሌ በትግሪኛ እንደሚያፋጭ. I guess he picked up the ትግሪኛ language from his boyfriend, Fendadaw.

[@@]

honestly, I have asked this question myself many times after watching oromo videos

almost always I can’t even pick a word let alone understand anything what they are saying. the only words I pick is the amharic words they adapted and vise versa and these words seem rare

I always asked how is it possible that I don’t even have a chance to guess what oromos are talking about after both languages lived for hundreds of years as neighbors

that is a mystery to me

What are the similarities between Amharic and Oromo?

Since 1570 Oromo came into contact with Amharas including the abduction of Amhara Child King Susenyous in 1583 who was rescued by Amharan Dejazmatch Asbo in 1585

How come the similarities between the 2 languages is incredibly small even after hundreds of years of contact?

For Example Dessie Amharic incorporated the most amount of oromo words. In contrast to Shewa Amharic/ which is spoken today in Addis Ababa

For example the Oromo word for heal: Fayissu
Is similar to the Amharic : Fewes
But similar to the Tigrinya : Fewisu
In Afar : Qaffoysiyya

So the word "Healed" is actually a Proto-Ethiopian word

Afarinya: Afa
Amharinya: Af
Orominya: Afaan
Tigrinya: Af
Somali: Afka

One of the few Proto-Cushitic words surviving is "Mouth" strange but it shows a common ancestor in all these tribes

[fasil1235]

I don't even think 10 amharic words come from Afaan Oromo

Keep in mind during Sersa Dengel reign in 1580-1590s Oromos invaded Gojjam entered Southern Gonder and were fought out. Then in 1684 Atse Eyasu fights Oromos in Wollo later on Yejju Oromo form a dynasty in Bete Amhara controlling South Wollo and Raya areas.

King Eyasu II of Gonder in 1740 was told by his gradnma Mentewab to marry an Yejju Oromo lady for political reasons so he does and his son Iyoas started to invite more Oromos into the Gonder Palace so Oromo became court language in 1750 in Gonder Palace (zemene mesafint)

So how come Afan Oromo barely influenced Amharic?

[Naga Tuma]

What are the similarities between Amharic and Oromo?

Since 1570 Oromo came into contact with Amharas including the abduction of Amhara Child King Susenyous in 1583 who was rescued by Amharan Dejazmatch Asbo in 1585

How come the similarities between the 2 languages is incredibly small even after hundreds of years of contact?

For Example Dessie Amharic incorporated the most amount of oromo words. In contrast to Shewa Amharic/ which is spoken today in Addis Ababa

For example the Oromo word for heal: Fayissu
Is similar to the Amharic : Fewes
But similar to the Tigrinya : Fewisu
In Afar : Qaffoysiyya

So the word "Healed" is actually a Proto-Ethiopian word

Afarinya: Afa
Amharinya: Af
Orominya: Afaan
Tigrinya: Af
Somali: Afka

One of the few Proto-Cushitic words surviving is "Mouth" strange but it shows a common ancestor in all these tribes

Similarities incredibly small or the words incredibly ancient in their own rights.

I am unsure if it is any different in Geez. I also wonder about the word in Agew.

Studying this word alone in all of Ethiopia’s languages will say a lot about Ethiopia’s history.

Ethiopia’s age of enlightenment that some of us have been writing about for a long time now demands it.

ሰን የት ሄዶ ነዉ ይህን ኣንብቦ ዝም ያለዉ?

ኣንዳንዴ በቅንነት ጥልቅ፣ ኣብሶ ቁጭ ነዉ እያልኩ ነበር ጽሑፉን የማነበዉ።

አማርኛ ይምታታበት ነበር። ለምሳሌ ክፍት አፍ ማለት እና አፍህን ዝጋ ማለት ይምታታበት ነበር።

አፍ፣ አፋን፣ አፍካ እያለ ብዙ ማጥናት ኣለነት።

ከዛም ቆንቆ እና ቋንቋ እያለ መቀጠል ነዉ።

[Horus]

fasil1235,
ሙሉ በሙሉ ተሳስተሃል ወይም ትክክል አይደለህም ።

አፍ በፍጹም በጭራሽ ከኩሽ ቋንቋ ጋር አንድም ዝምድና የለውም ።

አፍ የሚለው ቃል ሲጀመር 1500 አመተ ዓለም የቀነአን ቃልና ፊደል ነበር።

በ1000 አመተ ዓለም የፊኔቄ (የፊኒሺያዊ) ቃልና ፊደል ሆነ 'ፈ' የሚባለው ፊደል ሆነ ። Peh ተብሎ ይጻፍ ነበር። ይህ የፊኒሺያዊ ፊደል ምልክቱ 'ጋ' ነው።

በግዕዝ ፊደል 'ፈ' እራሱ እንደ አፍ የተከፈተ ሲሆን በላቲንም F እንዲሁ እንደ አፍ የተከፈተ ነው!!!

'ፈ' ሶስት ትርጉሞች ነበሩት ፣ አሉት እነሱም 'አፍ ' 'ቃል ' (word) & 'ክፍት (opening) ማለት ናቸው ።

ዛሬ አሌፍ ፣ አልፋቤት፣ ፊደል የሚባሉት ቃላት 'ፈ' 'ኤፍ ' 'አፍ ' በላቲም 'open' የምንላቸው ቃላት ሲሆኑ አፍ 1000% የሴም ቃል ነው ፤ ኢቲሞሎጂም ፣ በትርጉምም!!!

ዛሬ የኩሽና የሃም ቋንቋ ነን የሚሉት ሁሉ 'አፍ ' የተባለውን ፊደልና ቃል ልክ እንደ ላቲን ከሴም የተዋሱት ነው ፤ ገሚሱ ከአረብኛ ፊደል መስፋትና ገሚሱ ከግዕዝ ፊደልና አፍ መስፋት ተያይዞ!

በጥንታዊው የግዕዝ ቋንቋችን አፍ ለፈፈ ፣ ለፈለፈ ይሏል ። አፍ ቃል ማለት ነው ። በትክክልም ቋንቋ ማለትም ነው ። ፊደል ቃል የቃል ምልክት ማለት ነው!

በላቲንም ፌመስ fame, famous ብዙ የተነገረለት የሚሉትና ሌሎች ብዙ ብዙ ቃላት ላቲን ቋንቋ የወረሳቸው ናቸው !

ስለዚህ እባካችሁን ስለማታውቁት ነገር ዉሸትና ስህተት አታሰራጩ!!! አዲስ የሚወለዱ ልጆችን ማሳሳት ስለሆነ!!!!

[Horus]

ጉራጌ ዚቅ ሲያወድ 'አፍ ዬሳተ ባንፉናን ታተ' ይላል! ' አፍህ የት እንዳለ ከሳትክ ያለው ካፍንጫህ በታች ነው ' ማለት ነው ትርጉሙ!

አንፉና አፍንጫ ማለት ነው

አማራ ደሞ አንፉናን ሲሰይመው አፍንጫ ይለዋል ፤ አፍንጋ ፣ አፍ ጋ ወይም አፍ አጠገብ ያለው ማለቱ ነው!!!

ግና ጉራጌ አውቆም ይሁን በኮራፕሽን ግንባርን (ግምባር) ፊንጨ ይለዋል! ሁሉም ተዛማጅ ናቸው!

ትንሽ ልመርቅላችሁ ብዬ ነው!

[Horus]

ለምሳሌ የሴን ቋንቋዎች ሁሉ ለአፍ ያላቸው ተመሳሳይ ሲሆን አረብኛ ፍም እብራይስጥ ነፍ ፣ነብ ወዘተ የኩሽ ቋንቋ የሆነው በጃ አፍ አይልም ፣ ሙጣ ፣ ሙታ ነው የሚለው ።

[Horus]

እንግዲህ ቃል በፊደል ምልክት ከመጫሩ በፊት በአየር የሚወጣ ድምጽ ነበርና ትንፋሽ ነፋ፣ በአፉ ተነፈሰ ፣ ንፋስ ነፈሰ ፣ ነፍሱ ወጣች ፣ ፊኛ ተነፈሰ ፣ ወሬ ነፈሰ ፣ በተከፈተ አፍ ዝምብ ይገባበታል እያለ እርባታውን ይወርደዋል ። አንድ ቋንቋና ባህል የአንድ ቃል እውነተኛ ባለቤት ሲሆን እንደዚህ በብዙ ልዩ ልዩ መንገድ ሲጠቀምበት ይታያል ፤ ያ ነው ማረጋገጫው !!! አፍ ክፍት ነው! በተከፈተ አፍ ትንፋሽ ይወጣበታል እንዲሉ !!!

[Horus]

fasil1235,
ስለ 'መዳን ' ወይም 'ደህንነት' የጠቀስካቸው ቃላት ይበልጥ ቀልቤን ስበዋል ።

በኢትዮጵያ ያሉት የኦሮሞ 'ፈዪሱና ፈዩማ' ፤ የአማርኛ 'ፈውስ '፤ በትግርኛ 'ፈዊሱ ' ፤ የአፋር 'ቃፎይሲያ' ፤ የክስታኔ ጉራጌኛ ' ፈያ ' እና ' ፎየ ' ሁሉም የአረብኛው 'ዩሽፊ' ጉራማይሌ ወይም ቀኝ ግራ የተጻፍ ናቸው ፤ ትርጉማቸው ሁሉም አንድ ነው።

እኔ ከማውቀው ልጀምር፤
በክስታኔ ጉራጌኛ 'ፎየ' ማለት 'ዳነ' ነው ። ፎየሁም ድኛለሁ ፤ ኧፎዩ እድናለሁ ማለት ሲሆን ይህ ከበሽታ መዳን ነው ።

ፈያ እጅግ መሰረታዊ ቃላችን ሲሆን 'ደህና ' ማለት ነው ። አንድ ሰው እንደ ምንድን ነህ ሲባል 'ፈያ ነው ' (ደህና ነኝ) ይላል።

ፈውስ እና ፈይስ የሚሉት ቃላት አንድ ሲሆኑ 'ወ' እና 'የ' ለማናበብ የተሸነቆሩ ድምጾች ናቸው ። ወ ፣ የ ፣ የሚወራረሱ ናቸው። ግዕዝ የሚጠቀመው 'ወ' ነው ። ሌሎች 'የ ' ያስገባሉ ።

የዋናው ቃል ስር ግን ' ፌስ ' ወይም 'ፌት' ናቸው ። በክስታኔኛ 'ፌት' ጤማ ፣ ጤንነት ማለት ነው ። ቁማ ፌት የአካል ጤምነት ማለት ነው።

በእኔ ግምት ፌስ (ፈውስ) የሚለውና ፌት (ፌይት) አንድ ቃል ናቸው ። የሁለቱም ኢቲሞሎጂ 'ነፍስ' (ፌስ) የሚለው ነው ። ጤነንትና ነፍስ እንዴት ተያያዙ ነው ምስጢሩ!!!

ሁለተኛ ምስጢር እነዚህን ቃላት አረቦች የኛን ፈውስ ከቀኝ ወደ ግራ ጻፉት ወይስ እኛ አረብኛውን ከግራ ወደ ቀኝ ጻፍነው የሚለው ነው። ይህ እስከ ሚረጋገጥ ፕሮቶ ኢቶፒክ ነው ወይስ ፕሮቶ ሴሚቲክ መመለስ አይቻልም

መልሱ ያለው ነፍስ የሚለው ቃል ላይ ነው ። ፎየ ዳነ ይልና እፎይታ እረፍት ይሆናል ። ፈያ ደህንነት ይሆንና ወፉይ ከበሽታ መዳን ይሆናል ።

ለማንኛውም ግሩም የቃላቶች ስብስብ ነው !

[fasil1235]

Horus.1000

I mean the word "Af" is a common word for people of the horn this includes Habeshas and Somalis lowlander and highlanders both use this word.

The next word thats found between the horn and arabia is the word "Father"

Arabic - Ab
Amharic - Abat
Oromo - Aba
Afar - Aba
Tigrinya - Abo
Somali - Abe

This word is a afro-asaitic word used between east africans and arabs

[Horus]

Well, to say that af proto-kushitic is different from saying af is common among Ethiopians- the first is about the root of the word, the second about its shared use.

[Horus]

ስለ አብ፣ አባ፣ አቢ ፣ አቦ ፣ አባት፣ አቡ አንድ ሙሉ መጻፍ ይቻላል። አጠቃቀሙ ከአፍሪካና ቅርብ ምስራቅ የሚያልፍ ይመስለኛል ። ቃሉ ሲጀመር ዛሬ ያለው የአባትነት ትርጉም ብቻ አልነበረም።

ከማውቀው ልጀምር፡
በጉራጌኛ አቢ አባት ማለት ነው።
አብ ማለት መስጠት ማለት ነው ።
አብነት ስጦታ something given like a given fact ማለት ነው።

በጥንት ባቢሎን ዘመን ሃሙርአቢ የሚባል ንጉስ ነበር ። ትርጉሙ law-giver ማለት ነው ። ስለዚህ አንዱ የጥንት ትርጉሙ አቢ የሚሰጥ ማለት ነው ። ስለዚህ እኛ አብ ስጥ ፣ አቢ የሚሰጥ የሚለው ትርጉም ዛሬም በኛ ቋንቋ ውስጥ አለ ።

ቃሉ በግዕዝ አብ አባት ማለት ብቻ ሳይሆን 'ቦ' ማለት 'መሆን' 'ሆነ' ወይም የተደረገ ማለት ነው ። ይህ በትክክል ጉራጌ አብነት የሚለው ነው። ስለዚህ አቢ አድራጊ ማለትም ነው።

የቃሉ መጀመሪያ ጥንታዊ ግብጽ ነው ። በከመት (ጥንታዊ ኮፕቲክ) ቋንቋ 'ባ' ሕያው ነገር ፣ ሕይወት ያለው ነገር ማለት ነው ። ስለዚህ አቢ አባት ሕይወት የሚሰጥ ፣ ህያው የሚያደርግ እንደ ማለት ነው ። በኔ ግምት እንደ ጥንት አማልክት የተመለከ ይመስለኛ ። ለዚህም ነው ዛሬ አቡን ዝም ብሎ አባት ሳይሆን መንፈሳዊም ይዘት አለው ። ይህ ትርጉም ከግብጽ ተያይዞ የመጣ ይመስላል ።

በአንድ ቃል አባት ሕይወት የሚሰጥ ማለት ነው ። ቃሉም ካፍሪካና የሴም ስልጣኔ አልፎ ጥቅም ላይ እየዋለ ያለ ይመስላል ።

ጥንታዊ ከመት የሴም ቋንቋ አባት ነው የሚል ነው የኔ እምነት ።

[Naga Tuma]

በቅርቡ እዚሁ ፎረም ላይ ስለ ቋንቋ አጀማመር ጥናት ኣዲስ ሀሳብ ተገኘ ብዬ ጽፌ ነበር።

ይህ ዉይይት ሀሳቡን በጣም ያጠነክራል።

ቆንቆ እና ቋንቋ ያልኩኝ ያንን ርዕስ እያስታወስኩኝ ነበር።

ኣንዱ ለሚታይ እና ለሚዳሰስ ፊዝካል የሆነ አካል ስያሜ ነዉ። ሌላዉ ጽንሰ ሀሳብ ነዉ ማለት የሚቻል ይመስለኛል።

ይህ የምያመለክተዉ ቆንቆ ማለት ቋንቋ ከማለት በፊት የተጀመረ መሆኑን ነዉ። ኣይዴለም?

ቁስ ወይም ፊዝካል ለሆነ ነገር ስያሜ እና ተያታዥ ጽንሰ ሀሳብ ስያሜ ምሳሌዎች በርካታ ናቸዉ።

የፊደል አጀማመር ጥናት ፊደልን መቅረጽ የጀመሩት ምን ቋንቋ ይናገሩ ነበር ወደሚለዉ ጥናት ያሸጋግራል።

እዛ ጥናት ዉስጥ ሴም ሆነ ኩሽ የሚሉ ቃላት ከተገኙ እገረማለሁ።

[Dama]

ጉራጌ ዚቅ ሲያወድ 'አፍ ዬሳተ ባንፉናን ታተ' ይላል! ' አፍህ የት እንዳለ ከሳትክ ያለው ካፍንጫህ በታች ነው ' ማለት ነው ትርጉሙ!

አንፉና አፍንጫ ማለት ነው

አማራ ደሞ አንፉናን ሲሰይመው አፍንጫ ይለዋል ፤ አፍንጋ ፣ አፍ ጋ ወይም አፍ አጠገብ ያለው ማለቱ ነው!!!

ግና ጉራጌ አውቆም ይሁን በኮራፕሽን ግንባርን (ግምባር) ፊንጨ ይለዋል! ሁሉም ተዛማጅ ናቸው!

ትንሽ ልመርቅላችሁ ብዬ ነው!

Don't substitute Sodo for Gurage. Speak about only what you know; your village dialect

[Dama]

ስለ አብ፣ አባ፣ አቢ ፣ አቦ ፣ አባት፣ አቡ አንድ ሙሉ መጻፍ ይቻላል። አጠቃቀሙ ከአፍሪካና ቅርብ ምስራቅ የሚያልፍ ይመስለኛል ። ቃሉ ሲጀመር ዛሬ ያለው የአባትነት ትርጉም ብቻ አልነበረም።

ከማውቀው ልጀምር፡
በጉራጌኛ አቢ አባት ማለት ነው።
አብ ማለት መስጠት ማለት ነው ።
አብነት ስጦታ something given like a given fact ማለት ነው።

በጥንት ባቢሎን ዘመን ሃሙርአቢ የሚባል ንጉስ ነበር ። ትርጉሙ law-giver ማለት ነው ። ስለዚህ አንዱ የጥንት ትርጉሙ አቢ የሚሰጥ ማለት ነው ። ስለዚህ እኛ አብ ስጥ ፣ አቢ የሚሰጥ የሚለው ትርጉም ዛሬም በኛ ቋንቋ ውስጥ አለ ።

ቃሉ በግዕዝ አብ አባት ማለት ብቻ ሳይሆን 'ቦ' ማለት 'መሆን' 'ሆነ' ወይም የተደረገ ማለት ነው ። ይህ በትክክል ጉራጌ አብነት የሚለው ነው። ስለዚህ አቢ አድራጊ ማለትም ነው።

የቃሉ መጀመሪያ ጥንታዊ ግብጽ ነው ። በከመት (ጥንታዊ ኮፕቲክ) ቋንቋ 'ባ' ሕያው ነገር ፣ ሕይወት ያለው ነገር ማለት ነው ። ስለዚህ አቢ አባት ሕይወት የሚሰጥ ፣ ህያው የሚያደርግ እንደ ማለት ነው ። በኔ ግምት እንደ ጥንት አማልክት የተመለከ ይመስለኛ ። ለዚህም ነው ዛሬ አቡን ዝም ብሎ አባት ሳይሆን መንፈሳዊም ይዘት አለው ። ይህ ትርጉም ከግብጽ ተያይዞ የመጣ ይመስላል ።

በአንድ ቃል አባት ሕይወት የሚሰጥ ማለት ነው ። ቃሉም ካፍሪካና የሴም ስልጣኔ አልፎ ጥቅም ላይ እየዋለ ያለ ይመስላል ።

ጥንታዊ ከመት የሴም ቋንቋ አባት ነው የሚል ነው የኔ እምነት ።

Dude, you can only speak of your Kistane dialect. You can't generalize for all Gurage dialects.
Abi may mean father in your dialect but not in all other dialects.
In my dialect Ab is for father, while in your dialect it is Abi. There is a difference.
Don't be stupid. Don't act you know it all because it's obvious you don't.

[Misraq]

I didn't know that ጋሽ ጥሌ በትግሪኛ እንደሚያፋጭ. I guess he picked up the ትግሪኛ language from his boyfriend, Fendadaw.

How did i miss this?

By the way fasil1235 is Galla. and he need to know that there is no similarity between Amharic and Afan Oromo. It is a wishful thinking